Türkiye’nin haftalardır neredeyse birinci gündem maddesi olan siyasetçilerin mal varlığı ve bunun bildirimiyle ilgili tartışmalar hala sürerken, AB’de bu yöndeki uygulamaların şaşırtıcı boyutlara vardığı saptandı. Bazı Avrupa ülkelerinde, bildirimde eksiklik saptandığında milletvekilliğinin düşmesinden 5 yıllık siyaset yasağına kadar çeşitli yaptırımlar gündeme geliyor. Ayrıca kimi ülkeler parlamenterin kullandığı randevu defterinin bile bildirimini isterken, Hollanda’da isteyen herkes vekilin mal bildirimini alabiliyor, Yunanistan’da ise tamamını yayımlaması koşuluyla basına dahi mal bildirimi verilebiliyor.

TBMM Araştırma Merkezi, Meclis Başkanı Bülent Arınç’ın talimatı üzerine, "Avrupa Konseyi Üyesi Ülkelerde Parlamento Üyelerinin Mali İlişkilerinin Denetimi ve Şeffaflık" raporu hazırladı. Türkiye’nin yıllardır uyum sağlamaya çalıştığı Avrupa’da siyasetçilerin zorunlu olarak bildirimde bulunmaları gereken mal, hizmet ve faaliyetler ile mal bildirimin gizli ya da açık tutulması uygulamaları özetle şöyle:

ALMANYA BİR KISMINI RESMİ GAZETE’DE İLAN EDİYOR

-Almanya: Seçilmeden önce yapılan iş, siyasi amaçla verilen hediye ve bağışlar, seçildikten sonra başlanan ve belirlenen limitlerden fazla getirisi olan faaliyetler. (Bir kısmı Resmi Gazetede yayımlanıyor, bir kısmı gizli kalıyor)

BELÇİKA: RANDEVU LİSTESİ BİLE BİLDİRİLİYOR

-Belçika: Parlamenterlerin bütün randevularının listesi, mal varlığı tescili (Saklı tutuluyor)

DANİMARKA: YURT DIŞI BAĞLANTILAR, ANLAŞMALAR İLETİLİYOR

-Danimarka: Kamu ve özel şirket yöneticiliği, maddi-mali yardım. 2 bin Kronu aşan hediyeler, yurt dışı davetler, 50 bin Kronu aşan şirket hisseleri, üyenin bugünkü ve gelecekteki iş bağlantılarını düzenleyen anlaşmalar, üyenin gelecekte istihdam edilmek üzere yaptığı iç anlaşmaları (Üye onaylarsa kamuoyuna açıklanabiliyor)

FRANSA YAYIMLIYOR, YANILTICI BİLGİ VARSA ÜYELİK DÜŞÜRÜYOR

-Fransa: Gelir getiren-getirmeyen mesleki ve diğer faliyetler, eş ve çocuklara ait mallar, seçimden önceki yıl yapılan tüm harcamalar, parlamenter adına hareket edenlerin tüm harcamalar, faturalar, gelir kaynakları (Siyasi yardımlar ve seçim harcamaları açıklanıyor. Mal varlığı üç yılda bir isim verilmeden Resmi Gazete’de yayımlanıyor. Yanıltıcı bilgi verdiği tespit edilenlerin üyeliği düşürülüyor)

HOLLANDA, İSTEYEN HERKESE MALBİLDİRİMİNİ VERİYOR

-Hollanda: Kamu görevi ve özel işler, tutarı yıllık 14.903 Florini geçen parlamento faliyetleri dışında kazanılan gelirler. (Resmi Gazete’de açıklanıyor, halkla ilişkiler ofisinden isteyen alabiliyor. Belirlenen limitlerin üzerindeki ek gelir maaştan düşülüyor)

İSPANYA BİZE BENZİYOR

-İspanya: Antikalar, sanatsal yapıtlar, telif hakları dahil tüm mal varlığı. (Bildirimler kamuoyuna kapalı, fakat parlamento araştırma komiteleri ve mahkemeler bilgiyi edinebiliyor)

İSVEÇ’TE MALBİLDİRİMİ YOK

-İsveç: Mal bildirimi ve dolayısıyla denetim yok. Öte yandan kendisini veya yakın akrabasını ilgilendiren bir konunun görüşüldüğü oturuma veya komite toplantısına ilgili üye katılamıyor.

İTALYA: HER SEÇMEN MAL VARLIĞINA ULAŞIYOR, ÜYELİK DÜŞEBİLİYOR

-İtalya: Malvarlığı, yönetici ve mütevelli heyeti üyesi olarak verilen tüm randevular ve son alınan gelir vergisi makbuzu, seçim kampanyasında yapılan anlaşma ve harcamalar (Seçmen listelerine kayıtlı her vatandaş malbildirimi kayıtlarını görebiliyor. Bildirim hataları, üyeliğin düşmesine kadar varan sonuçlar doğurabiliyor)

YUNANİSTAN: BASINA DA VERİYOR, 5 YILA KADAR YASAK VAR

-Yunanistan: menkul ve gayrimenkullerin tamamı, taşıtlar, eşinin ve çocuklarının bir önceki yıla ait tüm gelirleri (Bildirimlerin tüm metnini yayımlaması koşuluyla basına da izin verilebiliyor. Eksik mal bildiriminde 5 yıllık siyaset yasağı söz konusu)."