WikiLeaks sızdırması belgeler arasında Türkiye bakımından en ilgi çekenlerden birisi 30 Aralık 2004 tarihini taşıyor. ‘Gizli’ damgalı bu belge, o dönem Ankara’daki ABD Büyükelçisi Eric Edelman tarafından ABD Dışişleri Bakanlığı’na yazılmış bir rapor.
Raporun başlığı: “İktidarda iki yılın ardından AK Parti: Kendileri, Türkiye ve Avrupa’yı anlamaya çalışmak...”

Dört tam sayfa ve 28 paragraftan oluşan bu uzun raporda, AK Parti’nin dış ve iç siyasetini belirleyen unsurlar üzerine iddialı yorumlar yapılıyor.
Raporun 17’nci paragrafında yer alan şu cümle özellikle dikkat çekiyor:
“Erdoğan üzerindeki İslamcı etkiler bakımından, kendisi muhafazakâr ama dünyevi bir Müslüman olan Savunma Bakanı Gönül yakın zamanda bize Gül’ün mesai arkadaşı Davutoğlu’nun bir ‘istisnai tehlike’ olduğunu söyledi.”
Gerçi bu cümleyi izleyen diğer cümle de insanın gözlerini okudukça yuvalarından çıkartacak iddia ve suçlamalar içeriyor. ABD Büyükelçisi’nin raporuna göre, “Erdoğan’ın diğer dış politika danışmanları (Cüneyd Zapsu, Egemen Bağış, Ömer Çelik, onlarla beraber Mücahit Arslan ve Özel Kalem Müdürü Hikmet Bulduk) bakanlardan milletvekillerine ve parti entelektüellerine dek AKP’deki diğer bütün bağlantılarımız tarafından yetersiz, habersiz ve yolsuzluğa karışmış olarak küçümseniyorlar.”
Tabii bu çok ağır ifadeler, raporun gözlem niteliğindeki ispata muhtaç iddialarını yansıtıyor. Ancak aynı cümle içinde Başbakan Tayyip Erdoğan, (dönemin) Dışişleri Bakanı (bugünün Cumhurbaşkanı) Abdullah Gül ve bugünün Dışişleri Bakanı, dönemin danışmanı Ahmet Davutoğlu’na atfen kullanılan ifade, doğrudan Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül’e dayandırılıyordu.
Gönül, Davutoğlu hakkında eğer 2004 yılı sonundan önce bu ifadeleri kullanmışsa, ilk bakanlar kurulu toplantısında birbirlerinin yüzüne bakmaları ve birlikte çalışmaları hayli zor olacaktır.
Konuyu araştırmak için hem Gönül hem de Edelman’a ulaşmaya çalıştım.

Önce Edelman, sonra Gönül
Edelman ile kurduğum e-posta bağlantısında şu kısa yanıtı aldım:
“WikiLeaks tarafından yığılan belgeler ayıp ve tehlikelidir. Henüz belgelerin tamamını okuma şansım olmadı. Dolayısıyla gerçekliğini teyit edemiyorum. Bu raporlar, sahadan Vaşington’a yazılmış ham gözlemlerdir. Bütün büyükelçilik telgrafları büyükelçinin adını taşır ve tasnif bölümünde de adı yer alır, ama bu her zaman orada yazılan her şeye katıldığı anlamına gelmez. Bütün bu yazılanları daha geniş bir kanaate varmak için çok dikkatle kullanmak gerekir.”
 

Edelman, raporda yazılan her şeyi teyit edemeyeceği gibi, yazılan her şeye katılmayabileceğini de söylüyordu. Bu sözlerde o dönem ABD Büyükeçiliği’nde siyasi müsteşar olarak çalışan ve mesaisi ile tartışmalara yol açan John Kunstadter’e yönelik bir ima ya da kuşku olup olmadığını sonra da tartışabiliriz.
Kendisine atıfta bulunarak bir anda hedefe alınan Savunma Bakanı Vecdi Gönül’e akşam saatlerinde telefonla ulaşabildim.

Gönül, akşam saatlerine dek bu konuda kimsenin kendisine bilgi vermediğini, ilk defa benden duyduğunu söyleyerek, sızdırılan belgedeki ifadeyi bana birkaç defa tane tane okuttu. Bazı kelimeler üzerinde özellikle durdu. Sonra şunları söyledi:
“Çok enteresan. Böyle bir konuşma hiç vaki olmadı. Hiç öyle şey olur mu? Bir kere bu ifadeler hiç benim üslubum değil. İkincisi, o dönem daha göreve de yeni gelmişiz. Ben mesai arkadaşlarım aleyhine, herhangi bir kimse aleyhine yabancı bir büyükelçiye neden laf edeyim?”

“Belki şuradan kendi görüşleri olarak çıkarmışlardır: 1 Mart (2003) tezkeresi oylaması öncesinde benim tezkerenin geçmesi yönünde, o zaman müşavir görevi yürüten Ahmet (Davutoğlu) Bey’in de geçmemesi yönünde görüşe sahip olduğu biliniyordu. Meclis’teki grubumuzda tezkere geçmezse 32 konuda aleyhimize, geçerse 7 konuda aleyhimize gelişmeler beklenebileceği yönünde bir konuşma yapmıştım. Bu da biliniyordu. Belki oradan çıkardılar. Ama ben ne Edelman ne de bir başka yabancı büyükelçiyle Türkiye’nin iç siyaseti ve kişiler üzerinde konuşma yaptım.”

Yurtta deprem cihanda deprem
İtalyan Dışişleri Bakanı Franco Frattini, WikiLeaks sızıntılarını ‘Diplomasinin 11 Eylül’ü’ diye anarak belki de en önemli tanımlamayı yaptı. 11 Eylül 2001 için 12 Eylül’deki Radikal’de, sıcağı sıcağına ‘Küresel gerilla savaşı başladı’ değerlendirmesi yapmıştım. 28 Kasım 2010 WikiLeaks hadisesi için de belki ‘Küresel siber savaş başladı’ demek doğrudur. Dün televizyonlarımızda, çoğunlukla da hükümete yakın yorumcuların ‘Yok canım, bilinmedik ne var, uluslararası ilişkileri etkilemez’ yorumlarını izledik.
Bu yorumlar, ABD ve İran dahil çeşitli hükümetlerden gelen ‘İlişkilerimizi etkilemez’ açıklamalarına dayandırıldı.

WikiLeaks’in ‘siber saldırıları’ sayesinde gizli diplomasinin dünya kamuoyunun istifadesine sunulan belgelerinin uluslararası ilişkileri etkilemeyeceğini söylemek, söyleyenler kusura bakmasın, ya saflık ya da başkalarını saf yerine koymaktır. Mezarlıkta ıslık çalmaktır... WikiLeaks, Napolyon döneminden bu yana kuralları kesinleşen, İkinci Dünya Savaşı ardından Birleşmiş Milletler sistemi ile küreselleşen diplomasinin doğasını kökten değiştirecek şiddette bir eyleme imza atmıştır. Usame bin Ladin, El Kaide ile nasıl savaşın doğasını, Sun Tsu, Machiavelli ve Clausewitz’in öngöremeyeceği şekilde değiştirmişse, Julian Assange, WikiLeaks ile diplomasinin doğasını öyle değiştirmiştir.
Artık herkes adımlarını daha dikkatli atmak zorundadır.

Erdoğan: Eteklerdeki taşların dökülmesini bekliyorum
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, WikiLeaks internet sitesinde açıklanan belgelerle ilgili değerlendirmesinde şu anda siteyi gayriciddi bulduğunu dile getirerek, “Eteklerindeki taşın dökülmesini bekliyoruz” dedi.
Libya’ya hareketinden önce soruları yanıtlayan Erdoğan, belgelerin içeriğine ve ithamlara yönelik bir şey söylemezken “Şu anda WikiLeaks’in eteklerinde neler var, bunları bir döksün görelim. Ondan sonra da bunların ne kadar ciddi, ne kadar gayri ciddi olduğunu öğreniriz. Çünkü WikiLeaks’in ciddiyeti şüphelidir. Bu bakımdan şu anda sadece biz eteklerindeki taşın dökülmesini bekliyoruz. Ondan sonra da değerlendirmesini yapar, gerekli açıklamaları yaparız” dedi.30 kasım 2010   

Kaynak: Radikal