|
|
Paranın üretim maliyeti ile üzerinde yazılı değer arasındaki fark, her geçen gün artıyor. Hem Türkiye'nin yaşadığı ekonomik kriz, hem de Rusya-Ukrayna arasındaki savaş nedeniyle paraların üretiminde kullanılan ham maddenin tedarikinde bazı zorluklar yaşanıyor. Kültür ve Turizm eski Bakanı Fikri Sağlar, 1 TL madeni paranın üretim maliyetinin 3 TL'yi aştığını belirtti. CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım da mart ayında bir çalışma yaparak özellikle madeni paraların basımındaki madenlerin fiyatının yükselmesi ile para maliyetinin nasıl yükseldiğini ortaya koymuştu ve halkın ‘bozuk para' olarak nitelendirdiği 1, 5, 10, 25, 50 kuruşların ve 1 lirada kullanılan madenlerin maliyetlerini belirlemişti. Yalım, sekiz ay önceki çalışmasında, Merkez Bankası'nın 1 TL'lik madeni parayı basmak için 2 lira 92 kuruşluk (0.15 sterlin) bakır, nikel ve çinko satın aldığını hesaplamıştı. KUR ARTTIKÇA PAHALANIYOR DARPHANE YALANLADI Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, son günlerde kamuoyunda ifade edildiği üzere, 1 TL'nin üretim değerinin 3 TL olduğu beyanının gerçek dışı olduğunu duyurdu. Darphane'nin, Türkiye'nin madeni para ihtiyacını arz ve talebi dengeleyecek şekilde sorunsuz ve kesintisiz olarak sürdürdüğü belirtilen açıklamada, Darphane tarafından üretilen madeni paraların, yüksek güvenlik alaşımı içeren metallerden oluştuğu bildirildi. Açıklamada, madeni alaşımda kullanılan bakır, çinko ve nikel fiyatlarının küresel çapta yüksek bir dalgalanmaya maruz kaldığı, bu durumun dünyadaki tüm madeni paraların üretimi üzerinde olumsuz etki oluşturduğu ve piyasaların tekrar dengeye oturmasıyla madeni para üretim maliyeti ile nominal değerlerin tekrar dengelendiği kaydedildi. Bu çerçevede, son günlerde kamuoyunda ifade edildiği üzere, 1 TL'nin üretim değerinin 3 TL olduğu beyanının kesinlikle yalan ve gerçek dışı olduğu belirtilen açıklamada, şu ifadeler yer aldı: "Bu tür asılsız beyanlar dikkate alınmamalıdır. Ayrıca, üretimi yapılan madeni paraların ne şekilde üretileceği ve nasıl üretileceği konuları 1264 Sayılı Kanun ile düzenleme altına alınmıştır. Ayrıca, madeni paralar, 32 Sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Tebliği ile de korunmaktadır. Bu paraların içindeki değişik türdeki metal alaşımları elde etmek için eritmeye kalkanlar, ciddi cezai şartlarla karşı karşıya kalacaklardır."
Dövizdeki artışla birlikte madeni paraların maden değerleri de yükseliyor. Bugün ise 22.50 lira seviyesinde olan sterlin kuru ile aynı hesabı yaptığımızda 1 lira basmanın maliyeti yaklaşık 3 lira 40 kuruşa çıktığı hesaplanıyor. Kağıt paraların basım ve mürekkep maliyetleri ise oldukça pahalı. Bunlar da paraların değerine, büyüklüğüne ve renklerine göre değişiklikler gösterebiliyor.
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nden yapılan açıklamada, son günlerde tedavüldeki Türkiye Cumhuriyeti'nin madeni paralarıyla ilgili gerçeklikten uzak ve mesnetsiz birtakım iddialar ile kamuoyunun yanlış bilgilendirilmesini önlemek amacıyla bir duyuru yapılmasının zaruri görüldüğü aktarıldı.