Merkez Bankası (TCMB), liralaşma stratejisi çerçevesinde bankalar için önümüzdeki altı ay için geçerli olacak yeni dövizden TL’ye dönüşüm hedefleri ve tahvil yükümlülükleri belirledi.

TCMB son kararlarıyla bankaları her ay milyarlarca dolar eş değeri döviz cinsi mevduatı TL’ye çevirmeye zorlarken, bankalar hedefleri tutturamazlarsa Hazine tahvilleri başta olmak üzere yeni yükümlülüklerle karşı karşıya kalacaklar.

MEVDUAT FAİZİNDE ARTIŞ BEKLENTİSİ
Bankalara en az yüzde 60 TL cinsi mevduat hedefi getiren TCMB bu hedefin altında kalan bankalar için maliyetleri artıran düzenleme değişiklikleri yaparken, bankacılar bu hedefe ulaşmak isteyen bankaların TL mevduat ve KKM hesaplara verdikleri faizi yükselteceğini tahmin ediyorlar.

Şu anda bankaların yüksek hacimli TL mevduata verdiği faiz yüzde 30’u aşarken, yeni düzenlemeler her ay dövizden TL’ye mevduat geçişi gerektirdiği için mevduat faizlerinde yeni yükselişler de kaçınılmaz görünüyor. Benzer artışlar KKM’de de bekleniyor.

Bankaların TL cinsi üç aya kadar mevduat hesaplarına verdikleri ortalama faiz kasım ayı başında yüzde 20 seviyesindeydi. TCMB’nin bankaların bilançosunda TL’nin miktarını artırmayı amaçlayan düzenleme değişikliklerinin ardından üç aya kadar ortalama mevduat faizi nisan ayı başında yüzde 29 seviyesine yükseldi.

DÜZENLEMENİN AYRINTILARI
TCMB, Resmi Gazete’de zorunlu karşılık ve menkul kıymet tesisine ilişkin tebliğlerde değişiklik yaparken ayrıca bankalara yazı ile iki talimat da gönderdi.

Buna göre daha önce TL mevduat payı yüzde 50 altında kalırsa 7 puan ek menkul kıymet, yani devlet tahvili tesis etmek zorunda olan bankalar artık yüzde 60 altında kalınca 7 puan ek menkul kıymet tesisinde bulunacak.

Ayrıca bankalar, nisan sonundan eylül sonuna kadar, döviz mevduattan TL mevduata dönüşümü belirli oranda sağlayamamaları halinde ek menkul kıymet tutacaklar.

Buna göre bankalar, 28 Nisan’dan 29 Eylül’e TL’ye dönüşüm oranı aylık yüzde 5’in altında kalırsa eksik kalan tutar kadar menkul kıymet ayıracak. Böylece 31 Mart’tan 27 Haziran’a kadar TL’ye dönüşüm oranı yüzde 15’in altında kalan bankalar 5 puan ek menkul kıymet tesisi yapacak.

Ayrıca 27 Haziran’dan 29 Eylül’e TL’ye dönüşüm oranı aylık yüzde 3’ün altında kalırsa eksik kalan tutar kadar menkul kıymet ayırılacak. Böylece 31 Mart’tan 29 Eylül’e kadar TL’ye dönüşüm oranı yüzde 24’ün altında kalan bankalar, 5 puan ek menkul kıymet tesisi yapacak.

Kredilere ilişkin değişikliklerde ise 29 Aralık’tan itibaren kullandırılan kredilerin ikinci kademede yer alanları için yüzde 90 yerine yüzde 150 menkul kıymet ayrılacak. Böylece referans orandan belirli bir oranda yüksek faiz oranı bulunan ihtiyaç kredilerinde menkul kıymet tesisi oranı yüzde 90’dan yüzde 150’ye yükselecek.

TL mevduatın toplam mevduat içindeki paylardan düşük olanı yüzde 60’ın altında kalan bankalar için 28 Nisan’dan itibaren ilave 5 puan yabancı para zorunlu karşılık oranı da uygulayacak.

TCMB ayrıca teminat sisteminde bankaları uzun vadeli sabit kuponlu Hazine tahvili tutmaya daha da teşvik edecek değişikliğe gitti. TCMB bankalara dün gönderdiği yazıda daha önce TÜFE’ye endeksli tahviller için yüzde 70 olan iskonto oranını yüzde 80’e yükseltti.

TCMB REZERVİ AYDA 5 MİLYAR DOLAR ARTABİLİR
Özel sektörden bir bankacı, “Her banka bilançosu farklı ancak pratikteki uygulamaya bakınca sektör için yüzde 50 olan alt limit yüzde 60 oldu. Her ay için yüzde 5 dövizden dönüşüm hedefi ve takiben gelen yabancı para zorunlu karşılık yükümlülükleri de düşünüldüğünde tüm sektörün yüzde 60 üzeri oran hedefleyeceği kesin diyebiliriz. Tüm bankaların benzer yönde adımlar atması halinde TCMB’ye aylık 5-6 milyar dolar rezerve katkı sağlayacak mevduat değişimi getirebileceğini hesaplıyoruz ancak uygulamaya göre değişebilir” dedi.

Bankacı, sektörde bu adımların TL cinsi mevduat ve KKM faizlerinde artış olarak yansıması beklediğine de dikkat çekerek, “Dönem dönem kampanyalarla kısa vadeli olarak, ya da daha belirgin olarak TL KKM ve TL mevduat faizlerinde belirgin yükselişler görmeyi bekliyoruz. Bu kaçınılmaz” dedi.

TCMB dün de deprem başta olmak üzere yurt dışından sağlanan kaynak girişlerinde döviz karşılığı TL swap piyasasında kotasyon yöntemiyle ve 1 hafta vadeli olarak gerçekleştirilen işlemlerin, fonların kullandırılmasına aracılık edecek bankalarla daha uzun vadelerde de gerçekleştirilebileceğini de açıklamıştı.

Mevcut uygulanan politikalarda kur, kredi, mevduat ve Hazine tahvillerinde yön kamu tarafından belirleniyor. Ekonomi yönetimi kur politikasındaki bu süreci “istikrarlı TL” olarak tanımlıyor.

SEÇİM ÖNCESİ KUR ARTIŞI İSTENMİYOR
Mevcut politikalarla dolar/TL’nin kamu tarafından seçim öncesinde olması gerektiğinden daha aşağıda fiyatlandığı ve TL’nin değer kaybetmesi gerektiğine ilişkin artan görüşler dövize ilgiyi artırıyor.

Bankacılar son dönemde atılan TCMB’nin attığı tüm adımların döviz talebini azaltma ya da ülkeye döviz girişini artırma ortak amacı taşıdığını, seçimlere kadar benzer adımların devam edebileceğini öngörüyor.

TL, 6 Şubat’taki depremden bu yana geçen iki ayda yüzde 2,24 değer kaybetti. Seçime yaklaştıkça değer kayıpları deprem öncesi döneme göre günlük olarak bir miktar hız kazansa da oldukça sınırlı seviyelerde. İhracatçılar ise rekabetçiliğini kaybettiği için kamudan TL’de yeni değer kayıpları talep ediyor.

Günlük sınırlı kayıplarını devam ettiren dolar/TL bugün 19,26 civarında işlem görürken 14 Mayıs’ta gerçekleşecek seçimler öncesindeki siyasi gelişmeler piyasalarda ana gündem maddesi olarak izleniyor.

Küresel piyasalarda ise ABD Merkez Bankası’nın (Fed) parasal sıkılaştırmayı gereğinden uzun süre sürdürdüğü yönünde endişeler tarım dışı istihdam verilerinin önemini artırırken ABD borsası bugün resmi tatil nedeniyle kapalı.