"Çalışanlarınıza çalmadan rahat ve saygın bir yaşam sürmelerine olanak tanıyacak bir maaş verin. Eğer bir çalışanınız kazandığı maaştan daha fazlasını harcıyorsa, onu işten çıkarın. Kazandığından daha fazlasını harcayan bir çalışan banka için güvenli bir eleman olamaz..." 146 yıl önce ABD'de dönemin Para Otoritesi Hugh McCulloch tarafından bankalara gönderilen mektupta yer alan bu sözler, Türkiye Bankalar Birliği'nin internet sitesinde de "Bankacılara tavsiyeler" başlığı altında yer alıyor ve bugün de geçerliliğini koruyor. Özellikle de bankacılık sektöründe şok yaratan ve Denizbank'ın İskenderun şubesinde yapıldığı iddia edilen 20 milyon dolarlık Türkiye tarihinin en yüksek meblağlı şube zimmetinden sonra. Bankacılık sektörü bu tavsiyeye uymakla birlikte, hergün ellerinden milyonlarca lira geçen çalışanlarının şeytana uyup uymadığını en etkin şekilde "zorunlu uzun tatil" sayesinde tespit edebiliyor. Bugüne kadar düzenlenen istatistiklere göre, zimmet suçu işleyenlerin yüzde 90'ının hiç uzun süreli izine çıkmadığı sonucundan hareket eden bankalar, çalışanlarını yıllık izinlerinin 15 gününü kesintisiz kullanması konusunda zorunlu tutuyor.
Yabancı bankalar uyguluyor
Hatay'ın İskenderun İlçesi'ndeki Denizbank şubesinde 20 milyon dolarlık zimmet suçu banka müfettişlerinin incelemesi sonucunda ortaya çıkarıldı. İskenderun Savcılığı'nın "gizlilik" kararı aldığı soruşturmada tüm banka çalışanları açığa alınırken, banka müfettişleri incelemelerini bölgedeki diğer şubelere de yaymış durumda. Son olayda suçlanan kişilerin hiç tatile çıkıp-çıkmadıkları bilinememekle birlikte, dünyada bu suçu önlemenin en etkin yolunun "uzun süreli tatil" zorunluluğu olduğu belirtiliyor. Türkiye'de de özellikle yabancı bankaların yaptığı bu uygulamada çalışanlar yıllık izinlerinin 15 günlük bölümünü kesintisiz olarak kullanmak zorunda. Bu süreçte hesapları bir başka banka çalışanına devrettikleri için eğer bir zimmet suçu varsa bu kolaylıkla tesbit edilebiliyor. Zorunlu izin uygulayan bankalarda zimmet suçu oranının daha düşük olduğu belirtiliyor.
Çifte kontrol mekanizması
Zimmet genellikle iki şekilde yapılıyor. En yaygın olanı, bir müşterinin hesabından boşaltılan paranın, aslında gerçek olmayan bir kişi için açılan hesapta toplanması. Diğeri de "anlaşmalı batık kredi." Yani banka çalışanı anlaştığı bir kişiye kredi veriyor, ancak bu kredi ödenmiyor. Batık krediler kapsamına alınıyor.
Hiç şüphesiz bankaların zimmete karşı oldığı önlemler bununla da bitmiyor. Bankaların tatil dışında en dikkat ettikleri konunun başında özellikle, EFT, hesap açma-kapama gibi nakit işlemlerde çifte kontrol yapmaları. Yani bir çalışanın yaptığı nakit işlemi mutlaka bir başkasının elinden geçiyor. Ayrıca kendi içlerinde, "müşteriden hediye almama, onun olanaklarından yararlanmama" gibi etik ve disiplin kuralları da belirleyen bankalarda, ATM'lere asla tek başına para yüklemesi yapılmıyor. Tıpkı ATM'lerde olduğu gibi kasaların kapatılması da iki çalışan tarafından gerçekleştiriliyor.
►Eurobank Tekfen Genel Müdürü Mehmet Sönmez
Dünya bankacılık verileri zimmet suçu işleyenlerden yüzde 90'dan fazlasının hiç izin kullanmadığını ortaya koyuyor. Çıksa bile bu izinler kısa süreli yani birkaç günlük oluyor. Bu nedenle dünyada ve Türkiye'de birçok banka iki hafta kesintisiz izni zorunlu kılar. Üstelik bu durum, bankanın en alt kademesinden en üstüne kadar tüm çalışanlar için geçerlidir. Çalışanın izne gönderilip hesaplarının özel olarak incelendiği anlamına gelmesin. Sadece, uzun izin sırasında çalışanın hesaplarını bir başka arkadaşı devralır ve zimmet varsa bu doğal olarak ortaya çıkar. İki hafta üst üste izin kullandıran bankalarda zimmet suçu daha düşük çıkıyor. Aslında uygulama bir yanıyla çalışan memnuniyeti açısından da iyi bir şey.
BANKALAR ZİMMETE KARŞI NE TÜR ÖNLEMLER ALIYOR
* Çalışanlarını kesintisiz en az 15 günlük izine yolluyor.
* EFT, hesap açma-kapama gibi tüm nakit işlemlerde çifte kontrol uygulanıyor.
* Banka içi etik ve disiplini sağlayan kuralları belirliyor ve uyguluyor.
* Çalışanların hesap hareketlerini dikkatle izliyor. Kazandığından çok harcayan ya da yüklü borcu bulunananları yakından takip ediyor.
* Müşterilerle borç-alacak, kefalet ve müşterek hesap açtırmak gibi etik ilkelerle bağdaşmayan ilişkilere girip-girmediklerine dikkat ediyor.
* Müşterilerden belli bir miktarın üzerinde hediye almayı yasaklıyor.
* ATM'lere tek başına çalışanın para koyması yasaklanıyor. Kasa kapama işlemi de iki kişi tarafından yapılıyor.
ZİMMET NASIL YAPILIYOR
* Banka müşterilerinin hesapları boşaltılıyor ve bu para aslında gerçek olmayan bir kişi için açılan hesapta toplanıyor.
* Anlaşmalı batık kredi. Yani banka çalışanı anlaştığı bir kişiye kredi veriyor, ancak bu kredi ödenmiyor. Batık krediler kapsamına alınıyor.
|
BANKA VE FİNANS KURULUŞLARINDA SON 11 YILIN EN BÜYÜK DOLANDIRICILIK OLAYLARI |
|
Yıl |
Finans Kurumu'ndaki Görevi |
İşlediği İddia Edilen Suç |
Dolandırıcılık Tutarı |
|
1999 |
Aracı kurum hisse senedi müdürü |
Müşterilerin hisse portföyünü boşaltıp zimmetine geçirmek |
4 milyon TL |
|
1999 |
Banka dealer'ı |
İki bankanın müşterilerinin hesabındaki paraları zimmetine geçirmek |
2 milyon TL |
|
2006 |
Sanka portföy yöneticisi |
Senarist Nuran Devrez'in de aralarında bulunduğu çok sayıda müşterinin hesaplarını zimmetine geçirme |
1 milyon TL |
|
2007 |
Banka memuru |
Müşterilerin hesabını zimmete geçirmek |
1.13 milyon TL |
|
2007 |
Banka şube müdür yardımcısı |
97 mudinin hesabından zimmetine para geçirdi |
7 milyon TL |
|
2007 |
Banka operasyon yetkilisi |
Fon yatırımcılarının imzasını taklit ederek portföyünü boşaltma ve parayı zimmetine geçirme |
2.14 milyon TL |
|
2008 |
4 banka personeli |
27 kredi dosyasında usulssüz kredi verilmesi |
1 milyon TL |
|
2008 |
Banka kredi şefi |
2005-2007 arasında 277 kişiye usulsüz kredi verilmesi |
5.5 milyon lira |
|
2008 |
Müşteri ilişkileri yöneticisi |
ABD'deki bir müşterinin parasını zimmetine geçirme |
1.36 milyon dolar |
|
2008 |
Şube müdürü ve iki banka memuresi |
Usulsüz ve sahte belgelerle kredi verilmesi |
1 milyon TL |
|
2009 |
Banka memuru |
Müşteri hesaplarının zimmete geçirilmesi |
1 milyon TL |
(REFERANS)
Arkadaşına Gönder
Yazdır
Önceki sayfa
Sayfa başına git
