Büyükşehir Belediyesi, Sur Belediyesi, Yerel Gündem 21 Ulusal Proje Koordinatörlüğü ve Diyarbakır Yerel Gündem 21 Proje Koordinatörlüğü tarafından Bağlar Belediyesi Konferans Salonu`nda başlayan ``Diyarbakır 1. Uluslararası Suriçi Sempozyumu`nun açılışında konuşan Baydemir, Diyarbakır`ın 7 bin yıllık tarihiyle dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biri olma özelliğine sahip olduğunu belirtti.
Tarihi boyunca her zaman kendi bölgesinin en önemli ilim ve kültür merkezi olan kent, ekonomik açıdan da oldukça müreffeh bir konuma sahip olduğunu anlatan Baydemir, şöyle dedi:
``Diyarbakır 1927 verilerine göre, İstanbul ve Bursa`dan sonra en çok sanayi istihdamı sağlayan şehirdir. Kentteki hanların, medreselerin, çeşmelerin, kiliselerin sayısı kentin bu merkezi önemine tanıklık etmektedir. Ulu Camii ve Meryem Ana Kilisesi gibi camilerden ve kiliselerden bazıları İslam dünyasının ve Hıristiyan dünyasının en önemli yapıları arasında yer almaktadırlar ve sembolik öneme sahiptirler. Suriçi bölgesini çevreleyen Diyarbakır surları başlı başına bir sempozyum konusu olabilecek öneme sahiptir. Bu denli köklü bir kent yaşamı ve kültürü, gerek bu kültürü şekillendiren ve gerekse bu kültür tarafından şekillendirilmiş olan mimari anlayışlar ve onların ürünü olan mimari yapılarla yakın bir ilişki içerisindedirler ve kendine özgü bir kentli kişiliği ortaya çıkarmışlardır.``
Çok kültürlü yapı zarar gördü
Baydemir, Diyarbakır`ın yakın tarihinde yaşadığı bazı gelişmelerin bu kentsel yapı ve kimlik üzerinde önemli değişikliklere neden olduğunu bildirdi. Herşeyden önce kentin çok kültürlü yapısının ciddi anlamda zarar gördüğünü anlatan Baydemir, şunları söyledi:
``Kentin zengin kültürel dokusunu oluşturan Ermeni, Süryani ve Keldani gibi birkaç inanç grubu kenti terk etmek zorunda kalmışlardır. Bugün maalesef sayıları çok azalmıştır. Onların kentten ayrılmak zorunda kalması kentin kültürel dokusunu oluşturan renklerde ciddi bir solma ve yoksullaşma meydana getirmiştir. Tarih bir başka acıdan acılarla doludur. 1910`lu, 1920`li yıllarda bu coğrafyada yaşananlar ve bu coğrafyayı terk eden insanlara baktığımızda şüphesiz ki onlar çok büyük bir acıyı yaşadılar. Ama sorarsanız, acaba göç edenler mi kaybetti? yoksa biz geride kalanlar mı? bana sorarsanız biz geride kalanlar kaybettik. Çünkü onlar bereketi, hoşgörüyü ve barışı da bir nevi beraberinde götürdüler.``
Baydemir, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kentin sur dışına doğru genişlemeye ve zaman içerisinde kentin siyasal ve ekonomik merkezinin de sur dışına doğru kaymaya başladığını, buna paralel olarak Suriçi Bölgesi’nin ciddi bir kentsel planlamanın da parçası olamadığın ve adeta yıkılmaya terk edildiğini kaydetti.