Abdullah Gül, Köşk'te yüksek yargıya önemli atamalar yapacak. Gül, 2014'e kadar Anayasa Mahkemesi'ne 6 atama yapacak. Gül, HSYK'nın da 5 asıl üyesini yeniden seçecek.  AKP'nin cumhurbaşkanı adayı Abdullah Gül seçilirse, 11 asıl üyesi bulunan Anayasa Mahkemesi'ne altı yeni atama yaparak çoğunluğa rengini verecek. Yargıtay Başsavcısı ile Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun seçimle gelen beş üyesi de Gül döneminde değişecek. Gül, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) beş asıl üyesini de yeniden seçecek.

Başta ana muhalefet partisi CHP, Gül'ün adaylığına karşı çıkanların en çok dile getirdiği konulardan biri de cumhurbaşkanının yargının zirvesindeki kilit atamaları yapıyor olması. Cumhurbaşkanının yargıya ilişkin yetkileri hep tartışıldı, 1982 Anayasası'yla tanınan yetkilerin tırpanlanması talepleri bugün de gündemde. Peki, Gül seçilirse yüksek yargıda hangi atamalara imzasını atacak?

Gül'ün seçilmesi ve 7 yıl süreyle (28 Ağustos 2014 'e kadar) görev yapması halinde yüksek yargı üyelikleri için yapacağı tercihler, yargının genel yapısını etkileyebilecek. Ancak, Gül'ün yüksek yargıya yapacağı seçimlerin oranı Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in rekoruna yaklaşamayacak. Çünkü Sezer, HSYK üyelerinin çoğu dışında 11 asıl üyeli Anayasa Mahkemesi'nin 8 üyesini seçti, oysa Gül ancak 6 asıl üye seçebilecek.

Yüce Divan yetkisi bulunan Anayasa Mahkemesi 11 asıl üye ve 4 yedek üyeden oluşuyor. Mahkeme üyeleri 65 yaşına kadar görevde kalıyor ve cumhurbaşkanı ancak bu şekilde boşalma olması halinde bu yerlere atama yapabiliyor. Buna göre, Gül Anayasa Mahkemesi'ne ilk seçimini yedek üyelik için yapacak. Ali Güzel, Ekim 2008'de emekliye ayrılacağından boşalan yedek üyeliğe seçimi yeni cumhurbaşkanı yapacak. Ancak, yeni cumhurbaşkanı Anayasa Mahkemesi asıl üyeliği- ne ilk seçim için 2010 yılını beklemek zorunda. Çünkü en erken üyelik boşalması Sacit Adalı'nın emekliliğiyle yaşanacak. Adalı Mart 2010'da emekli olacak.

Gül, aynı yıl iki asıl iki yedek üye daha seçecek. Adalı'dan sonra Nisan 2010'da asıl üye Necmi Özler, Kasım 2010'da asıl üye Şevket Apalak ile yedek üyeler Cafer Şat ve Musafa Yıldırım emekli olacak. Bunların yerine seçimi Gül yapacak. 2011'de yedek üye Fettah Oto'nun, 2013'te Fulya Kantarcıoğlu'nun, 2014'te ise Ahmet Akyalçın ile Mehmet Erten'in yerlerine asıl üye seçimleri yapacak. Böylece Gül, Anayasa Mahkemesi'ne 6 asıl, 4 de yedek üye seçerek çoğunluğu belirleyecek.

Yargıtay'a yeni başsavcı 2011'de

Yargıdaki diğer önemli konum, Yargıtay Başsavcılığı. Ve Gül, yeni Yargıtay Başsavcısı ile Başsavcıvekilini de seçebilecek. Ancak bunun için 2011 yılını bekleyecek. Çünkü mevcut Yargıtay Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya bu göreve daha beş ay önce Cumhurbaşkanı Sezer tarafından getirildi. Yalçınkaya'nın görev süresi dört yıl sonra dolacak.

HSYK ve Danıştay'a yeni üyeler gelecek

Yeni Cumhurbaşkanı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nda (HSYK) da ağırlığını hissettirecek. Hâkim ve savcıların atama yer değiştirme terfileriyle cezalandırma yetkisi bulunan HSYK'ya yapılacak seçimler yargının zirvesi açısından çok önemli. Gül, görev süresince HSYK'nın doğal üyesi olan Adalet Bakanı ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı dışında kalan tüm asıl üyelerinin yerine seçim yapabilecek. AKP'li Adalet Bakanlığı ile yargıda siyallaşma nedeniyle ciddi tartışmaya giren HSYK'nın seçimle gelen üyelerinin mevcut yapısı Gül döneminde tümüyle değişebilecek.

Çünkü, HSYK Başkanvekili Mahmut Acar'ın görev süresi Nisan 2008'de, asıl üyeler Ahmet Çetin Zongör Temmuz 2008'de, Sinan Tunca 2008'de, Kadir Özbek ve Musa Tekin'in görev süreleri ise Ekim 2010'da sona erecek. Aynı şekilde yedek üyelerin çoğunun görev süresi de bu yıllarda bitmiş olacak. Ve Gül, tüm bu boşalmaların yerlerine HSYK asıl ve yedek üyelerini atayacak.

Bakan ve müsteşarla birlikte yeni cumhurbaşkanının seçeceği 5 asıl ve 5 yedek üyenin bileşimiyle yepyeni bir HSYK oluşturulabilecek.

Dörtte biri değişecek

Yeni cumhurbaşkanının yargıda seçim yetkisindeki diğer önemli kurum Danıştay. Yeni cumhurbaşkanı Danıştay üyelerinin dörtte birini seçme hakkına sahip. Gül, seçildiğinde önümüzdeki aylardan başlayarak Danıştay'da boşalacak üyelikler için seçim yektisini kullanmaya başlayacak.

Askeri yargı da var

Gül'ün üye seçim hakkı sivil yargı dışında askeri yargıda da önemli sonuçlar doğuracak. Yeni cumhurbaşkanı Anayasaya göre Askeri Yargıtay üyeleri'nin üçte birini, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin (AYİM) hâkim sınıfından olmayan üyelerinin üçte birini (Genelkurmay'ın önereceği adaylar arasından) seçme hakkına sahip.

'Uyuşmazlık' için dört yıl var

Cumhurbaşkanı, Uyuşmazlık Mahkemesi üyelerini de seçme hakkına sahip. Bu mahkemede boşalacak üyelikleri de yeni cumhurbaşkanı dolduracak. Ancak bunun için yaklaşık 4 yıl bekleyecek. Çünkü Sezer, daha hafta başında eylül/ekim aylarında boşalacak Uyuşmazlık Mahkemesi üyelikleri için seçimlerini yapmıştı.