MUSTAFA KARTOĞLU/STAR

Devletin ‘Öğrenci katkı payı’ dediği, milletin ‘harç’, öğrencilerin ise ‘haraç’ olarak anladığı ‘üniversite harçları’ tarih oluyor. Harç karşıtı öğrenci eylemleri ‘neydi o günler’ sohbetinin konusu, ‘Parasız üniversite istiyoruz’ yazılı pankartlar da okul yıllığının dolap komşusu olacak.

Konu, AK Parti’nin son MYK’sında Başbakan Erdoğan tarafından gündeme getirildi. Toplantıda, iki yıllık yüksek okullardan, doktora düzeyine kadar toplam 4 milyona yakın üniversite öğrencisinin yıllık harçlarının 1.1 milyar TL tuttuğu, ancak öğrenciler üzerinde ciddi yük getirdiği ve sık sık eylem konusu olduğu değerlendirildi. Erdoğan da, harçların kaldırılması için ayrıntılı çalışma yapılması talimatı verdi.

Parasız üniversite için ‘başarı’, yani sınıfta kalma veya alttan ders bırakmama şartı aranıp aranmayacağı, normal harçların on katı ödenen ikinci öğretim harçlarının da kaldırılıp kaldırılmayacağı 2012-13 akademik yılı açılışından önce belli olacak.

Tıp 600, ikinci öğretim 4 bin TL

ÖSYM’nin 2011 verilerine göre, 95 devlet, 54 vakıf, 9 askeri ve 1 polis akademisinde 1 milyon 98 bin 310 ön lisans, 2 milyon 528 bin 332 lisans, 126 bin 368 yüksek lisans, 43 bin 405 doktora ve 20 bin 671 tıp ihtisas öğrencisi öğrenim görüyor. Yani 154 yüksek öğrenim kurumunda toplam 3 milyon 817 bin 86 öğrenci var.

Türkiye’de esasen eğitimi devlet finanse ediyor. Öğrencilerin ödediği ücretin resmi adı ‘Öğrenci Katkı Payı’... Bu pay, en düşük 71 TL olarak Açıköğretim Fakültesi öğrencilerinden alınıyor. Diğer okullarda ‘en düşük’ harçlar özetle şöyle: Yüksek okullar 190-227 TL, eğitim, edebiyat, ilahiyat ve iletişim 284 TL, hukuk, siyasal ve işletme 313 TL, mühendislik, mimarlık 387 TL, denizcilik, uçak, ziraat, veterinerlik 316-387 TL, diş hekimliği ve eczacılık 494 TL, tıp 591 TL, konservatuvar 589 TL...

İkinci öğrenim, yani daha düşük puanla ‘gece okulu’ olarak girilen aynı fakülteler için ödenen harçlar bin TL’den başlıyor, 4 bin 268 TL’ye kadar çıkıyor.

Üniversite karşılığı alınan ‘öğrenim kredisi’ ise enflasyon farkı eklenerek geri ödeniyor. Ancak ödeme mezuniyetten iki yıl sonra başlıyor ve eğitim görülen süre kadar (4-6 yıl) taksitlendiriliyor. Erken ödemede ise yüzde 30 indirim yapılıyor.

Ancak bu kolaylıklara rağmen harç paraların öğrenciler için önemini anlamak için iki örnek yeterli: Popüler olmayan bir internet sitesindeki ‘2011-2012 yılı öğrenci harçları’ başlıklı haberin altında istediği okulun harcı hakkında bilgi almak isteyen 100’den fazla öğrencinin mesajı bulunuyor. Popüler sitelerden ekşisözlük’te ise sadece ‘2012 harçları’ başlığı altındaki yorumlar ise ‘şimdilik’ 33 sayfa...

260-780 TL olan burs artacak

Devlet, ‘Başbakanlık Bursu’ adıyla lisans öğrencilerine aylık 260 TL, yüksek lisans öğrencilerine 520 TL, doktora öğrencilerine ise 780 TL karşılıksız burs veriyor. Burs ve aynı miktardaki krediden 1 milyon 173 bin öğrenci yararlanıyor. Bu yıl burslar hem zamlanacak hem de daha çok öğrenciye verilecek.

Harçları kaldırmak doğru bir adım. Ekonomik büyüklüğü 500 milyar doları yakalayan Türkiye’nin öğrenci parasına ihtiyacı yok. Üniversite öğrenimi ‘ailenin maddi durumu’na bağlı olmaktan çıkınca, ekonomik anlamda eğitimde fırsat eşitliği de sağlanacak.

Şimdi sırada ‘sınavda fırsat eşitliği’nin sağlanması var. Eğitimciler, bunun için en önemli iki adımı şöyle sıralıyor: ÖSYM’nin sınav sistemi ve güvenliği konusundaki tartışmaları giderecek bir yol bulması. ‘Okul puanı’ adı altında ‘özel okullardan parayla puan satın alınması’ anlamına gelen Ağırlıklı Orta Öğrenim Başarı Puanı’nın Danıştay’a rağmen kaldırılması.