Gelişmiş ülkelerde, öğrenciler meslek seçerken bir yandan da mesleklerinin ülkelerindeki arz ve talep dengesini araştırıyorlar. Öğrencilerin "Mezun olduktan sonra ne yapabilirim?" sorusunu düşünerek hareket etmeleri gerektiğini anlatan FEM Dershaneleri'nden Rehberlik Uzmanı Faruk Ardıç, "Seçeceğiniz mesleğin bugünkü durumundan çok 10 yıl sonraki konumunu dikkate alın" dedi. Ardıç, "Maaşlı biri mi yoksa patron mu olmak istiyorsunuz? Nasıl bir ortamda çalışmak istiyorsunuz? Mastır ve doktorayı yurtdışında yapmayı düşünüyor musunuz?" gibi soruların şimdiden yanıtlanmasında fayda  var" diye konuştu.

SAĞLIK PERSONELİ SIKINTISI

Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yapılmış olan "Yükseköğrenimli İnsan Gücü Arz Projeksiyonu" başlıklı araştırmanının sonuçlarına göre, 2000-2005 yılları arasında sağlık ve eğitim alanındaki personel ihtiyacı; hekim, diş hekimi, eczacı, hemşire ve ilköğretim öğretmeni, yükseköğretim öğretim elemanı, alanlarında artarken ortaöğretim öğretmenliğinde azaldı.

LİSEDEKİ BİRİNCİLİK SADECE İLK YIL İŞE YARIYOR

ÖSS sonunda okul birincileri iki kez yerleştirme işleminden geçiyor. Okul birincisi olarak yerleşemeyenlerin tercih listelerine tekrar bakılarak normal yerleştirme işlemi yapılıyor. Rehberlik Uzmanı Ardıç, öğrencilerin okul birinciliği kontenjanından sadece ilk yıl yararlanabildiklerini hatırlatarak "Tercihlerinizi yaparken bu kriteri göz önünde bulundurun" dedi. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi, okul birincilerine ek haklar tanıyor. Bu haklar, bazı bölümlerde okul birincilerine kontenjan ayırmak şeklinde gerçekleşiyor. Öğrenciler tercih listelerini gönderdiklerinde yerleştirme işlemi yapılırken okul birincilerine farklı bir işlem yapılıyor. Bu işlemin birinci aşamasında tercihlerin ilgili bölümü yazan okul birincileri arasından ayrılan kontenjan kadarı yerleştiriliyor. Eğer okul birincisi olan öğrenci tercihlerinden herhangi birisine okul birincisi olarak yerleşmezse normal bir öğrenci gibi tercih listesine tekrar bakılarak normal yerleştirme işlemi yapılıyor. Yani okul birincisi öğrenciye iki kez bakılıyor.

BİRİNCİLER NELERE DİKKAT ETMELİ?

Okul birincileri için ayrılan kontenjanlar tercih kitapçığında Tablo-3B ve Tablo-4"ün 6 numaralı sütununda gösteriliyor. Bir programın öngördüğü okul türü, yaş, cinsiyet, sağlık gibi tüm koşullar okul birincileri için de aynen geçerli olduğunu unutmamak gerekiyor. ÖSS'de başarılı olan okul birincileri, genel kontenjan ve okul birincileri kontenjanıgöz önünde tutularak merkezi yerleştirme ile Y-ÖSS puanlarının elverdiği en üst tercihlerine yerleştiriliyorlar.

KONTENJAN SINIRLI

Okul birincileri için ayrılan kontenjanların sınırlı olduğunu anlatan Ardıç, "Okul birincisinin puanı yüksek olmaması durumunda hiçbir programa kayıt hakkı kazanamayabilirler" dedi. Ardıç, "Okul birincilerinin kendilerine sağlanan bu olanaktan yararlanabilmeleri için tercihlerini,puan durumlarını göz önünde tutarak, dengeli bir şekilde yapmaları gerekir" diye konuştu.

SADECE İKİ YIL

Okul birinciliği kontenjanından öğrencilerin sadece ilk yıl yararlanabileceğini ifade eden Ardıç, bu nedenle öğrencilerin tercihlerini çok dikkatli yapmaları gerektiğini söyledi.

MESLEK SEÇiMiNE DiKKAT!

Üniversite adaylarının gerçekten okumak istedikleri bölümü tercih etmeleri gerektiğini savunan Erkut, "Ne puanıma yazık olacak diye istedikleri ama daha düşük puanlı bir bölümü seçmekten vazgeçmeli ne de ben nasıl olsa giremem diye gerçekten istedikleri yüksek puanlı bir bölümü tercih etmekten vazgeçmeli" dedi. Üniversite seçerken öğretim üyelerinin kalitesini ve okulun sağladığı olanakların incelenmesi gerektiğini söyleyen Erkut, "Burada hocaların deneyimli olmaları, kendi alanlarında tanınır olmaları ve akademik formasyonları önemli. Üniversitenin eğitimde teorikpratik dengesini iyi kurmuş olması, staj ve uluslararası değişim olanakları, eğitim programlarının esnekliği dikkate alınmalı" diye konuştu. Prof. Erkut, günümüzün en popüler mesleklerini şöyle sıraladı:

Türkiye'de ekonomiye ivme katacak girişimcilere ve daha fazla sayıda nitelikli, profesyonel yöneticiye her zamankinden fazla gereksinim var.

Kurumsallaşmaya başlayan ve yönetimde 2. ve 3. jenerasyonun devreye girdiği aile şirketlerinde ve yabancı sermaye akışının getirdiği ortaklıklar sonucunda nitelikli profesyonel yöneticiler daha da önem kazanacak.

Evrensel değerlere sahip, birden fazla yabancı dil bilen, sektörleri iyi tanıyan, sonuç odaklı, takım çalışmasına yatkın yöneticilere ihtiyaç olacak. Bugün, gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında Türkiye'de işletme diplomasına sahip olanların oranı üniversite mezunlarının tümüne göre henüz çok düşük. Bu nedenle günümüzde işletme eğitiminde uzmanlaşma ağırlık kazanıyor.

Finansal hizmetler, perakende hizmetleri, sağlık hizmetleri, turizm ve emlak; kamu hizmetleri, iletişim ve bilişim teknolojileri ve üretim sektörleri şu sanda ağır basıyor.

Elektrik ve Elektronik, Endüstri ve Sistem mühendisliğine olan talep Türkiye'de ve dünyada hala çok yüksek ve bu sürecek. Ülkemizde hızla gelişmekte olan iletişim, donanım, dayanıklı tüketici malları üretimi gibi iş alanları artan sayıda Elektrik ve Elektronik Mühendisi istihdamını gerektiriyor. Yöneticilik becerilerine de sahip Endüstri ve Sistem Mühendislerine ise en üst düzeyde verimliliği ve etkinliği sağlayabilmek için üretim ve hizmet sektörlerinin tümünde ihtiyaç var.

Her geçen gün önem kazanan iş alanlarından biri de konaklama ve yiyecek-içecek sektörü. Bu alanda öne çıkan ülkeler arasında özellikle Çin, Hindistan ve Rusya var. Dünyada bilinen markalar, otel zincirleri Türkiye'deki yatırımlarına devam ediyor. Gittikçe küreselleşen dünyada çok dilli, profesyonel, otel yöneticiliği alanında yetkin, evrensel değerlere sahip yöneticilerin de önemi hızla artıyor.

ÜNİVERSİTE YILLARINI İYİ DEĞERLENDİRİN

Özyeğin Üniversitesi Rektörü Erkut, 4 yıl sonrasının mezunlarının, kendilerini geliştirmek için öğrenim yıllarını çok iyi değerlendirmesi gerektiğini söyledi. İş dünyasının artık bilgiye ve sektörel deneyimine sahip gençlere öncelik tanıdığının altını çizen Erkut, "Gençlerimiz iş hayatında başarılı olmak için içlerindeki girişimci ruhunu öğrencilik yıllarında keşfetmeye başlamalı. Yabancı dil bilmeli, topluma karşı sorumluluklarının bilincinde olmalı, sonuç odaklı düşünmeli ve öğrenmeye her zaman açık olmalı" dedi.