Kürt sorunu ve PKK, ordu, Suriye krizi ve 4+4+4 gibi son dönemin tartışılan konularına ilişkin soru ve cevaplar da içeren ankette, 1275 deneğe 10 temel konu soruldu. Sonuçlar arasında en dikkat çeken nokta Cumhurbaşkanlığı seçimine dair yöneltilen soruya verilen cevaplarda çıktı; ankete göre Abdullah Gül, seçmenlerin gözünde yüzde 28,2 farkla Köşk’e Recep Tayyip Erdoğan’dan daha uygun görülüyordu.

Başbakan Erdoğan, Star gazetesi başyazarı Fehmi Koru’nun anketi sorması üzerine, Ülke TV ve Kanal 7’nin ortak yayınında şu görüşleri dile getirdi:

"Bazıları Abdullah Bey’le aramızda parazit oluşturmaya çalışıyorlar. Ama bu tür başlıkları atanlar bu işin farkında değiller. Boğaz’dan keyif çatarak söz söylüyorlar. Sayın Fehmi Bey. Bu anketlerin kıymeti harbiyesi yok. Bu anketler aramıza nifak tohumları ekmek için yapılmıştır. 2 yıl seçimlere var. Arkadaşlar sizin gibi söylediler, ’gereksiz’ dedim.”

Anketin güvenilirliği ve konuşulmayan detaylarını öğrenmek için Metropoll Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Özer Sencar’a internet üzerinden ulaştık.

“Araştırmalarının bilimsel ve bağımsız olduğunun” altını çizen Sencar, tartışma yaratan veriler için “Bugünkü araştırma sonuçları ile iki sene sonra yapılacak seçim konusunda kesin tahminde bulunmak mümkün değildir” notuyla birlikte ankete verilen yanıtları şöyle yorumluyor:

“Bulgulara göre, Cumhurbaşkanlığı seçimi bu pazar olsa Gül’ün seçileceği rahatlıkla söylenebilir.”

Prof. Sencar, son dört aydaki gelişmelerin ardından “Erdoğan’ın Başbakanlık görevini yapış tarzını onaylıyor musunuz, onaylamıyor musunuz” sorusuna verilen yanıtlarda da 7 puan düşüş yaşandığını söylüyor. Ve AKP seçmenleri arasındaki gayrimemnunlar kitlesinin ciddiye alınacak seviyeye ulaştığını savunuyor.

Metropoll’ün son anketine göre “AKP’li seçmenin yüzde 17’sinin bir önceki seçimlerde verdiği oy yüzünden pişman olduğunu, yüzde 33’ünün yeni bir partinin varlığına ihtiyaç duyduğunu” belirten Sencar, muhalefet partilerinin de seçmen memnuniyetsizliğinden muaf olmadığına işaret ediyor.

“CHP’li seçmenin çoğunluğunun kanaati CHP yönetiminin AKP iktidarı karşısında yeterli muhalefet yapamadığı şeklinde” diyen Özer Sencar, ‘’Atatürkçü ve sosyal demokrat seçmenlerin çoğunun AKP’de olduğunu’’ savunuyor:

“Kendisini sosyal demokrat olarak tanımlayanların yüzde 28’i AKP’de, yüzde 27’si CHP’de; Atatürkçü olarak tanımlayanların yüzde 27’si AKP’de, 22’si CHP’de.”

Prof. Özer Sencar’ın T24’ün sorularına verdiği yanıtlar şöyle:

‘Muhalefet partili seçmenlerin çoğu Köşk için Gül’ü tercih ediyor’

- Eylül araştırmanızın detaylarına geçmeden soralım; telefonla ve 1275 kişi ile yapılan bu araştırma ne kadar güvenilir? Yüzde 2,7 olduğunu bildirdiğiniz hata payı azaltılıp güvenilirliği artırılamaz mıydı?

1970 yılından beri bilimsel araştırmalar profesyonel uğraş alanımdır. Bu sürecin 30 senesi fiilen üniversitede geçti. Son 10 yılda da kamuoyu araştırmaları ile uğraşıyorum. Metropoll olarak 2005 yılından bu yana düzenli sayılabilecek şekilde “Türkiye Siyasal Durum Araştırması” başlığıyla çoğunlukla temalı siyasal araştırmalar yapıyoruz ve bunların özetini kamuoyuyla paylaşıyoruz.

Bu ve önceki bütün araştırmalarımız bilimsel kurallara uygun şekilde gerçekleştirilmektedir. Bizim kullandığımız hata payı bu tarz araştırmalar için yeterlidir. Araştırmanın hata payını bir puan azaltmak için toplam anket maliyetini 2,5 misli artırmak gerekir. Ayrıca uzun yıllar edindiğimiz gözlemlere göre anket sayısı yaklaşık 800’e ulaştıktan sonra elde edilen bulgularda anlamlı değişiklik olmamaktadır. Elementary seviyede istatistik bilen herkes makul bir bütçe ile böyle bir araştırmayı 1200-1300 kişi ile gerçekleştirmenin yeterli olduğunu bilir. ABD’de bu tarz araştırmalar çoğunlukla 1000-1500 kişi ile yapılmaktadır. Merak edenler Gallup veya Pew araştırma kurumlarının sitelerine bakabilir.

Gelişmiş ülkelerde çok özel durumlar hariç anketler online veya telefonla yapılır. Anketör hata ve hileleri yüz-yüze anket yöntemine göre yok denecek kadar azdır. Ayrıca aynı maliyetle her türlü yerleşim merkezine ulaşabilirsiniz. Yüz-yüze ankette büyük il (15-20 adet) merkezleri dışına çıkıldığında veya kırsal alana gidildiğinde anket maliyetleri büyük oranda artmakta ve süreç uzamaktadır. Dolayısıyla telefonla araştırma hem daha güvenli, hem de ülke genelinde yapılan araştırmalar için daha ucuzdur. Ancak teknoloji, özel bilgi ve yatırım gerektirmektedir.

- Eylül anketinizi yayımlayan Taraf’ın da öne çıkardığı veri Köşk’te Abdullah Gül’ün olmasını isteyen seçmenlerin oranının yüzde 51, Erdoğan’ın olmasını isteyenlerin oranının ise yüzde 23 olması oldu. Deneklere konuya ilişkin olarak yönelttiğiniz soru tam olarak neydi?

Soru “Cumhurbaşkanlığı için A. Gül ve T. Erdoğan arasında tercih yapmak durumunda olsanız kime oy verirsiniz” şeklinde sorulmuştur.

- Aynı ankette yönelttiğiniz “2014’de halkoyuyla seçilecek Cumhurbaşkanlığı makamında kimi görmek istersiniz?” sorusuna deneklerin yüzde 21’i Abdullah Gül, yüzde 18’i Recep Tayyip Erdoğan yanıtını veriyor. Önceki sorunun sonuçları ile bu oranlar arasındaki farkı nasıl açıklıyorsunuz?

Halka ucu açık alarak “Çankaya’da kimi görmek istersiniz” diye sorulduğunda Gül ile Erdoğan arasındaki fark azken (3 puan) ikisinden birini tercih etmeleri istendiğinde aradaki fark çok artmaktadır. Bunun iki sebebi var. Bunlardan ilki muhalefet partisi seçmenlerinin tutumudur. Muhalefet partilerinin kendi adaylarını seçtiremeyecekleri için “taktik oy” verecekleri anlaşılmaktadır. CHP, MHP ve diğer muhalefet parti seçmenlerinin büyük çoğunluğu Cumhurbaşkanlığı için Gül’ü tercih etmektedir. Örneğin, CHP’lilerin % 48’inin Gül’ün, % 5’inin Erdoğan’ın seçilmesini tercih edecekleri, MHP’lilerin % 58’inin Gül’ü, % 7’sinin Erdoğan’ı tercih edecekleri belirlenmiştir. Dolayısıyla, ikisi arasında bir tercihte bulunmak durumunda kalırlarsa muhalefet seçmenlerinin büyük çoğunluğu Gül’den yana tavır alacaklardır.

‘AKP’lilern yüzde 52’si Gül’ü, yüzde 39’u Erdoğan’ı Köşk’te istiyor’

İkinci sebep ise AK Parti seçmeninin tavrıdır. Gül ile Erdoğan arasında tercih yapmak durumunda kalan AK Partililerin % 52’si Gül’ün, % 39’u Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığını istemektedir. Erdoğan’ın parti ve seçmen üzerindeki mobilize etme gücü dikkate alındığında AK Partililerin bu tercihini anlamakta zorluk çekilebilir. Bunun başlıca nedenlerinden biri Gül’ün Cumhurbaşkanlığı’ndaki başarısı ve seçmen nezdinde kazandığı itibardır. Diğeri de Erdoğan’ın Çankaya’ya çıkması durumunda Erdoğan’ın liderliğinden yoksun kalacak partinin geleceğine duyulan kuşku ve endişelerdir. Ayrıca iki lider arasındaki kişisel karakter ve üslup farklılıklarını da halkın farklı değerlendirdiği söylenebilir.

‘Cumhurbaşkanlığı seçimi bu pazar olsa seçilen Gül olur’

- Diyelim ki hem Erdoğan, hem Gül Köşk için adaylığını koydu. Mevcut verilere göre Cumhurbaşkanlığı yarışını kesin olarak Gül’ün kazanacağı söylenebilir mi?

Araştırmalar, yapıldığı günün gerçeklerini ifade eder. Bugünkü araştırma sonuçları ile iki sene sonra yapılacak seçim konusunda kesin tahminde bulunmak mümkün değildir. Ancak Cumhurbaşkanlığı seçimi bu pazar olsa, bu bulgulara göre, Gül’ün seçileceği rahatlıkla söylenebilir.

- Sizce, Erdoğan’a rağmen Gül aday olabilir mi?

Kamuoyundaki genel kanı bu iki liderin karşı karşıya gelmeyeceği ve zamanı geldiğinde kendi aralarında uzlaşacakları şeklindedir. Cumhurbaşkanlığı Basın Danışmanı Ahmet Sever’in Ruşen Çakır’la yaptığı söyleşi, birçokları tarafından Gül’ün, “Çankaya’nın ve partinin geleceğinin belirlendiği masada benim de olmam gerekir” dediği şeklinde yorumlanmaktadır.

‘Erdoğan Çankaya’ya çıkarsa, Başbakanlık için birinci tercih Gül’

- Gerçekleşme ihtimali en yüksek seçeneğin Çankaya’ya Erdoğan’ın çıkması olduğu düşünülürse; Erdoğan sonrası için muhtemel liderlere dair bir anket yapmanız mümkün mü?

Haziran 2012’de yaptığımız bir araştırmada “Tayyip Erdoğan Çankaya’ya çıkarsa Başbakan olarak kimi görmek istiyorsunuz?” diye sorduk. Başbakanlık için kamuoyuna mal olan aday isimleri çıkmadığı için halkın % 61’i bu soruya cevap verememiştir. Cevap verenlerin birinci tercihi % 10 ile Gül olmuş, onu % 9 ile Bülent Arınç izlemiştir. Bunları % 4 ile Ali Babacan ve Ahmet Davutoğlu izlemiştir. Aday alternatifleri ortaya çıktıktan sonra halkın tercihlerini ölçmek sorun olmayacaktır. Son bir yıl içinde yaptığımız ölçümlerden elde ettiğimiz bilgilere göre genel seçmenin de, AK Parti seçmeninin de birinci tercihi Abdullah Gül’dür.

- Sizce, Erdoğan’sız bir AKP’nin sandıkta şansı ne kadar?

Erdoğan’ın Çankaya’ya çıkmasından sonra, Türkiye, Ortadoğu ve dünyada beklenmeyen büyük değişiklikler olmadığı sürece, AK Parti’nin seçim şansını tayin edecek başlıca iki faktör sayılabilir. Birincisi parti lideri ve Başbakan’ın kim olacağı konusudur. Bu konuda yapılacak tercih seçim sonuçlarını önemli oranda etkileyecektir. İkincisi ise muhalefet partilerinin durumudur. Eğer mevcut muhalefet partileri bugünkü yapı ve performansları ile devam ederlerse iktidar partisi için endişelenecek bir durum yok demektir. Hatta iktidar partisi seçmenleri arasında, araştırma bulgularına yansıyan ve bizce ciddiye alınacak seviyelere ulaşan gayrimemnunlara rağmen seçimde endişe etmeleri gerekmeyebilir