“Duygusal dış politika”ya geçiş!

RUHAT MENGİ
Tamam, İsrail Cumhurbaşkanı Türkiye Başbakanı’na hitap

ederken yüksek sesle konuştu... Tamam, Amerikalı moderatörün Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı’nın elini, kolunu tutmasına, onu susturmasına izin verilemezdi. Tamam, Peres’e Erdoğan’dan daha uzun konuşma süresi tanınmıştı.

Hepsine kızmakta, tepki göstermekte yerden göğe kadar haklıyız... Başbakan Erdoğan’ın aşırı tepkisini ilk bakışta çoğumuz “yerinde” buluyor ve destekliyoruz.

Ve lâkin... Her olaya olduğu gibi buna da tek açıdan değil her açıdan bakmak zorundayız. En önemlisi de “Arap ülkelerine değil Türkiye’ye ne getirisi, ne götürüsü olur” açısından... Evet hepimiz İsrail’in Gazze’ye yaptığı saldırıların insanlık dışı olduğuna ve iki ülke arasında barışın en kısa zamanda sağlanması gerektiğine, bu konuda Türkiye’nin elinden geleni yapması gerektiğine inanıyoruz.

Ama acaba Türkiye Başbakanı iki ülke arasındaki bir savaşta bu kadar Hamas taraftarı olmalı, Davos’ta da ancak bir Hamas liderinin vereceği şiddette bir tepkiyi dünyanın gözleri önünde vermeli miydi?

Emine Erdoğan bugüne kadar dünyada hiçbir devlet başkanı eşinin yapmadığı şekilde uluslararası bir toplantıda ağlamalı mıydı?

Filistin’den, Arap ülkelerinden alacağı alkış, Türkiye’den gelecek duygusal “onur kurtarma” tepkileri diğer bütün ülkelerin basınında “bugüne kadar Davos’ta yaşanmış en büyük üzüntü”, “Huysuz Türk”, “Davos’un seçkin ortamında alışılmamış bir durum”, “Davos saldırgan ve çatışmalı görüntülere sahne oldu” gibi başlıklarla Türkiye Başbakanı hakkında verilen haberleri, gelecekte bu nedenle Türkiye’nin karşısına çıkabilecek dış politika sorunlarını karşılar mı?

Bir panel moderatörüne kızıp yorgan yakmaya, Davos Dünya Ekonomik Forumu’nu bundan sonra Türk iş adamlarına yasaklamaya değer mi? Kısacası “koca bir ülkeyi temsil eden lider” olarak dış politikada şiddetli ve ani duygusal tepkilerle mi yoksa karşınızda ciddi bir haksızlık ve yanlış olsa bile sakin, diplomatik bir üslupla mı konuşmak ve davranmak gereklidir?

ONUR KORUMA MESELESİ

Bu sorular aslında cevapları da içeriyor. Biz duygusal bir milletiz, onun için de bu tür tepkileri “kahramanca tepki” olarak bile değerlendirebiliyoruz.

Ama olayın geçtiği arena Türkiye değil. Başbakan “milletvekilleri tavanına çiğ köfte yapıştırdığında” dahi bunun espri olarak kabul edildiği TBMM’de veya bir parti mitinginde (muhalefete karşı) konuşmuyor. “Kasımpaşalı” muhabbetine alkış tutulan bir ortamda bulunmuyor.

İsrail Cumhurbaşkanı yüksek sesle konuştuğunda, moderatör omzuna dokunduğunda kızmakta haklıdır ama bu durumda bile duygularına hakim olarak sakin ve diplomatik bir üslupla cevap vermesi “büyük devlet Türkiye”nin Başbakanı’na kalkıp salonu terk etmekten daha çok yakışırdı.

Onur korumak, mutlaka “Sen benden yaşlısın, sen öldürmeyi iyi bilirsin” diyerek, hoşlanmadığın davranışa aynı düzeyde belki de daha büyük hakaretlerle cevap vermeyi gerektirmez. Saygınlığı korumanın yolu bu değildir.

Bizim -ne kadar üzülsek de- Filistin (veya Hamas) olmadığımız, onların tepkisini vermemiz gerekmediği gibi...

Başbakan Erdoğan şimdi “TC Başbakanı olarak buna sessiz kalamazdık” diyor ama salondan ilk çıktığında “Sözlerim İsrail halkına, Peres’e Yahudi’lere değil” açıklaması verdiği aşırı tepkinin rahatsızlığını ortaya koyuyordu. (Kimeydi peki o sözler?)

Okurlarımız arasında “Başbakan Irak’ta ölen bebekler için Amerika’ya neden aynı şeyi yapmadı”, “Emine Hanım neden o zaman hiç ağlamadı, neden okullarda kampanyalar açmadılar”, “Erdoğan 1 Mart tezkeresini geçiremediği için neden üzüldü” sorularını soranlar var.

Bilmem ki çok mu haksızlar?.. (Bu arada bir soruyu unutmuşlar: Acaba Filistin veya bir başka Arap ülkesinin aynı şeyi Türkiye için yapma ihtimali yüzde kaçtır?)

Tartışmayı izleyenler arasında olan ABD Başkanı Obama’nın danışmanı Valerie Jarrett gördükleri karşısında hayretten donup kalmış.

Obama yönetiminin Özel Ortadoğu Temsilcisi Mitchell ise bölgeye yaptığı ilk ziyaretten Türkiye’yi çıkarmış ve bu Ankara’da hayal kırıklığı yaratmış.

Olsun, Türkiye’ye dış politikada ciddi sorunlar yaratsa bile yapılan şey iç politika için, özellikle yaklaşan seçim açısından çok olumludur.

Önemli olan da budur zaten, değil mi arkadaşlar?

*****