CHP'nin RTÜK üyesi ve Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, İçişleri Bakanlığı'na bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanlığı’nın hazırladığı kamu spotunda ATV'de program yapan  Müge Anlı'nın oynamasına tepki gösterdi. Bildirici, Anlı'nın daha önceki yıllarda insan ticareti yapanlara “Yunanistan’a geçmek kaç liraydı?” diye sorduğunu hatırlatarak kaçakçılık tarifesini ekrana taşıdığını söyledi. Bildirici, "Müge Anlı, 'insan ticareti' konusunda rol model olamaz" dedi.

İçişleri Bakanlığı’nın hazırladığı ve Müge Anlı’nın rol aldığı insan ticareti mağdurlarına destek hizmetlerini duyurma amaçlı kamu spotunun tavsiyesinin görüşüldüğü ilk RTÜK toplantısında yeterli oy çıkmamıştı.

Kamu spotunun 31 Temmuz'da RTÜK'te yeniden görüşüldüğünü ve bu kez beş üyenin oyuyla kabul edildiğini söyleyen Bildirici, "Üst Kurul üyeleri Esat Çıplak, Ali Ürküt, İlhan Taşçı ve ben karşı oy verdik. Kamuoyunun bilmesi gerektiğine inandığım bu tartışmalı kararla ilgili karşı oy gerekçemi açıklıyorum" diyerek şunları kaydetti:

"Üst Kurul, İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 22.07.2019 tarih ve 18630 sayılı yazısına konu İçişleri Bakanlığı, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanlığı’nın hazırladığı spot filmin “kamu spotu” olarak tavsiye edilmesine oy çokluğuyla karar vermiştir.

İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanlığı’nın hazırladığı spot filmin içeriğinin “insan ticaretini önleme ve mağdurlara ücretsiz sunulan destek hizmetlerini kamuoyuna duyurma” amacı ile örtüşmediği kanısındayım.

Bilindiği gibi, Türkiye dünyada en fazla mülteciye ev sahipliği yapan bir ülke. Türkiye, 4 milyona yakın Suriyelinin yanı sıra çeşitli uyruklardan 365 binden fazla mülteci ve göçmeni barındırıyor.

Maalesef bu olumsuz tablo insan ticareti için de uygun ortam sağlıyor ve “insan kaçakçılığı” son yıllarda alarm veriyor. Elbette sorunun devasa boyutlara ulaştığı bir dönemde “insan ticareti”ne karşı mücadele yürütmek, mağdurlara destek ve kamuoyunda farkındalık yaratmak çok önemli ve gerekli.

Spot film bütün mağdurları kapsamıyor
Ancak insan ticareti hazırlanan spot filmdeki gibi sadece “çocuk kaçırma ve zorla çalıştırma” vakalarıyla sınırlı tutulamaz. Milyonlarca mülteciye ev sahipliği yapan, Afrika ve Asya’dan binlerce kaçağın Avrupa’ya geçiş yolu olarak kullandığı ülkemizde insan ticareti son yıllarda çeşitli boyutlar kazandı. Mülteci ve kaçaklara yönelik insan kaçakçılığı şebekeleri türedi; kadın ticareti, küçük kızların zorla evlendirilmeleri, mülteci ve kaçakların çocuklarına cinsel tacizler, mülteci ve sığınmacıların zorla çalıştırılmaları gibi vakalar alabildiğine arttı.

Söz konusu kamu spotu ise sorunun bütün boyutlarına değinmek, bütün bu mağduriyetlere atıfta bulunmak yerine sadece kaçak çalıştırılan çocuklar konusunu işliyor. 45 saniyelik bir filmde bir sorunun bütün boyutlarına dikkat çekilemeyebilir. Ancak hem Daire’nin görev alanı, hem de spot filmde duyurulan destek hizmetleri sadece kaçak çocuklara yönelik değil. Bu açıdan bakıldığında kamu spotu oldukça yetersiz.

Neden Müge Anlı?
Daha da önemlisi, İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanlığı’nın hazırladığı spot filmde ATV kanalının ekran yüzlerinden Müge Anlı’nın ses ve görüntüsünün yer alması. 

Müge Anlı, “insan ticareti” alanındaki özel mücadelesiyle tanınan bir televizyoncu olmadığı gibi, geçmişte gerçekleştirdiği bir programda insan ticareti yapanlarla telefon bağlantısı kurup bir de “Yunanistan’a geçmek kaç liraydı?” sorusuyla kaçakçılık tarifesini ekrana taşıyan, bu yüzden (sonradan geri alınsa da) RTÜK yaptırımına maruz kalan bir kişidir. Buna rağmen Müge Anlı’ya bu kamu spotunda yer verilmesini ve bir “rol model” olarak sunulmasını uygun bulmuyorum.

Ayrıca Müge Anlı halen ATV’de haftanın beş günü program yapmayı sürdürüyor, ATV’nin en çok tanınan ekran yüzlerinden biri. Hal böyleyken ATV’nin ekran yüzünün olduğu bir kamu spotunun bütün radyo ve televizyon kanallarında yayınlanmasını tavsiye etmenin mantığı olamaz.

Türkiye’deki bütün radyo ve televizyonlar neden insan ticareti mağdurlarına yönelik bir çabaya destek vermek uğruna Müge Anlı reklamı yapsın? Bir kamu kuruluşunun Üst Kurul’a böyle bir tavsiye için başvurusu asla kabul edilemeyeceği gibi neden ve niçin olduğunun sorgulanması gereken bir durumdur. Neden onca ünlü sanatçı, ünlü oyuncu ve insan ticaretine mücadeleye destek veren onca gönüllü varken Müge Anlı bu kamu spotunda tercih edilmiştir, kendisine bu filmde yer alması karşılığında ücret verilmiş midir?

Yukarıda saydığım nedenlerle İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanlığı’nın hazırladığı kamu spotunun radyo ve televizyonlarda yayınlanmasının tavsiye edilmesine karşıyım.

Faruk Bildirici
RTÜK Üyesi