Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) araştırmasına göre, AB'ye katılan 10 yeni üye ülke toplam 102 konuda, Bulgaristan ve Romanya ise toplam 35 konuda AB'den istisna aldı.
     
Diğer ülkelerin istisna aldığı toplam 50 konu ise Türk mevzuatında yürürlükte bulunuyor.

DPT, AB'ye yeni üye olan 10 ülke ile Bulgaristan ve Romanya'nın AB'ye katılımına dair anlaşmalarda yer alan istisnaları araştırdı. DPT bu kapsamda, Türkiye'nin hangi alanlarda AB'den istisna talep edebileceği sorusuna cevap aradı.
     
Çalışmaya göre, AB'ye katılan 10 yeni üye toplam 102 konuda, Bulgaristan ve Romanya ise toplam 35 konuda AB'den istisna aldı.
     
Bunlar ağırlıkla tarım sektöründe olurken, tarımda yeni üyeler 38, Romanya ve Bulgaristan da 5 adet istisna aldı.
     
Çevre alanında toplam 12 ülkenin aldığı istisna adedi 31'i bulurken, taşımacılık politikaları alanında 13 adet, sosyal politika başlığında da 10 adet istisna tanındı.

EN FAZLA İSTİSNAYI POLONYA ALDI
     
Yeni üyeler içinde 50 istisna ile en fazla istisnayı Polonya alırken, sadece Polonya tarafından istisna alınan mevzuat sayısı ise 10 olarak belirlendi.
     
Küçük bir ülke olan Malta, 40 adet istisna ile ikinci sırada bulunurken, sadece Malta'ya has istisnaların adedi ise 14 oldu.
     
Birden fazla ülkenin istisna aldığı topluluk mevzuatı arasında, serbest dolaşım, sermayenin serbest dolaşımı gibi alanlar bulunuyor.
     
Kişilerin serbest dolaşımı alanında Malta ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) hariç tüm yeni üye ya da aday ülkelere sınırlama getirildi.
     
Vergilendirme müktesebatı başlığında yer alan KDV ortak sistemi hakkında direktif ve çevre başlığı altında yer alan kentsel atıksu arıtımı konulu direktifte ise tüm yeni üye ve aday ülkelere istisna tanındı.

GENELDE TANINAN İSTİSNALAR
     
Bunun yanında, bazı topluluk mevzuatı ile ilgili olarak hemen hemen tüm yeni üye ya da aday ülkelere istisna tanındığı da tespit edildi. Yeni üyelere, üye devletlere, ham petrol veya petrol ürünleri minimum stokları bulundurma yükümlülüğü getiren konsey direktifi (GKRY hariç) ile sigaralardan alınan vergilerin uyumlaştırılmasına ilişkin direktifte (Malta ve GKRY hariç) istisna tanındı. Ayrıca büyük yakma tesislerinin havaya yayılan bazı kirletici maddelerinin sınırlanması (Estonya ve Letonya hariç), yatırım tazminlerine ilişkin direktif (Malta, GKRY ve Çek Cumhuriyeti hariç) ile bir üye devlet içinde ulusal karayolu eşya taşımacılık hizmetlerinin yerleşik olmayan taşımacılarca yapılabilmesine ilişkin tüzük için de (Malta, GKRY ve Slovenya hariç) istisna tanındı.

BULGARİSTAN VE ROMANYA'YA TANINAN İSTİSNALAR
     
Bulgaristan ve Romanya'ya, hayvansal ürünlerde aranacak hijyen koşulları, faiz ve ''royalty''nin vergilendirilmesi hakkında ortak sistem, enerji ürünleri elektriğin vergilendirilmesi ile elektrikli ve elektronik malzeme atıkları konularında istisna verildi.
     
Bulgaristan ayrıca, tütün ürünlerinin üretimi, tanıtımı ve satışı hakkında direktif ile elektronik haberleşme ağları ve hizmetlerinde kullanıcı hakları ve evrensel hizmet sunumu hakkında tüzükten istisna tutuldu.
     
Romanya'ya da gıda ürünlerinde aranacak hijyen koşulları konusundaki tüzük için istisna verildi.
      
TÜRKİYE'NİN DURUMU
     
İstisna tanınan mevzuatla ilgili Türkiye Ulusal Programı incelendiğinde ise Program'da karşılığı bulunmayan mevzuat sayısı 32, yürürlükte olduğu belirtilen topluluk mevzuatı sayısı da 14 olarak belirlendi.
     
Ulusal Program'ın kapsadığı dönemde, yürürlüğe girmesi beklenen topluluk mevzuatı sayısı 1 Nisan 2005 tarihinde öncesinde 36 adet, 1 Nisan 2005 tarihinden sonrasında ise 23 adet, yoğun yatırım gerektirmesi nedeniyle, yürürlük tarihi yatırımlar ile paralel olarak tespit edilmesi gereken Topluluk mevzuatı sayısı da 5 adet olarak belirlendi. Yani diğer ülkelerin istisna aldığı toplam 50 mevzuat, Türk mevzuatında yürürlükte bulunuyor.
     
Bu arada Program'da, yeni üyelerin katılım anlaşmasında istisna alınmayan ''şirketler hukuku, ekonomik ve parasal birlik ile istatistik'' başlıklarında özel düzenlemeye gidildiği görülüyor. Ancak katılım anlaşmasında istisna alınan hizmetlerin serbest dolaşımı, balıkçılık, sosyal politika ve istihdam, enerji ile telekomünikasyon ve bilgi teknolojileri alanlarında, Ulusal Program'da özel düzenlemeye gidilmediği belirlendi.
     
Bunlara karşılık 10 yeni ülke ile 2 aday ülkenin aldığı 110 adet istisnaya karşılık, Türkiye'nin 2003 Yılı Ulusal Programı'nda, istisna talep edilecek mevzuat sayısı 145 olarak hesaplandı.
     
Ulusal Program'da en yoğun istisna talep edilecek alanlar taşımacılık, tarım, vergilendirme ve malların serbest dolaşımı olarak belirlendi.
     
12 BAŞLIKTA İSTİSNA
     
Ayrıca Ulusal Program'da, 12 müktesebat başlığı altında, toplam 145 adet topluluk mevzuatının karşılığı Türk mevzuatının yürürlüğe girişi bakımından, çeşitli özel ibareler bulunuyor.
     
Mallar, kişiler ve sermayenin serbest dolaşımı, şirketler hukuku, rekabet politikası, tarım, taşımacılık politikası, vergilendirme, ekonomik ve parasal birlik, istatistik, çevre ve gümrük birliği başlıkları altında, 145 topluluk mevzuatından 112'sinin müzakere sürecinde yürürlüğe gireceği belirtiliyor.