Hasan Cemal/Milliyet

Hayırlı Olsun

Meclis'te, AKP'nin grup toplantısındaki hava bir futbol maçından farksız. Tribünler tıklım tıklım! Coşku ve heyecanla dalgalanıyor ortalık. Aynı zamanda duygusal esintiler kendini belli ediyor.
Başbakan Erdoğan kürsüde. Alkış kıyamet. Bir yandan, Tayyip Erdoğan'ın hapishane günlerinden kalma "Beraber yürüdük biz bu yollarda" şarkısı söylenirken, öbür balkon karşılık veriyor:
"Seninleyiz her zaman,
Recep Tayyip Erdoğan!"
Başbakan Erdoğan'ın Abdullah Gül'ün adaylığını açıklamasıyla birlikte üst balkondan slogan patlıyor:
"Çankaya'nın gülü,
Abdullah Gül!"
Bir meslektaşım kulağıma eğiliyor, "Beşiktaş'ta bir Çarşı var, Meclis'te de işte burası" diyor. Galatasaraylı bir meslektaşım ise Beşiktaşlı olan Abdullah Gül'ün adaylığını -aramızdaki Fenerbahçelilerin de tepkisini göze alarak- hayra yoruyor:
"Çankaya'nın sonucu, Süper Lig'in de sonucunu belirler!"
Aklımdan geçen bazı soru ve cevaplarla, Erdoğan'ın Gül'ü partisinin cumhurbaşkanı adayı ilan ettiği konuşmasını dinliyorum.
Erdoğan istese Çankaya'ya çıkar mıydı?
Evet çıkardı.
Neden çıkmadı?
Partisinin hem tabanı, hem Meclis grubu, AKP'nin başında görmek istedi Erdoğan'ı. Seçimlere Erdoğan'sız gitmenin riskli olduğu görüşü, hem tabanda hem milletvekillerinde ağır bastı. Zaten son bir yıldır Erdoğan'ın önüne gelen tüm seçim araştırmalarında da bu tespit dikkati çekiyordu.
Erdoğan'ın Gül'ü aday göstermesinin tek nedeni bu mu?
AKP'li kurmaylara göre en ağır basan neden bu...

KAMUOYU TEPKİSİ FAKTÖRÜ
Peki ya asker, 14 Nisan, toplumdaki laiklikle ilgili duyarlıklar...
Kamuoyunda Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığına karşı büyük bir tepkinin oluşumu da Abdullah Gül tercihinde hiç kuşkusuz rol oynadı. Ama bu nokta çok fazla belli edilmek istenmiyor.
Ama kimileri sorunu, "Türbanın Çankaya'ya çıkması" diye niteliyor; bu durumda ha Erdoğan ha Gül ne fark eder ki?..
İlk bakışta, yani meseleyi böyle koyduğunuz zaman yanlış bir yorum sayılmaz. Ancak, Gül'ün uzlaşmalara kapalı olmayan, güler yüzlü, inadım inat yanı ağır basmayan, demokrat ve ilkeli kişiliği, önce Başbakan, sonra Dışişleri Bakanı olarak çizdiği ılımlı, başarılı profil kamuoyunda daha olumlu yankılanmalara yol açabilir, gerilimi düşürebilir Erdoğan'a kıyasla...
Ama türban yine de toplumda bugün için gerilim ve çelişkileri körükleyen bir simge değil mi?
Bu bir olgu Türkiye'de... Ama Abdullah Gül'ün dün de söylediği gibi "Türban bireysel bir tercihtir, saygı gösterilmesi gereken..."
Ama yine de türban...
Türkiye'de Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı yapmış bir siyaset adamının, eğer Meclis iradesi de o yönde tecelli ederse, Çankaya'ya çıkmasına türban dahil herhangi demokratik bir engel yok.

ARINÇ, GÖNÜL'E SOĞUK BAKTI
Gül şapkadan nasıl çıktı? Başbakan Erdoğan'ın aklının bir köşesinde daha önce de Gül var mıydı?
Erdoğan'ın cumhurbaşkanı alternatifleri arasında Gül hiç kuşkusuz vardı. Parti içi dengelere baktı Erdoğan, özellikle Meclis grubunun nabzını iyi tutmaya çalıştı. Bir noktanın kesin olduğunu gördü. Kendisi Çankaya'ya çıkmayacaksa, Gül ve Bülent Arınç'ın dışında bir dördüncü ismi Meclis grubuna kabul ettirmek çok güçtü.
Niye güçtü?
Erdoğan'ın kafasından bir ara Vecdi Gönül geçti. Ama Gül'le Arınç bu isme soğuk baktılar. Gül'ün kafasından da Beşir Atalay geçti. Kuliste söylenen o ki bu isim de Erdoğan'a sıcak gelmedi. Arınç da Erdoğan dışında bir tek Gül'e sıcak bakınca, Çankaya yolu Gül'e açıldı. Yani ilginç bir satranç oyunu...
Grubun nabzı nasıl attı?
Erdoğan, milletvekillerine sordu, "Ben olmazsam kim?" diye... AKP'li milletvekillerinin neredeyse yüzde 99'u Abdullah Gül yanıtını verdi. Ve Gül'ün adaylığı, hem parti tabanını, hem Meclis grubunu rahatlattı. AKP kulisinde yüzler güldü.

GÜL'ÜN GÖNLÜNDEN BAŞBAKANLIK GEÇİYORDU
Gül ne düşündü?
Gül'ün gönlünden sanıyorum başbakanlık geçiyordu. Esas istediği buydu. Ama cumhurbaşkanlığı bu... Gül'ü öteden beri yakın markajda tutan bir meslektaşım, "Gül cumhurbaşkanı olarak gerilimleri düşürücü rol oynar" dedi.
Peki, ya 367 ne olacak?
Bu konuda Baykal'ın, CHP'nin ısrar edeceği anlaşılıyor. ANAP'la DYP ne yapacak? Erkan Mumcu'yla Mehmet Ağar, Baykal'ın yolundan gidebilirler mi? Pek ihtimal verilmiyor. CHP'nin çizgisine düşmek, ANAP'la DYP tabanında geleneksel olarak hoş karşılanmaz.
Varsayalım 367 gerçekleşmedi. Ve yine varsayalım, Anayasa Mahkemesi de CHP'nin başvurusu üzerine cumhurbaşkanı seçimini iptal etti. Bu durumda ne olacak?
Hemen erken seçime gidilecek, mesela en geç temmuz ortasında...
Hangi partiye yarar?
Böyle bir durumun seçim sandığında AKP'ye yaraması çok daha yakın ihtimaldir. Milli iradeye, Meclis'in iradesine taş koyan partilere, bu örnekte özellikle ANAP ve DYP'ye seçmen nezdinde yarayacağı söylenemez.

ERDOĞAN GERÇEKÇİ BİR KARAR ALDI
Erdoğan fedakârlık mı yaptı? Yoksa kimilerinin dediği gibi tırstı, hezimete mi uğradı?
Bu konuda herkes kendi siyasal anlayışına göre bu iki uçtan birini savunuyor. Gerçek ortadan geçiyor denebilir. Erdoğan hem partisinde esen havaya ve parti içi dengelere baktı, hem de toplumda laiklikle ilgili hassasiyetleri kulak arkası etmedi; böylece Çankaya'dan vazgeçerek gerçekçi bir karar aldı demek belki daha doğru olur.
Türkiye yeni gerilimlere gebe mi?
Gül'ün adaylığını öne sürerek Türkiye'yi germenin, siyaset meydanında tansiyonu yükseltmenin bu ülkeye herhangi bir hayrı dokunacağını sanmıyorum. Erdoğan'ın dediği gibi, "gerginlikten beslenen siyaset tarzı"yla istikrar ve huzurla oynamak doğru değil.
Son söz ne olabilir?
Gül'ün cumhurbaşkanı adaylığı hayırlı olsun. TBMM de bu yolda karar alırsa, Meclis iradesine saygı göstermek aynı zamanda demokrasinin de gereğidir.
Son olarak şunu belirtmekte yarar var: Gül'ün cumhurbaşkanlığı Türkiye'de siyasal rejim açısından bir dönüm noktası olacaktır.