ORAY EĞİN

Güldemir'in WASP'tan türettiği Beyaz Türk'ün belli kriterleri vardı:
- Ailenin büyüklerinde Avrupa görmüşlük...
- Yalıda, mürebbiye ile büyüme...
- Post-Osmanlı Türk aydını tanınmış ailelerin çocukları olma...
- Eski edebiyatçı, profesör, hariciyeci çocukları olma...
- Ailede yabancı dil konuşulması...
- Kolejlerde okuma...
- Kesinlikle yeni zengin olmama...
Güldemir'in yakın dostu emekli büyükelçi Uğur Ergun'un saydığı bu kriterlere göre o dönem Emine Uşaklıgil ve Şerif Mardin akla gelen örneklerdi.
Ölümünden kısa süre önce Levent'teki evinde Ufuk Güldemir'le Beyaz Türklük üzerine konuşmuştuk. Güldemir'in kazandırdığı bu tabir başka bir yere doğru evrilmiş, özünü kaybetmiş, farklı bir anlamda kullanılır olmuştu.
Son zamanlarda, Beyaz Türklük referandumda yüzde 42'lik 'hayır' oyu verenleri tanımlamak için kullanıldığından beri yeniden gündemde. Bu kesimi Beyaz Türk olarak tanımlayanlardan biri -sosyolog kimliğiyle- Ertuğrul Özkök.
Türkiye'nin yetiştirdiği en önemli tarihçilerden İlber Ortaylı geçen gün AKŞAM'ın manşetinde Beyaz Türk'ün bu haline itiraz ediyordu. Onun da saydığı kriterler aşağı yukarı Güldemir'in orijinal tanımındakilere benziyor. Ortaylı için İdil Biret bir Beyaz Türk.
Ancak İlber Hoca'nın yanıldığı bir nokta var.
Toplumların geçirdiği dönüşümlere paralel olarak kavramlar da yeniden tanımlanıyor, yeniden icat ediliyor ve yeni anlam kazanıyor.
60'lı yıllardaki Türkiye için dar bir çevreyi, eliti kapsayan Beyaz Türklük açıklayıcı olabilir ama şimdi yeterli değil. Kaldı ki kaç kuşak yetişti, kaç kişi 80'lerden sonra yurtdışına açıldı, yeni meslekler oluştu, yeni ekonomik ve sosyal sınıflar doğdu.
İlber Hoca'nın vurgu yaptığı Beyaz Türklük bir anlamda Türk aristokrasisi. Ancak bugün Beyaz Türk dendiğinde kapsamı biraz daha genişletmek, Türkiye'nin bugünkü sürecinde Beyaz Türk'ü yüzde 42'ye uyarlamak daha doğru. Mardin, Ortaylı, Uşaklıgil, Biret gibi isimler için belki 'Yeni Aristokrasi' denebilir. Eski Beyaz Türkler şimdi aristokrat oldu...
Şimdiki Beyaz Türkler içinse bugünkü Türkiye'de kabaca 'Kendisine muassır medeniyet seviyesini kıble almış insanlar' denemez mi?
- Beyaz Türk'ün dinle bir problemi yoktur. İnanabilir, inanmayabilir... Oruç da tutar, içki de içer. Ya da oruç tutmaz ama içki de içmez. Bunu sorgulamaz, sorgulatmaz. Beyaz Türk'ün Müslümanlığı bireyseldir, Cemaat'çi, sofu değildir...
- Beyaz Türk kendi ülkesinin geleceğinden, rejimden, kurumların ele geçirilmesinden endişe duyar...
- Beyaz Türk kitap okur, film izler, para harcar, evine gazete girer, 'A-B' grubu denebilir, şehir merkezinde yaşar...
Günümüz Beyaz Türkiye'sinde sınıflar arası çatışma, keskinlik eskisi kadar belirgin değil, siyasi olarak homojenleşme sınıf duvarlarını da zorunlu olarak indirdi.
Zaten toplumdaki değişimin yansıması olarak 'elitist' CHP'nin lideri 'halk çocuğu' Kemal Kılıçdaroğlu; yıllardır 'Siyasete girsin' denilen Cem Kozlu gibi isimler artık anılmaz oldu.
Nişantaşı'yla Tunceli aynı duyarlılık ve hassasiyet söz konusu olduğunda birleşti.
Bugün yaygın olarak kullanılan kavrama göre Ahmet Hakan da Beyaz Türk, Bülent Eczacıbaşı da...
Beyaz Türklük değişti, gelişti ve zamanla yüzde 42'ye tekabül etti.

Kongar-Hıncal-Belge
Dün bir arkadaşım Emre Kongar'ın 'cep' telefonunu istedi... Panikledim; ısrarla arayacak ve bir türlü ulaşamayacak diye. Kongar inatla mobil telefon kullanmıyor. Kendisine ev telefonundan ulaşılıyor. Numaraları görüyor, tanıyorsa cevaplıyor ya da telesekretere not bırakmanız gerekiyor...
Sadece Kongar mı?
Hıncal Uluç'a da ulaşmak epey zor. Uzun yıllardır mobil telefona direnen Hıncal Abi'nin artık bir mobil telefonu var ama numarası herkeste yok. Dahası, o da rehberinde olmayan numaralara yanıt vermiyor. Evden aramak ayrı bir mesele... 'Adınızı söylemezseniz bu telefon açılmaz' diyen bir telesekreter mesajı karşılıyor.
Aynı durum Murat Belge için de geçerli...
Onun da telesekreterine not bırakmanız gerekiyor, eğer evdeyse ve sesinizi tanıyorsa telefona yetişiyor ve yanıt veriyor... O size ulaşmak istemiyorsa, sizin ulaşmanız epey zor.

Hafta sonu raporum
- 'İzlemediğim Almodovar filmi kalsın' diye bir köşede bıraktığım 'Flower of My Secret'ı izledim, 1995'te çekilen bu filmin hiç eskimediğini gördüm.
- Kendini beğenmiş, reklamını yapmaya meraklı ama bir yandan da edebiyatın dahi çocuğu, geleceği diye de sunulan Tao Lin'in bir ayrılık, yıkım, kendini toparlama sürecini anlattığı şiir kitabı 'Cognitive-Behavioral Therapy'yi okudum, çok beğendim.
- Jason Mraz adını duyardım, hiç merak etmezdim. Tesadüfen 'We Sing. We Dance. We Steal Things' albümünün kapağını gördüm ve dinlemeliyim dedim. Meğerse geçenlerde 'Glee'de çalan 'Lucky' onun parçasıymış.
- 'Amerika'da ekonomik çöküş ve popüler kültürde umut aşılaması ilişkisi: 'Billionaire' şarkısı' başlıklı bir makale yazmayı tasarladım, oturup başlayamadım.

Şimdi iPad ne işe yarayacak
Steve Jobs geçen hafta iPad'de öğrendiklerini taşınabilir bilgisayara aktarma yolunda attıkları ilk adım olan yeni Macbook Air'leri tanıttı... İncecik, 11 ve 13 inch büyüklüğünde iki modeli olan çok şık, çok güzel bilgisayarlar...
Apple'ın laptop boyutunu büyük tutma ısrarından dolayı küçük laptop pazarında geri kalıyordu, seyahat edenler kendilerini VAIO'ya teslim etmek zorunda kalıyordu.
Macbook Air bu açığı kapatacak.
Ancak ortada bir sorun var: Şimdi iPad'i ne yapacağız? Hem üç aya kadar laptop'lar için de iPhone ve iPad benzeri app.'ler çıkıyor. iPad güzel bir alet ama laptop'ın yanında taşınan ikinci bir alet; biri diğerinin yerine geçmiyor, fazladan ağırlık oluyor. Bilgisayarda yaptıklarını iPad'de yapamıyorsunuz...
Peki iPad'de yaptıklarınızı bilgisayarda yapmaya başlarsanız bu küçük devrime ne kadar ihtiyacınız olur?

26/10/2010