Şebnem Hoşgör / Milliyet -  AKP'li vekillerin kafasını karıştıran ‘yedek milletvekilliği’nin adının ‘kontenjan milletvekilliği” olarak değiştirilmesi gündemde.

TBMM Anayasa Komisyonu’nun Ak Parti’nin 21 maddelik anayasa değişiklik teklifine ilişkin mesaisi sürerken, Ak Parti, başta yedek milletvekilliği sistemi olmak üzere parti için de de bazı hükümleri “tartışılan” anayasa değişiklik teklifinde, “rötuş” yapmaya hazırlanıyor. Muhalefetin, Reza Zarrab’dan, Abdullah Öcalan’a kadar marjinal örneklerle gündeme getirdiği Cumhurbaşkanı’nca atanacak “Cumhurbaşkanı yardımcılarıyla” ilgili teklifte herhangi bir atanma kriteri bulunmaması eleştirilerine karşı ise, “milletvekili seçilme yeterliliğine” sahip olma şartının metne eklenmesi düşünülüyor. Teklifte yer alan, sadece doğuştan Türk vatandaşı olanların Cumhurbaşkanı seçilebileceği hükmünün de değiştirilmesinin düşünüldüğü, ancak MHP’nin bu maddede ısrarcı olduğu kulislere yansıdı. MHP’nin buna karşılık bu konuda gelecek somut değişiklik teklifini beklediği de ifade edildi.

Apo’yu da FETÖ’yü de

TBMM Anayasa Komisyonu’nda teklifin tümü üzerine yapılan görüşmelerde söz alan CHP’li Mahmut Tanal, başkanlık sisteminin her derde deva olarak gösterildiğini savunarak, “Eksik demokrasiyi sonlandırıp otoriter diktatörlüğün anayasal zemini oluşturulmak isteniyor” görüşünü savundu.

Teklifte Cumhurbaşkanı yardımcılığına atanacaklara ilişkin herhangi bir kriter olmadığına dikkati çeken Tanal, “Cumhurbaşkanı FETÖ’yü de atayabilir” iddiasında bulundu. Komisyon Başkanvekili Reşat Petek ise, “Bilmiyorum kafiyeli olsun diye mi söylüyorsunuz ama mahkum kişiler atanamaz” diye itiraz etti. Tanal ise Cumhurbaşkanı’nın af yetkisi olduğuna da işaret ederek, “Cumhurbaşkanı kalktı bunları affetti, atayabilir mi atayamaz mı? O zaman ne yapacaksınız. Atanacak kişilerin nitelikleri yok teklifte. Olduğunu gösterirseniz size istifa dilekçesini sunarım, yoksa siz sunar mısınız?” karşılığını verdi. Petek ise varsayımlar üzerine değerlendirme yapmamak gerektiğini söyledi.
MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay ise yeni düzenlemenin hayata geçmesi halinde Cumhurbaşkanının sınırsız yetkiye sahip olamayacağını savundu. Akçay, şunları söyledi: “Anayasa fetişizmine kapılmamak gerekir. ‘Kanun-i Esasi gelecek, dertler bitecek’ dendi. Dertlerimiz bitmedi. Bu kaçıncı değişiklik ve hala anayasayı tartışıyoruz. Anayasayı işletmek önemlidir. İkincil mevzuatın iyi hazırlanması da en az anayasa değişikliği kadar önemlidir. Ülkeyi iyi yönetememe sorunu vardır. Türkiye şahsi ve keyfi anlayışla yönetilmemelidir. Yönetemeyenler suçu sisteme atarak kaçamayacaklar.”

CHP Grup Başkanvekili Levent Gök de, “16 askerimizin niçin öldüğünü iktidar açıklamayacak mı? İktidar her zaman yanlış yapacak ama her zaman mağdur. Rus Büyükelçisini öldüren 22 yaşındaki çocuğu CHP mi, MHP mi, HDP mi yetiştirdi? Bir partinin iç işinde anayasa propagandası yapılıyor. Ekranın bir yarısında Rus büyükelçisinin cenaze töreni, Başbakan il başkanları toplantısında nükteler yapıyor, güldürüyor. Atatürk’ün heykeli Rize’den, resmi Meclis’ten kaldırılıyor. Seyirci mi kalacağız? Bu tablo içinde varsa yoksa başkanlık sistemi...” diye konuştu.

Ak Parti içinde de kafaların karışık olduğunu öne süren Gök, “Bu AKP’nin kendi içinde de mutabakatın olduğu bir metin değil. Hani 316 milletvekilinin imzası var da niye arkadaşlarınızın kafası karışık? Başbakan’ın kafası da net değil. bugün Magna Carta’ya atıfta bulundu. 800 yıl önceki Magna Carta ile anayasayı karşılaştırdı. Kendisini lağveden bir Başbakan’ın bunu gülerek anlattığı bir ülke yok” ifadelerini kullandı.

Noel tatili talebi

HDP’li Erol Dora ise konuşmasında 25 Aralık’ta Hıristiyan aleminin Noel bayramının başladığına dikkat çekerek, kendisiyle birlikte TBMM’de beş Hıristiyan milletvekili olduğunu anımsattı.

Dora, komisyon başkanlık divanından 25 Aralık’ta çalışmalara bir gün ara verilmesini talep etti. CHP’li Musa Çam’ın “bir gün mü tatil istiyorsun” sorusu üzerine Dora, “Bayram 3 gündür ama komisyon çalışmaları da önemlidir sizin takdirinizde ama bizim için 1 gün yeterlidir” dedi.
Komisyon Sözcüsü Ak Partili Abddurrahman Öz, “Talebinizi Sayın Başkan’a ileteceğim” dedi.

‘Hiç kullanılmayacak bir yetki’

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, partisinin anayasa değişiklik teklifi ile önerdiği sistemin literatüre göre tartışmasız “Başkanlık Sistemi” olduğunu söyledi. Mevcut sistemde seçmenin istikrarı gözeterek oy verdiğini belirtirken, “Hükümet sorunu olmasa belki başka partiye verecek ama istikrar bozulmasın diye oy kullanabiliyor” diyen Şentop, “Yeni sistemde istikrar mülahazası olmayacağı için sandıktan çıkan sonuçlar etkilenebilir. Aynı gün seçim yapılması yan yana kurulan sandıklardan aynı sonuçların çıkacağı anlamına gelmiyor” ifadelerini kullandı. Ak Parti olarak düzenli anketler yaptırdıklarını, 2012’den bu yana anketler kapsamında vatandaşlara başkanlık sistemi ile ilgili de soru yönelttiklerini belirten Şentop, “Başkanlık sistemini biliyor musunuz?” sorusuna, yüzde 70’in “biliyoruz” karşılığını verdiğini bildirdi. Şentop, vatandaşın karar verecek kadar bilgi sahibi olduğunu kaydetti. Şentop, Cumhurbaşkanı ve Meclis’in karşılıklı fesih yetkisine değinirken de, “Birlikte seçim meselesi bizim kanaatimize göre hiç kullanılmayacak bir yetkidir. Bu, karşılıklı bir dengeyi öngören bir yetki olarak önerilmiştir. Bir kriz olursa ve başkan süresini kısaltma pahasına bu krizi aşmanın başka bir yolu olmadığına kanaat getirirse, bu yolu kullanabilir ama hiç kimse durup dururken, ‘benim iki yılım daha var. Olsun, boşver seçime gidelim’ demez” dedi.