Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2014 ikinci çeyrek verilerine göre, Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreği itibarıyla 1 trilyon 655 milyar liralık gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYİH) ulaştı. Ancak uluslararası karşılaştırmalarda kullanılan dolar bazında milli gelir 2013 sonuna göre 23 milyar dolar azalarak 797.5 milyar dolara geriledi. Gerilemenin nedeni yıllardır “büyüme hormonlu” dedirten dolar kuruydu. Kurdaki hızlı yükseliş milli gelirin dolar bazında durmasına
neden oldu. Bu düşüşle birlikte dünyanın en büyük 17’nci ekonomisi Türkiye, 800 milyar dolarlık Hollanda ekonomisinin gerisine düşürdü.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYİH, eksi yüzde 0.5 çıktı. Bu veriye göre aslında Türkiye ekonomisi ikinci çeyrekte küçüldü. Veriler önemli mesajlar içeriyor.Madde madde açıklayalım:

Tüketim durursa üretici de durur: Büyümenin lokomotifi (GSYİH’de payı yüzde 70) hep Türk halkının yaptığı tüketim harcamaları oldu. Tüketici frene bastığında büyüme de yavaşlıyor. 2014’ün ikinci çeyreğinde tüketim harcamalarındaki artış yüzde 0.4 olarak açıklandı. İkinci çeyrekte halkın tüketim harcaması 310 milyar lirada kalırken son bir yıllık tüketim harcaması 1 trilyon 168 milyar liraya ulaştı.

Üretici ne yapsın: Üretici ise tüketiciyle birlikte yavaşlıyor. İmalat sanayisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2 arttı. Ancak mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre sanayide yüzde 0.5 küçülme var. Hizmetlerde yüzde 0.3 artış görünse de takvim ve mevsim etkilerinden arındırıldığında orada da yüzde 0.1’lik gerileme dikkat çekiyor. İnşaat ise yüzde 2.6 büyüdü, ancak arındırılmış veri sıfır değişimi gösteriyor.

Çıktı açığı var: Türkiye’nin üretim kapasitesi tam kullanılmıyor. Kullanılacak kapasite varken özel sektör niye yatırım yapsın diye de yorumlanabilir. TÜİK verilerine göre ikinci çeyrekte yatırımlar yüzde 3.5 küçüldü. Özel sektör yatırımları yüzde 4.1 daralırken kamu yatırımları da yüzde 0.9 geriledi. Oysa geçen yılın ilk yarısında kamu yatırımları yüksek artış göstermiş ve büyümenin yükselmesini sağlamıştı. Anlaşılan duble yol yatırımları da büyümeyi kurtaramadı.

İyi haber ihracat: İyi haber ise dış ticaretin büyümeye pozitif katkı yapması. Verilere göre mal ve hizmet ihracatı yüzde 5.5, ithalat ise 4.6 azaldı. Nette ihracat pozitif katkı yapmış oldu.CUMHURİYET