Hülya Karabağlı

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Hükümlü ve Tutuklu Hakları Alt Komisyonu’nun toplantısında Ceza ve Tevkif evleri Genel Müdür Yardımcısı Varol, komisyonda kabul edilen Bakırköy Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumu İnceleme Raporu ve komisyon üyesi milletvekillerinin sorularını yanıtladı. 29 Ekim’de kamuoyuna görüntüleri yansıyan Miraz bebek konusunda, “Söz konusu videoyu biz de izledik, biz de üzüldük; Ankara olarak, Bakanlık olarak sosyal medyada farkına varır varmaz müdahale ettik” açıklaması yapan Varol,  bu tür engellerin aşılmasına yönelik yeni bir düzenlemeye işaret etti. 0-6 yaş grubu annesinin yanında kalan çocuklarla ilgili bir mevzuat boşluğu olduğuna dikkat çeken Varol, “Bu konuda düzenleyici bir yönetmelik çalışması taslağını bitirdik, görüş aşamasında. Yani bu konuların bir çerçevesini çizip neyin nasıl olacağını, çocuğun nasıl alınıp nasıl verileceğini bir norma, bir kurala, kaideye bağlıyoruz, inşallah bu da yakın zamanda sonuçlanacak” diye konuştu.

“Çıplak arama güvenlik zorunluluğu”

 Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdür Yardımcısı Namık Kemal Varol,  kuruma ilk girişte yapılan ‘çıplak arama’ uygulamasını ‘güvenlik zorunluluğu’ olarak açıklarken, özel bir odada yapılan aramanın ‘utanma duygusunu en az zedeleyecek’ biçimde yapıldığını belirtti.

Kelepçeli muayene konusunda “Kelepçeyle muayeneye doktor karar verir” mevzuatına dikkat çeken Varol, “Burada cezaevi görevlilerinin bir etkisi, dahli yok yani muayeneyi yapan, tedaviyi yapan doktor “Kelepçesiz yapacağım.” derse çıkarılıyor, “Kelepçeli yapılacak.” derse kelepçe takılıyor yani orada o kararı veren kişi doktor” açıklamasını yaptı.

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Hükümlü ve Tutuklu Hakları Alt Komisyonu’nun toplantısında cezaevi yönetici Namık Kemal Varol’un açıklamalarından bazı bölümler şöyle:

CEZA VE TEVKİFEVLERİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI NAMIK KEMAL VAROL – Kapasitesini şu anda hatırlayamadım ama yetecek yani onları barındıracak kadar; 48 çocuğumuzu… O şöyle bir cezaevi olacak: Koğuş ev gibi yani penceresi var, bahçesi var yani ev ortamını sağlayacağız inşallah.

“1 personel başına 4 hükümlü, tutuklu düşüyor”

İyileştirmek için çabalarımız devam ediyor. Yani bütün sorunların başında hepinizin de takdir edeceği gibi kalabalık, kapasite aşımı geliyor. 1 personel başına 4 hükümlü, tutuklu düşüyor, yani Avrupa standartlarında bu 2’dir.

Özellikle tatil günlerinde personel sayısı minimuma düşüyor, güvenlik açığı ve riskine girmemek için kurumlar bazı uygulamalara yöneliyorlar.

Bu bahsedilen hafta sonu görüşü, çocukların cezaevindeki anne ya da babalarını ziyaretinin hafta sonu olabilmesi konusunda Genel Müdürlüğümüz şubat ayında bir genel yazı yazdı. Yani biz talimat verdik “Bunun ö nünü açın.” İşte “Çocuk, anne babasını ziyaret edeceği zaman hafta sonu ziyaret etsin.” dedik, talimat verdik ama öyle anlaşılıyor ki -sizi de dinleyince ortaya çıkıyordemin anlattığım güvenlik zafiyeti tatil günlerinde ön plana çıktığından kurumlarda bir bürokratik direniş, direnç var; bu anlaşıldı. Biz bu emrimizi, bu talimatımız tekrarlayacağız, takipçisi olacağız. Bunun farkındayız, zaten yazılı bir talimat vermiş durumdayız.

“Miraz bebek konusunda”

Miraz bebek konusunda söz konusu videoyu biz de izledik, biz de üzüldük; Ankara olarak, Bakanlık olarak sosyal medyada farkına varır varmaz müdahale ettik.

0-6 yaş grubu annesinin yanında kalan çocuklarla ilgili maalesef bir mevzuat boşluğu var yani sadece annesinin yanında kalabileceği ve iaşesinin ne olduğu yazıyor. Bu konuda düzenleyici bir yönetmelik çalışması taslağını bitirdik, görüş aşamasında. Yani bu konuların bir çerçevesini çizip neyin nasıl olacağını, çocuğun nasıl alınıp nasıl verileceğini bir norma, bir kurala, kaideye bağlıyoruz, inşallah bu da yakın zamanda sonuçlanacak.

“Sohbet konusu, yine kapasite aşımı ve kalabalık kaynaklı bir aksama olduğu belli”

 Mevzuatımıza göre, genelgelere göre, açık görüş, avukat ve normal görüşleri aksatmayacak şekilde sohbet hakları var hükümlülerin. Burada da bir sıkıntının inşallah kapasite sorunu aşıldığında kalmayacağını düşünüyoruz.

“16 milyon kitaba erişir hale gelecek”

Bizim kurumlarımızda Türkiye çapında toplam 1 milyon kitap var. Geçen yıl bu 1 milyon kitaptan yararlanılma sayısı yaklaşık 1 milyon 200 bin civarında. Kültür Bakanlığına bağl ı kütüphaneler de hükümlü ve tutukluların ücretsiz erişimine açılacağına için bu ilk planda 16 katına çıkacak yani 1 milyon kitaba erişebiliyorken hükümlüler, 16 milyon kitaba erişir hâle gelecekler.

Koğuşlarında hem kurum kütüphanesinin kitap listesi hem o il ya da ilçedeki halk kütüphanesinin kitap listesi olacak. Küçük bir pusula doldurarak talepte bulunacaklar. On beş günde bir ilgili görevliler talepleri toplayıp kitabı temin edecek, okunanları da geri alıp iade edecekler. Bunu çok önemsiyoruz biz.

Hem ücretsiz ve kolay bir imkân. Dolayısıyla kitaba ve bilgiye erişim konusunda kendi kurum kütüphanelerimizin yetersizliği gibi sorunlar kökünden hallolmuş olacak. Dediğim gibi, protokol imzalandı, önümüzdeki 4 Kasımda Kültür Bakanlığı yetkilileriyle uygulama konusunda bir toplantı yapıp hemen harekete geçiyoruz yani.

“Kelepçeli muayene”

Şu kelepçeli muayene konusu var raporda. Yani mevzuat diyor ki: “Kelepçeyle muayeneye doktor karar verir.” Burada cezaevi görevlilerinin bir etkisi, dahli yok yani muayeneyi yapan, tedaviyi yapan doktor “Kelepçesiz yapacağım.” derse çıkarılıyor, “Kelepçeli yapılacak.” derse kelepç e takılıyor yani orada o kararı veren kişi doktor.

Çıplak arama konusu, vücut boşluklarında uyuşturucu ya da silah cezaevine soktukları vakidir, özellikle uyuşturucu yani bunda bir güvenlik, kuruma ilk kabulde bir güvenlik zorunluluğu olduğunu düşünüyoruz , bu keyfî bir durum değil. Aksi takdirde ilk aramanın dikkatli yapılamaması durumunda çok büyük güvenlik zaafları ve sıkıntılar oluşabileceğini düşünüyoruz.

“Çıplak arama ciddi bir emare”

Çıplak arama ciddi bir emare,bulgu, şüphe varsa kurum amirinin direktifiyle özel bir odada, kendi cinsiyetine mensup bir görevli tarafından yapılıyor. Yani biz çıplak arama demiyoruz da böyle ifade edildiği için söylüyorum. Vücudunun üstü aranırken altı giyinik oluyor, altı aranırken üstü giyinik oluyor. Utanma duygusunu en az zedeleyecek şekilde yapılıyor. Yani çok detaylı, madde madde yazılmış bir şey bu. Çok hızlı yapılıyor yani öyle saatlerce o şekilde bekletilmiyor. Dediğim gibi yani güvenlik açısından çok gerekli görülen bir durum ve ilk girişte yapılıyor.

ALİ HAYDAR HAKVERDİ (Ankara) – Nakilden nakile yapılıyor mu Sayın Genel Müdürüm?

CEZA VE TEVKİFEVLERİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI NAMIK KEMAL VAROL – Kuruma girerken işte yapılıyor.

ALİ HAYDAR HAKVERDİ (Ankara) – Mesela bir kurumda, bir cezaevinden diğer cezaevine giderken yapılıyor mu?

CEZA VE TEVKİFEVLERİ GENEL MÜDÜR YARDIMC YARDIMCISI NAMIK KEMAL VAROL – Geldi, ring aracından indi, kabul edildi, orada kuvvetli şüphe kriteri var. Yani kuvvetli şüphenin nakilden nakilde varlığı çok düşünülemeyebilir ama sivil hayattan ilk gelişte düşünülebilir yani biraz su çuna, ilgilinin sabıka durumuna, geçmişine göre de takdir edilen bir durum. Yani keyfî bir durum değil, bu bir gereklilik, öyle düşünülüyor.