RUHAT MENGİ

Seçim akşamı saat tam 10 ve ben masanın başında tek gözüm TV’de, öbürü yazıda (gözünüzde bir canlandırmaya çalışın, nasıl görünüyor), rakam manyağı olmuş halde sonuç çıkarmaya çalışıyorum.

Bu akşam en az 4 kanala yorum yapmak üzere davetliydim ama gidemedim, yazının önceliği var...

Saatler önce ilk bakışta bile AKP’nin seçim konuşmalarındaki “mutlak muzaffer” edasının, “her şeye ama her şeye rağmen puanının düşmeyeceğinden emin” havasının bu kez geçerli olmayacağı anlaşılmaktaydı.

Doğrusunu isterseniz -ki çoğunuz yazılarımda ve programımda ısrarla üzerinde durmamdan anlamıştınız eminim- bu seçimde benim en ciddi korkularım seçim rüşveti olarak beyaz eşyadan, gıda ve kömür paketlerine, hatta kadınlara verilen çeyiz sandıklarına, bağlanan yevmiyelere kadar seçmeni aldatma yöntemleri, meydanlarda bakanların ve belediye başkan adaylarının hiç çekinmeden savurduğu “AKP’ye oy vermezseniz ilinize, ilçenize yardım alamazsınız” tehditleri, “yeşil kartlarınızı alırız”a varan diğer tehditler, bilgisayarlı oy toplama sistemi, az oy alınacak bölgelere seçmen kaydırma, “cep telefonu ile oyunun fotoğrafını çek” baskıları ve yapılması ihtimali olan diğer seçim hileleriydi.

Ama öyle görünüyor ki “seçmen kaydırma” gibi çok önceden işaretleri açıkça bilinen metodlar dışında, önceki seçimlerde görülen “oyların çöpten çıkması” gibi olaylar ve korkulan hile ve baskılar bu seçimde pek rahat bir zemin bulamadı.

SÜRPRİZ DEĞİL

YSK’nın -son günde olmasına rağmen- cep telefonu ile fotoğraf konusunda yaptığı uyarının da mutlaka yararı görüldü, sandık kurulları eskiye nazaran çok daha dikkatli davrandılar ve sonuç hiç değilse “kabul edilebilir” çıktı.

Neden “kabul edilebilir?” Çünkü bu kadar çok hata yapan, yolsuzluğa bulaşan bir iktidarın hangi ülkede olursa olsun normal şartlarda oy kaybına, itibar ve güven kaybına uğraması beklenirdi, bu seçim de “belediye başkan adaylarının özelliklerine göre” olmaktan çok genel seçim havasında yapıldığına göre kesin bir oy kaybı görülmesi gerekiyordu.

TV’de konuşan birçok gazeteci bunu “seçimin sürprizi” olarak adlandırdılar, bence kesinlikle hayır, bu sürpriz değil tam aksine normal bir toplumdan beklenendi. Aksi olsaydı Türk toplumunun tüm olumsuz gelişmeleri değerlendirmekten aciz olduğu veya hâlâ belli bir çoğunluğun daha önceki iki seçimde yoğun şekilde kullanılan ve kapatma davasından sonra mecburen azalan “laikliği savunan partileri din karşıtı ya da iktidar partisini dini sahiplenen parti olarak gösterme” şeklindeki propagandaların etkisinde olduğu anlaşılacaktı.

Oysa şu anda çıkan sonuçlara göre AKP’nin Türkiye genelindeki “il genel meclisi” oy oranı yüzde 39.1.

Burada “adaylara değil partiye” oy verildiği için il genel meclisinden çıkan sonuçlar partinin durumunu net gösteren asıl oranlardır. Yani halk 22 Temmuz’dan bu yana AKP’nin “ekonomik krize ve işsizliğe” önlem almayışını, partiyle ilgili ciddi yolsuzlukları, iç ve dış politikasını gayet güzel değerlendirmiş ve onu -her ne kadar çok sayıda belediyeyi devletin tüm gücünü seferber ederek, yasal olmayan çeşitli yöntemlere başvurarak kazanmışsa da- uyarmıştır.

ADAYLAR VE ANKETLER

Ankara ve İstanbul’da CHP’nin çok az farkla AKP’yi izlemesi (şu anda henüz sonuç belli değil), Antalya’yı kazanması partiden çok adayların; Kılıçdaroğlu, Karayalçın ve Akaydın’ın başarısıdır. Bu seçimde Adana’da Başkan Aytaç Durak’ın, Eskişehir’de Başkan Yılmaz Büyükerşen’in, İstanbul Şişli’de Mustafa Sarıgül’ün (CHP için ne büyük kayıptır) seçimden mutlak zaferle çıkmaları da “adayın kimliğinin” kolayca sonucu belirleyebileceğini, parti liderlerinin “tüm oylar kendilerine veriliyormuş gibi” kahraman havasına girmelerinin, meydanlarda rol çalmalarının komedi olduğunu göstermiştir.

Birçok yerde adaylar partilerinin oylarını aşağı veya yukarı çektiler ki bu üzerinde dikkatle düşünülmesi gereken noktalardan biri... Aynen İstanbul Beşiktaş, Ankara Çankaya gibi ilçelerde AKP’nin ANAP’tan devşirdiği “vitrin” adayların başarısızlığını düşünmesi gerektiği gibi...

Kamuoyu anketlerinde ve geniş bir medya kesiminde yine aylardır yapılan AKP “yüzde 45 civarında” veya “yüzde 50 bile olabilir” beyin yıkamalarının da tutmadığının görülmesi gibi... 22 Mart Pazar günü Her Açıdan’a konuk olan ve “AKP yüzde 40’ın altına düşebilir” diyen A&G Araştırma Şirketi Başkanı Adil Gür dışında hiçbir tahmin doğru çıkmadı. Bunların hepsi çok önemli noktalar.

Şimdi mesela “22 Temmuz’da anketler nasıl noktasına/virgülüne kadar tuttu” sorusu da daha çok önem kazanıyor. Sahi ne yaptılar ki o kadar tuttu?

29 Mart seçiminin dikkati çeken sonuçlarından biri de Doğu ve Güneydoğu’da DTP’nin AKP’ye karşı açık ara farkla “kazanan” durumunda olması, Güneydoğu’nun neredeyse tümüyle DTP’nin eline geçmesi ve Saadet Partisi’nin belirgin yükselişi... Nedenlerini çok iyi düşünmek gerekiyor.

ALTERNATİF VAR!

Toparlarsak durum şöyle; Bence CHP’nin Trakya, Ege, Akdeniz ve büyük şehirlerdeki oy artışının nedeni “geleneksel partiye dönüş” filan değil. Etnik ya da dine bağlı propagandalara prim vermeyen kitlelerin iktidar partisinin ülkeye yaşattığı (ve geleceğe dönük) sorunları daha net ve bağımsız şekilde görüp değerlendirebilmesidir.

CHP’nin izlediği “laiklikten çok kriz, işsizlik ve yolsuzluklara yoğunlaşan” seçim çalışmaları ona yarar sağlamakla birlikte birçok ilde ve bölgede rejimle, baskılarla ilgili endişeler de hiç şüphesiz sonuçta etkili oldu.

Eğer muhalefet partileri bu seçimi iyi değerlendirir ve yine doğru politikalarla yol alırlarsa gelecek genel seçimin AKP için çok daha zor geçeceği şüphesizdir.

Artık “Alternatifimiz yok” söyleminin de “iki partili sisteme gidiş” korkularının da geçerli olmadığı görülmüştür. Şimdilik konunun özeti budur.

Bir de: Başbakan Erdoğan’ın seçim gecesi pek de mutlu görünmeyen bir yüzle yaptığı konuşmada söylediği “halkımız bize güven oyu vermiştir” sözü, konuşmasındaki diğer birçok nokta gibi “gerçekten uzak”tı.

Umalım da bundan sonraki girişimlerinde, halkın güven oyunda ciddi bir düşüş olduğunu gözönüne alarak adım atsınlar!