Anayasa Mahkemesi, Bayburt'un çıkaracağı milletvekili sayısını bir azalttı, Elazığ'ın milletvekili sayısını bir arttırdı.
Tarhan Erdem / RADİKAL

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) geçen ay, illerin. 2010 sonu nüfuslarını açıklamıştı. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) önümüzdeki seçimlerde illerin çıkaracağı milletvekili sayısını, bu sayılarla hesaplayıp ilan edecekti. .YSK milletvekilleri sayısını açıklamadan, Anayasa Mahkemesi’nin kararı çıktı. Bu kararla, 2009 yılı sonlarında (22. Ekim) Milletvekili Seçimi Kanunu’na eklenen “nüfusu iki milletvekili çıkarmaya yetmeyen iller, artık nüfus sıralamasında da milletvekili sayısını ikiye çıkaramazsa, önce iki milletvekili çıkaramayan illere ikinci milletvekili verilir” ibaresinin iptal edildiği anlaşılıyor.
Bayburt’tan Elazığ’a Bu karar, gerçekte sadece iki ilin milletvekili sayısını değiştirdi. Karar olmasaydı, Bayburt 2 milletvekili çıkaracaktı, bu karardan sonra 1 milletvekili seçecektir. Bayburt’ta azalan milletvekilliği, Elazığ’a gidecek; Elazığ’ın eski hesaba göre 3 olan milletvekili sayısı, 4’e çıkacaktır.Bazı haber kanalları, 2010 nüfus sonuçlarına göre zaten değişecek olan milletvekilleri sayısını dikkate almadan, 2007’ye göre milletvekili sayısı değişimini Anayasa Mahkemesi kararına bağladılar. Anayasa Mahkemesi kararı olmasa da örneğin İstanbul’un milletvekili sayısı 70’ten 85’e çıkacak; Konya’nın milletvekili sayısı 16’dan 14’e inecekti.
Harita ve tabloda, 2007 ve 2010 nüfus sayılarına göre illerin ve bölgelerin milletvekili sayıları gösterilmiştir.

Mahkemeden sessiz sedasız iptal Anayasa Mahkemesi küçük illerin en az iki milletvekili ile temsil edilmesine olanak sağlayan yasa maddesini “Temsilde adalet ilkesine aykırı” olduğu gerekçesiyle iptal etti. Karar 12 Haziran’daki seçimlerde uygulanacak.
2007’deki genel seçimlerde Türkiye nüfusu ile illerin nüfusları dikkate alındığında tek milletvekili olan il yoktu. Ancak Adrese Dayalı Nüfus sistemine geçildikten sonra, Türkiye’nin nüfusu artarken, bazı illerin nüfusunun düştüğü anlaşıldı. Bunun üzerine harekete geçen AKP, tek bir milletvekiliyle temsil edilecek ilin milletvekilinin ölümü veya milletvekili yeterliliğini kaybetmesi ihtimalini de dikkate alarak, 2009’da Milletvekili Seçim Kanunu, değiştirdi. Yeni kanunda, seçim çevreleri ve çıkaracağı milletvekili sayısını düzenleyen maddeye “Nüfusu iki milletvekili çıkarmaya yetmeyen iller, artık nüfus sıralamasında da milletvekili sayısını ikiye çıkaramazsa, önce iki milletvekili çıkaramayan illere ikinci milletvekili verilir” hükmü eklendi.CHP, söz konusu düzenlemenin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. CHP , düzenlemenin ‘eşit oy’ ve ‘temsilde adalet’ ilkelerine aykırı olduğu için iptal edilmesini istemişti.Anayasa Mahkemesi’nin iptal başvurusunu geçen hafta perşembe günü görüştüğü ve söz konusu düzenlemeyi ‘temsilde adalet’ ilkesine aykırı bularak iptal ettiği ortaya çıktı.

YSK, 2010’da, yasal değişikliği dikkate alarak mevcut hesaplama sistemini ‘en az iki milletvekili’ koşuluna uyarlamıştı. Buna göre İstanbul’da bir milletvekili 158 bin oyla seçilecekken, Bayburt 74, Tunceli 76, Ardahan 105 ve Kilis 123 bin nüfusla MİLLİYET