NE MANADA KULLANDIĞINA KİM KARAR VERECEK

Genelgede, "İslami terör, islami terör örgütü, islamcı terör, dinci terör, köktendinci, çember sakallılar, kara cübbeliler, kara çarşaflılar" gibi kavramların da kullanılmaması istendi. "Kelime yasağı" tepki yarattı. AK Parti Tokat Milletvekili Resul Tosun, "Bu genelge mağdurlar yaratabilir" dedi. Şanlıurfa Milletvekili Mehmet Ali Maraş da da tepkisi, "Benim hangi kelimeyi hangi manada kullandığıma kim karar verecek Böyle yasakçı anlayış olmaz" diye dile getirdi.

* * * *

Başbakanlık Takip Kurulu'nun (BTK) isteğiyle yayınlanan genelge ile bazı dini kelime ve kavramların kullanılmasının yasaklanması tepkiyle karşılandı. "Gizli" olduğu gerekçesiyle milletvekillerinin görmesine bile izin verilmeyen genelge bütün kamu kurum ve kuruluşları ile okullara gönderildi. "Radikal dini örgütler kullanıyor" denilerek telaffuz edilmesine dahi izin verilmeyen bazı kelimelerin tek sayıldığı, bazı kavramların da kullanılmasına kısıtlama getiren genelgenin yayınlanması ülkemizde 28 Şubat anlayışının henüz kırılamadığını da gösterdi.

RESMİ YAZIŞMAYA SINIRLAMA

Yasaklamaya sebep olarak, bu kelime ve kavramları bazı illegal örgütlerin farklı anlamlarda kullanması gösterildi. Aralarında "biat, cihad, fetva, firavun, cemaat, tevhid" gibi dini terimlerin de bulunduğu yasaklı kelimelerin, başka hangi anlamda kullanılabileceği ise belirtilmedi.

Kamu kurum ve kuruluşları artık yazışmalarında bu kelimeleri kullanamayacak. Başbakanlık Uygulamayı Takip ve Koordinasyon Kurulu'nun hazırladığı rapor üzerine, Başbakanlık tarafından bir süre önce yayınlanan genelge, söz konusu kelimelerin terörü çağrıştırdığını ve terör örgütlerinin kullandığı anlamlarda kullanılmaması gerektiğini de içeriyor.

SADE VATANDAŞI İNCİTMEYİN

Genelgenin gerekçesinin anlatıldığı bölümde şöyle deniliyor: "Dini motifli terör örgütleri ve radikal dini grupların eylem ve faaliyetleri ile ilgili kavram ve terimlerin seçilmesinde, bazı basın yayın organlarının gerekli hassasiyeti göstermedikleri, bazı kamu görevlilerinin dahi beyanat ve yazışmalarında bu hususu dikkate almadıkları müşahade edilmektedir. Bu durum bir yerde onların amaçlarına hizmet edebildiği gibi, bazen de terör, radikalizm ve zararlı ideolojilerle ilgisi olmayan, mütedeyyin sade vatandaşların rendice edilmesine neden olabilmektedir."

'SÖZDE' DİYEREK KULLANIN

Toplumun kutuplara ayrılmasını, bunlar arasında çekişme ve çatışmalar meydana gelmesini teşvik edici mahiyetteki üsluplardan kesinlikle kaçınılması gerektiği kaydedilen genelgede, basının da aynı hassasiyette olması gerektiği ifade edildi.

Genelgede, "Bu terminolojiyi kullanmak durumunda kalındığı takdirde, söz konusu terimlerin, o anda kullanmakta olan makam, kurum veya şahısa ait olmadığını, bunun sadece o terör örgütü veya radikal grubun kullandığı terminolojide yer aldığını özellikle belirtmek için, (Sözde, adı altında, bu unsurların kendi ifadelerine veya inanışlarına göre, radikal terör örgütlerinin iddialarına göre) veya buna benzer ifade kalıpları ile birlikte kullanılmalarına özen gösterilmelidir" denildi.

ÖRGÜTLERİN KULLANDIĞI ANLAMA DİKKAT

Genelgede, dini motifli terör örgütleri ile radikal dini grupların yayın, söylem ve yazışmalarında sıklıkla kullandığı bazı kavramlarla terminolojiden de örnekler verildi. Söz konusu örgüt ve radikal dini gruplar tarafından yüklenen anlamları ile kullanılmaması istenen kelimeler arasında, "Biat, Cemaat, Cihad, Dar'ül Harp, Dar'ül İslam, Emir (Lider, baş anlamında), Fetva, Halife, Hizbullah, Hizbuşeytan, İmam, İmamet, Kafir, Karun, Kışla, Laikler, Laikçiler, Medrese, Mücahid, Şehit, Şeriat, Şeyh, Şeyh'ül İslam, Tebliğ, Tekke, Tevhid" kelimeleri de yer aldı.

Bunlar da kullanılması yasaklanan kavramlar

Genelge ile resmi yazışma ve açıklamalarda kullanılması "sakıncalı" görülen bazı kavramlar şöyle sıralandı:

İSLAMİ TERÖR (İslami terörizm/İslami terör örgütü): Terörist faaliyetlerin İslam hükümlerine dayandığı, İslam anlayışının içinden doğduğu izlenimini yaratmakta, İslam ve terör kavramlarını birbirini tamamlar ve niteler tarzda yan yana getirerek sakıncalı çağrışımlar yaratmaktadır.

İSLAMCI TERÖRİST (İslamcı terörizm/İslamcı terör örgütü/İslamcı terör): Terör eylemlerinin İslamiyet'i yüceltmek uğruna yapıldığı izlenimini yaratmaktadır. İslam ve terör kavramlarının yan yana kullanılmasının, ikisi arasında bir yakınlık olduğu şeklinde algılanmalara yol açabilecek olması nedeniyle, sakınca bu ifadeler için de söz konusudur.

Ilımlı İslam: Bu tabir, İslam'ın ılımlı olmayan, şiddeti tasvip eden bir şeklinin de bulunduğunu çağrıştırmaktadır.

DİNCİ TERÖR (Dinci terörizm/Dinci terör örgütü/Dinci terörist): Hiçbir semavi din terör ve şiddeti desteklememesine rağmen, birbirine zıt iki kavram olan din ile terörün yan yana kullanılması, terör ve şiddetin dinler tarafından teşvik edilebildiği gibi sakıncalı bir düşünceye neden olabilecektir.

FUNDAMENTALİZM (Fundamentalist): Öze dönüş hareketinin anlatılmasında kullanılan bu kavramların İslam dini ile özdeşleştirilir tarzda kullanılması, dinin özünden çıkmış bulunduğu ve bazılarının onu özüne döndürmek maksadı güden faaliyetler içinde bulunduğu gibi bir yanlış algılamaya neden olabilecektir.

KÖNTENDİNCİ (Köktendincilik): Eylem ve faaliyetlerinde dini unsurları kullanan, ideolojik olarak da dini kurallara göre düzenlenmiş bir devlet rejimi ve sosyal yaşamı benimseyen kişi veya yaklaşım içinde kullanılmakta olan bu terimler, dinin bu tür eylemleri onaylayabildiği gibi bir yanlış anlaşılmaya sebebiyet verebilecektir.

ÇEMBER SAKALLI (Kara cübbeliler/ Kara çarşaflılar): Bu tür tabirlerin kullanılmasının toplumda kutuplaşmaları teşvik edebilecek olmasının yanında, ikna olma veya çevresel etkilenme sonucu çağdışı giyim ve görünümünden zaman içinde vazgeçebilecek olan vatandaşların, tepki duyarak mevcut görünümlerinde ısrar etme yolunu seçebilecekleri düşüncesiyle de sakıncalı bulunmaktadır.

* * *

İşte söylenmesi yasak kelimeler

Bel'am, Beyt'ülmal, Biat, Cemaat, Cihad, Dar'ül Erkam, Dar'ül Harp, Dar'ül İslam, Emir (lider), Emir'ül mü'minin, Fetva, Firavun, Halife, Hicret, Hilafet'ül mü'minin, Hizbullah, Hizb'uş Şeytan, İmam, İmamet, İnfak, Kafir, Karun, Kışla, Laikler, Laikçiler, Medine dönemi, Medrese, Mekke dönemi, Mele (molla) Mücahid, Mü'min, Münafık, Mustaz'af, Müstekbir, Seyda, Şehadet, Şehit, Şeriat, Şeyh, Şeyh'ül İslam, Şirk, Şura, Tağut, Tebliğ, Tekke, Tevhid.

* * *

Devletin kullanılmasını tavsiye ettiği kavramlar

Yurt çapında bütün okulların müdürlerine kadar gönderilen ve bir dizi kelime ve kavramın yasaklanmasını içeren genelgede, tavsiye edilen bazı kavramlar da yer aldı. İşte, devletin kullanılmasında sakınca görmediği kavramlar:

DİNİ MOTİFLİ TERÖR (Dini motifli terör örgütü/İrticai terör/ İrticai terör örgütü): Terör ve şiddet eylemlerinde dinin bir takım unsurlarından kendi ideolojileri doğrultusunda yararlanmaya çalışan yapılanmaların ifade edilmesinde kullanılacak.

RADİKAL DİNİ YAPILANMALAR (Radikal dini gruplar): Terör eylemlerine başvurmayan ancak radikal fikirleri taşıyan ve radikal söylemlerle hareket eden yapılanmalara ilişkin açıklamalarda kullanılacak.

İRTİCAİ KESİMLER (İrticai unsurlar): Devlet rejiminin dini kurallara göre düzenlenmesini benimseyen ve dini söylemleri kullanarak taban oluşturmaya çalışan yapılanmaların ifade edilmesinde kullanılacak.

DİNİ GRUPLAR: Şiddeti ön plana çıkarmayan, radikal söylemler içinde bulunmayan, ancak bir araya gelmelerinde ve yürüttükleri faaliyetlerde dini motifleri kullanan yapılanmaların ifadesinde kullanılacak.

DİNİ İSTİSMAR EDENLER: Dini değerleri kendi siyasi, ideolojik, sosyal ve ekonomik çıkarları doğrultusunda kullanan kişi ve yapılanmalar bu ifadeyle tanımlanacak.

DİNİ HASSASİYETİ OLAN VATANDAŞ (Mütedeyyin halk kitlesi/Sade vatandaş): Yalnızca dini vecibelerini yerine getiren ve dinini yaşama niyeti içinde olan vatandaşların ifade edilmesinde kullanılacak.

* * * *

Gizli diye bana bile vermediler

Genelgenin prensip olarak iyi niyetle hazırlanmış olabiceğini belirten AK Parti Tokat Milletvekili Resul Tosun, uygulamanın gizli tutulmasını ise eleştirdi. Tosun şunları söyledi:

"Örgütler kendi aralarında bazı kelimelere farklı anlamlar yükleyebilir. Bu manada Başbakanlık tarafından yayınlanan genelgeyi iyi niyetli bir genelge olarak nitelendirebilirim. Ama her ay okul müdürlerinden ve yöneticilerden bu konuda rapor istenmesi, öğretmenlerin ve öğrencilerin hangi kelimeyi hangi manada kullandıkları yününde rapor tutulması, insanların yeniden fişlenmesi gibi bir uygulamayı beraberinde getirebilir. Yeni mağdurlar ortaya çıkarılabilir. Bu çok büyük bir tehlikeyi beraberinde getirir. Hazırlanan genelgeden milletvekili olarak benim dahi haberim olmuyor. Genelgeyi ben istediğimde bana "Bu genelge gizli veremeyiz" deniliyor. Hakkında rapor tutulan öğrenciler, öğretmenler kendileri hakkında rapor tutulduğunu bilmeyecekler. Sonra bir gün karşılarına bu hazırlanan raporlar çıkabilecek. Bir çok insan hakları ihlalleri ile karşılaşılabilir. Terörle mücadele emniyet güçlerinin görev alanında kalmalıdır. Kamu yöneticilerini, okul müdürlerini bu konuda görevlendirirseniz, bunun vahim sonuçları ortaya çıkabilir."

(DB tercüman)