Tokyo’ya taşınması üzerine Japonlar ve burada yaşayan yabancılar tedirgin oldu. Yabancı şirketler, personelini korumak üzere çeşitli önlemler açıkladı.

JAPONYA’da deprem ve tsunaminin ardından nükleer krizin merkezi haline gelen Fukuşima Daiçi santralında 4 günde 3’üncü reaktör de havaya uçtu, bir diğer reaktördeki nükleer yakıt alev aldı. Atmosfere, yoğun miktarda radyasyon boşalırken, santralı işleten Tepco firması, bugüne kadar ölümüne mücadele eden 800 çalışanını yükselen radyasyon nedeniyle geri çekerek teslim oldu. Geride, 3’ü erime noktasına gelen, biri yanan, 2’si de ısınan 6 arızalı nükleer reaktörle mücadele edecek 70 cesur mühendis ve teknisyen kaldı. Japonya Başbakanı Naoto Kan, her ne pahasına olursa olsun, 70 teknisyenin mücadeleye devam etmesini istedi.

Ölüm görevini biliyorlar

Fukuşimo Daiçi santralini işleten Japon elektrik şirketi Tepco, santralda koruyucu elbise içinde bile olsa personelin kalmasını ‘sakıncalı’ bularak 800 çalışanını çekti. Geride kalan teknisyenler, ‘ölüm ya da kısa sürede ölümcül kanser’ riskini biliyor. Reaktörlerde, kazan adı verilen çelik korucular içinde aşırı ısınan uranyum çubuklarını deniz suyuyla soğutma çalışmaları devam ediyor. Nükleer yakıt soğutulamaz ise, çelik kazanlar eriyecek. Patlama yaşanan 3 reaktörde de yarı yarıya erime yaşandığı son patlayan reaktörde ise tehlikeli çatlaklar meydana geldiği açıklandı.

6 reaktörü bulunan dev santraldakı son durum şöyle:

3 ve 1 nolu santrallar cumartesi ve pazartesi günü birer gün arayla havaya uçtu, radyasyon sızıntısı başladı. 2 nolu santral ise Türkiye saati ile dün sabah patladı, nükleer yakıtı koruyan çelik kazanda büyük çatlak oluştu, aynı anda aylar önce bakıma alınması nedeniyle durdurulan 4 nolu santraldan çıkartılan nükleer atık, soğuma havuzunda
alev alarak yandı. Son iki santralda da ısı yükseliyor.

Başbakan ‘evlere kapanın’ dedi

Fukuşima Daiçi santralına 20 kilometre mesafedeki tüm alanı boşaltan Başbakan Naoto Kan, yüksek oranda radyasyonu tehlikesi bulunduğunu ilan ederek, boşaltılacak alan miktarını 30 kilometre uzaklığa çıkardı. Bu alan içinde kalan 160 bin kişiye ise, “Dışarı çıkmayın, pencerelerinizi sıkı sıkı kapatın, kapı altlarını tıkatın ve klimaları kullanmayın” çağrısı yaptı.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK), Japonya’daki Fukuşima nükleer santralinin iki numaralı biriminde sınırlı bir çekirdek hasarı meydana gelmiş olabileceğini bildirdi.

Nükleer kaçış

Fukuşima Daiçi santralindeki nükleer sızıntının her geçen saat biraz daha yükselmesi Japonları tedirgin etti. Rüzgârın sabah saatlerinde başkent Tokyo’ya doğru esmesi üzerine yetkililer, bölgedeki radyasyon oranının hızla yükseldiğini açıkladı. Radyasyon ölçümleri, kısa sürede normalin 10 misline ulaştı. Nükleer korku, 15 milyonluk başkent Tokyo’yla birlikte 36 milyon kişinin yaşadığı başkent çevresine yayıldı. Bölge halkı, panik halinde olmasa bile sistemli bir şekilde Fukuşima Daiçi’nin ters yönüne doğru kaçmaya başladı.
Twitter gibi sosyal sitelerden yapılan, “Tokyo’yu terkedin, daha güneye güvenli yerlere gidin” uyarıları kaçışı hızlandırdı. Sadece başkent değil, Yokohoma gibi büyük kentlerde de marketlerde gıda ürünleri kısa sürede tükendi.

Yabancılar çekiliyor

ALMAN havayolları Lufthansa, başkent Tokyo’ya yönelik seferlerini daha güneydeki Osaka havaalanına kaydırdı.
- Uluslararası medya organları, Japonya’daki çalışanlarının sayısını azaltıyor.
- Siemens, Japonya’daki ofis ve merkezlerindeki personelini çekme kararı aldı.
- Volvo, Japonya’daki kamyon fabrikasında çalışan 9500 işçiye, evden çıkmayın talimatı verdi.
- Çin, Japonya’dan vatandaşlarını tahliye etme kararı alan ilk ülke oldu. Avusturya Tokyo’daki temsilciliğini Osaka’ya kaydırdı.
- ABD ve Çin başta olmak üzere bir çok ülke, “Japonya’ya gitmeyin ve kalanlar da dönsün” çağrısı yapıyor.

Rüzgâr döndü Tokyo rahatladı

Rüzgâr dün öğleden sonra Asya kıtasından Büyük Okyanus’a, batıdan doğuya doğru yönelince Tokyo’daki radyasyon oranı düştü. Meteoroloji uzmanları rüzgârın okyanusa yönelmesinin, başkentin 270 km kuzeyindeki arızalı santral üzerindeki radyasyonlu bulutları uzaklaştıracağını belirtiyor. Ancak gelen soğuk hava dalgası, önce yağmur ardından kar şeklinde olacak. Radyasyona bulaşan yağış nedeniyle, ‘nükleer serpinti’ yaşanmasından da endişe ediliyor.
Afet bölgesinde 2600 çadır kent kuruldu. 500 binden fazla kişi çadırlarda  yaşam mücadelesi veriyor. Yiyecek ve su sıkıntısı çekilirken gelen soğuk hava, çadırda kalanları ve kurtarma çalışmalarını olumsuz etkileyecek.

Besin zinciri kirlenecek

ARIZALI santrallerden kontrollü bir şekilde bırakılan ya da patlamalarla açığa çıkarak atmosfere karışan radyasyonun kısa sürede başta Japonya olmak üzere doğu Asya’da besin zincirine karışması bekleniyor. Doğudan gelen yağışlı hava, atmosferdeki radyasyonu doğrudan toprağa ya da denize taşıyacak. Hong Kong Üniversitesi uzmanlarından Lam Ching-wan, başta Japonya olmak üzere bölge ülkelerinde tiroid, kemik ve kan kanseri vakalarında büyük artış olacağı uyarısı yaptı.

İlk sırada su ürünleri

UZMANLAR, yaşam ve besin zincirinin her ihtimalde kirleneceğine dikkat çekerek, nükleer sızıntı miktarının felaketin büyüklüğünü belirleyeceğini belirtti. Çin, Tayland, Singapur gibi Asya ülkeleri daha şimdiden Japonya’dan ithal edilecek gıda ürünlerinde radyasyon kontrolü kararı aldı. Uzmanlara göre, en büyük tehlike radyasyonun sadece toprağa değil, denize de bulaşması. Kaçınılmaz görünen bu tehlike, deniz ürünleriyle beslenen Asya ülkelerini doğrudan tehdit ediyor.

BİNLERCE ÇOCUK KİMSESİZ KALDI

JAPONYA’da felaketin hafta içi ve gündüz saatlerinde meydana gelmesi nedeniyle çocukların büyük bir bölümü depremi okullarında yaşadı. Devletin koruma altına aldığı ve yakınları hâlâ bulunamayan çocuk sayısı onbinin üzerinde. Uluslararası yardım ekiplerinin de katıldığı kurtarma çalışmalarında dün biri 70 yaşında, biri de çocuk 3 kişi enkazın altından sağ çıkartıldı. Bugüne kadar 3.373 cesede ulaşıldı. Yaralı kurtulanların sayısı 20 bine yaklaşıyor. Onbinlerce kişi ise haritadan silinen kent ve kasabalarda enkazın altında.
16 MART 2011/HÜRRİYET