Corona virüsü salgınının küresel talebi düşürmesi ve Suudi Arabistan ile Rusya arasındaki fiyat savaşı nedeniyle petrol fiyatlarında yaşanan tarihi düşüş, akaryakıt fiyatlarına da yansıyor.

1 Ocak 2020’de 66 dolar seviyelerinde olan Brent tipi ham petrolün varil fiyatı dün 22 dolar seviyelerine kadar geriledi. Böylece son üç ayda petrol fiyatlarındaki düşüş yüzde yüzde 66.6’ya ulaştı.

1 Ocak’ta 7,03 TL seviyelerinde olan İstanbul’da benzinin litresi, bugün itibarıyla 5,13 TL seviyelerinde bulunuyor. Bu geceden itibaren benzine 10 kuruş daha indirim yapılması bekleniyor. Eğer indirim gerçekleşirse, İstanbul’da benzin fiyatı 5,03 TL’ye gerileyecek ve benzinin pompa satış fiyatındaki üç aylık gerileme, yüzde 28’e yükselecek.

Ancak, vergisiz rafineri çıkış fiyatlarındaki değişim çok daha çarpıcı. 1 Ocak 2020 tarihinde 2,83 TL olan İzmit’teki TÜPRAŞ rafinerisinden 1 litre benzinin vergisiz çıkış fiyatı, bugün itibarıyla 1,03 TL seviyesinde. Eğer beklenen zam gelirse, bu geceden itibaren söz konusu rakam 1 TL’nin de altına düşecek. Eğer beklentiler doğrulanırsa, bu geceden itibaren benzinin vergisiz rafineri fiyatı 0,93 TL’ye gerileyecek.

Böylece son üç ayda vergisiz rafineri fiyatlarındaki gerileme, yüzde 67’ye yükselecek.

VERGİ ORANI YÜZDE 77’YE YÜKSELİYOR
Petrol ve vergisiz benzin fiyatları düştü ancak pompaya yansıyan düşüş daha az oldu. Bunun temel nedeni de akaryakıttaki yüksek vergiler.

Benzinde fiyat düşerken, yüksek Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve yüzde 18'lik Katma Değer Vergisi (KDV) nedeniyle vergi oranı arttı.

Örneğin, 1 Ocak 2020'de İzmit'teki TÜPRAŞ rafinerisinde 2,82 TL olan çıplak fiyata, 2,37 TL maktu ÖTV (sabit), yüzde 4,82'lik Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) payı ve maktu ÖTV toplamının yüzde 18'i üzerinden hesaplanan 93 kuruşluk KDV eklenince, son fiyat 6,15 TL oluyordu. Nakliye, dağıtıcı ve bayi payları ile bu süreçte tekrar eklenen KDV'yi içermeyen bu fiyattaki vergi oranı yüzde 53,88 idi.

31 Mart itibarıyla ise, rafineride çıplak fiyat 1,03 TL. Ancak maktu ÖTV 29 Şubat’ta 15 kuruş zamlanarak 2,52 TL oldu. 64 kuruşluk KDV de eklenince fiyat 4,20'ye, vergi oranı ise yüzde 75'e yükseldi.

1 Nisan’da ise vergisiz rafineri fiyatı 0,93 TL’ye düşerse, nakliye, dağıtıcı ve bayi payları ile bu süreçte tekrar eklenen KDV'yi içermeyen benzin fiyatındaki vergi oranı yüzde 77’ye yükselecek.

AKTAŞ: SABİT ÖTV’YE DOKUNULMUYOR

EPGİS Genel Başkanı Fesih Aktaş ve Başkent Üniversitesi’nden Dr. Ozan Bingöl, akaryakıt fiyatlarındaki yüksek ve sabit ÖTV’nin, vergi oranı artışında ve akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün petrol fiyatlarındaki düşüşün gerisinde kalmasında temel faktör olduğuna dikkat çekmişti.

Geçen günlerde Sozcu.com.tr'ye konuşan Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Genel Başkanı Fesih Aktaş, benzin fiyatlarındaki düşüşün petrol fiyatlarındaki düşüşün çok altında kalmasını şu sözlerle anlattı: “İndirimler rafineri çıplak ürün fiyatı üzerinden yapılıyor ve ÖTV sabit olduğundan ona dokunulamıyor. Tüketicinin oransal hesaplamasındaki yanılgısı buradan geliyor. Tüketici doğal olarak ödediği toplam vergili rakam üzerinden indirim beklentisine giriyor ama verginin sabit olduğunu fikren atlıyor.” demişti.

Aktaş'a göre, benzinde ana girdi petrol olsa da uluslararası piyasalarda benzin fiyatlarındaki değişim oranı ile petrol fiyatlarındaki değişim oranı aynı olmuyor. Bu da, fiyatlardaki değişimi etkiliyor.

Petrol fiyatları anlık olarak uluslararası piyasalarda takip ediliyor ancak fiyat değişimlerinde ortalama rakamlar alınıyor. Bu da petrolde takip edilen ani değişim oranları ile akaryakıttaki fiyat değişiklik oranlarını farklılaştırıyor.