Söz konusu karar neden alındı?
Bu karar, AB’ye uyum çerçevesinde alındı. Uygulama ile Türkiye’deki kaçak istihdamın ve yurtdışına 1 günlük çıkışlarla vize uzatımlarının önüne geçilmesi planlanıyor. Söz konusu uygulama AB üyesi ülkelerde de mevcut. Kararda, Türkiye’nin uluslararası göçte hedef ülke haline geldiği tespitlerinin de etkisi var.

Türkiye’deki yabancı uyruklu bakıcı ve hizmetçilerin durumu ne?
Türkiye’de Romanya, Moldova, Ukrayna gibi ülkelerden gelen çok sayıda bayan çocuk bakıcısı ve hizmetçi bulunuyor. Bu bakıcıların çoğu Türkiye’de turist vizesi ile bulunuyor. Pek çoğu da vize süresi dolmuş kaçaklardan oluşan bu kişiler sosyal güvenceden yoksun. Pek çoğu da yakalanması halinde sınır dışı edileceği endişesi nedeniyle 24 saat evde tutuluyor.

Yeni kararın bu kişiler açısından anlamı ne?
1 Şubat’ta yürürlüğe girecek karar ile 90 günden fazla zamandır Türkiye’de kalan yabancı uyruklu ev çalışanları, çalışma izinleri olmaması durumunda kaçak sayılacak. Kayıt içine alınmayan bu çalışanlar sınır dışı edilecek.

Türkiye’de yasal olarak çalışmak isteyen yabancı uyruklular ne yapacak?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurarak çalışma izni alacak.

Bu izinler, ne kadarlık süreler için verilecek?
İlk başvuruda 1 yıllık çalışma izni verilecek. 1 yılın dolmasının ardından yeniden çalışma izni başvurusunda bulunulabilecek. Yabancı çalışanın durumu gözden geçirilecek, buna göre 2. başvuruda daha uzun süreli izin verilebilecek. Söz konusu izinler 3 ya da 6 yıla kadar uzatılabilecek. İlerleyen başvurularda uygun görülmesi halinde süresiz çalışma izni verilebilecek.

İzin prosedürü ne kadar sürüyor?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuranlar, en erken 15 gün içinde çalışma izni alabiliyor.

Kayıt altına alınan yabancı çalışan sigortalı olacak mı?
Yabancı çalışana da Türk işçi gibi sigorta yapılacak. Sigorta primleri işveren tarafından ödenecek. Yabancı çalışan, sigortalı olduğu süre zarfında hastanelere gidip sigortalı olarak tedavi görebilecek.

Yabancı çalışanlar ne kadar maaş alacak?
Evlerde çalışan yabancı çalışanlar en az asgari ücret kadar maaş alacak. Daha önce asgari ücretin 1,5 katı olarak uygulanan maaş asgari ücret tutarına düşürüldü.

Yabancıların yerine neden yerlilerin çalışması teşvik edilmiyor?
İŞKUR mevzuatına göre Türkiye’de kayıtlı işsizin olduğu bir alanda yabancı istihdam edilemiyor. Ancak “bakıcılık” alanında bir işsizlik başvurusu olmadığı kabul edilerek yabancıların evlerde yasal olarak çalışmasına izin veriliyor. Bir anlamda yabancı bakıcıları istisna tanınıyor. Bu uygulama kayıtdışı çalışmanın önlenmesi gerekçesine de dayanıyor.
MİTHAT YURDAKUL/MİLLİYET