Türkiye’de tarım arazilerinin atıl kalması uzun süredir üretimin önündeki en büyük engellerden biri olarak görülüyor. Tarım ve Orman Bakanlığı bu probleme köklü bir çözüm getirmek maksadıyla yeni bir uygulamayı hayata geçiriyor. Daha önce kamuoyuna duyurulan proje 1 Eylül’de yürürlüğe giriyor. Bu kapsamda iki yıl üst üste ekilmeyen tarım arazileri, malik başvuru yapmasa dahi devlet aracılığıyla sezonluk kiraya verilecek. Bu kiralamalardan elde edilen gelir, doğrudan toprak sahibinin banka hesabına yatırılacak.

45 GÜN İTİRAZ SÜRECİ VAR

Uygulamanın en kritik ayağını, il ve ilçe tarım müdürlükleri oluşturacak. Bu kapsamda Arazi Tespit Komisyonları kuruluyor. Bu komisyonlar uydu görüntüleri, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) verileri ve yerinde incelemelerle ekilmeyen tarlaları belirleyecek. Yapılan tespitler, maliklere resmî tebligat yoluyla bildirilecek. Kararın tebliğinden itibaren 45 gün içinde itiraz etmeyen toprak sahiplerinin arazileri kiralama programına dâhil edilecek.

KİMSE MAĞDUR OLMAYACAK

Kiraya verilecek araziler için bedeller, bölgede benzer nitelikteki üç tarlanın rayiç kira bedeli esas alınarak hesaplanacak. Böylece hem toprak sahiplerinin hem de kiralayan çiftçilerin mağduriyet yaşamaması hedefleniyor. Kiralama başvurularında öncelik, aynı yerleşim yerinde ikamet eden çiftçilere ve ilgili sivil toplum kuruluşlarına verilecek. Talebin fazla olması durumunda en yüksek kira teklifini verenler öncelikli olacak.

3 MİLYON HEKTAR ATIL ARAZİ

Türkiye genelinde yaklaşık 3 milyon hektar tarım arazisinin atıl durumda olduğu tahmin ediliyor. Bu alanların üretime kazandırılmasıyla, yıllık tarımsal üretim değerine milyarlarca lira eklenebileceği hesaplanıyor. Örneğin İç Anadolu’da 100 dönümlük buğday tarlası yıllık ortalama 150 bin TL brüt gelir sağlayabilir. Bu veriler, tarım ekonomistleri tarafından “kırsal kalkınmada önemli bir adım” olarak değerlendiriliyor.

BAKANLIK İVEDİLİKLE ÇALIŞIYOR

Her ne kadar uygulama üretimi teşvik etmeyi amaçlasa da bazı hukukçular mülkiyet hakları ve kira bedellerinin belirlenmesi konularında dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor. Yanlış tespitler, sınır anlaşmazlıkları veya miras yoluyla paylı mülkiyetin getirdiği sorunlar, itiraz süreçlerinde gündeme gelebilir. Bu nedenle, komisyonların yerel muhtarlar ve ziraat odalarıyla yakın çalışması öneriliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, uygulamanın detaylarını internet sitesinden ve il müdürlüklerinden duyuruyor. Ayrıca düzenleme Resmî Gazete’de yayımlanarak hukuki çerçeveye kavuşturuldu.

Bakanlık, sürecin şeffaf yürütülmesi için tüm başvuru ve itiraz mekanizmalarını açık şekilde ilan edecek.

KÖYE DÖNÜŞÜ DESTEKLEYECEK

Son yıllarda genç nüfusun köylerden kente göç etmesi, tarımda iş gücü sorununu derinleştirdi. Ancak “köye dönüş” teşvikleri ve genç çiftçi projeleri ile yeniden üretime dönmek isteyenler artıyor. Yeni tarla kiralama düzenlemesi, özellikle arazi bulmakta zorlanan genç üreticiler için büyük fırsat sunuyor. Tarım uzmanlarına göre, bu adım kırsalda istihdamı artırabilir ve yerel tarımsal üretimi güçlendirebilir. Öte yandan ziraat odaları, kooperatifler ve çiftçilerden gelen ilk tepkiler genelde olumlu. 1 Eylül’de başlayacak uygulamanın ilk yıl sonunda hem atıl arazilerin üretime kazandırılması hem de kira gelirleriyle toprak sahiplerinin ekonomiye katkısının artması bekleniyor. Tarım ekonomistleri, bu politikanın uzun vadede tarımsal üretim açığını kapatmada ve gıda güvenliğini sağlamada önemli rol oynayabileceğini belirtiyor.