DÜ Sosyal Araştırmalar Merkezi'nin (DÜSAMER) ‘Diyarbakır’da Anayasa Değişiklik Paketi ve Referandum Algısı’ başlıklı anketin sonuçları açıklandı. Sosyal bilimler alanındaki 6 öğretim üyesi koordinatörlüğünde, 22 kişilik ekibin 27-30 Temmuz tarihleri arasında yaptığı ankete 1040 kişi katıldı. Eğitim Fakültesi Sosyal Coğrafya Bölümü öğretim üyesi Doç.Dr. İlhan Kaya, anket çalışması öncesi TÜİK'in Diyarbakır verilerinden yararlandıklarını söyledi. Diyarbakırlı seçmenin referandum ve Anayasa değişiklik paketine ilişkin tutumunu ortaya koymayı amaçladıklarını belirten Kaya şöyle dedi: “Çarpıcı noktalardan biri, eğitim düzeyi ile referandumdaki karar eğilimi arasındaki ilişkidir. Eğitim oranı arttıkça, katılımcılar arasında anayasa değişikliğine destek oranının arttığı görülmektedir. Ankete katılanların büyük çoğunluğu yeni anayasanın gerekliliğine inanmakta ve paketin daha demokratik anayasa yapma bakımından hazırlık olarak değerlendirebileceğini düşünmektedir. Referandumda ‘evet’ diyeceklerini ifade eden katılımcıların oranı AK Parti'nin 2009 yerel seçimlerinde Diyarbakır’da aldığı oy oranından yüksektir. Referandumda destekledikleri partinin kararına uyma eğilimi kapatılan DTP'ye oy vermiş katılımcılar arasında oldukça yüksek olmasına rağmen referandumda ‘evet’ karanının en yüksek oranda ifade edildiği görülmektedir.” Kaya, ankete katılanlardan yüzde 60'ının 29 Mart 2009 yerel seçimlerinde DTP'ye, yüzde 23'ü AK Parti'ye yüzde 3'ü CHP'ye, yüzde 1'i MHP'ye yüzde 13'ünün ise, diğer partilere oy verdiğini belirtirken, ‘Yeni Anayasa gerekli mi?’ sorusuna yüzde 67'isinin ‘çok gerekli’ yanıtını verdiğini anlattı. ‘Gerekli' diyenlerin oranı yüzde 22, ‘gereksiz’ diyenler yüzde 5, ‘fikrim yok' diyenlerin ise yüzde 6'da kaldığı, bu soruyu yanıtlayanların yüzde 89'unun yeni anayasanın gerekli olduğunu söylediği belirtildi.

Ankete katılanlara, ‘Değişiklik paketi yeni bir anayasa için hazırlık olarak görülebilir mi?’ sorusu da yöneltildi. Yüzde 48'lik kesim ‘evet’ derken, yüzde 39'u ‘kısmen’, yüzde 13’ü ise ‘Hayır’ yanıtını verdi. Paketin yeterli olup olmadığı yönünde ki soruya ise, yüzde 58'i ‘kısmen’, 14'ü ‘evet’, 19'u ‘hayır’ yanıtını verirken, yüzde 9'u da “Fikrim yok” dedi.

Ankette Anayasa değişiklik paketinin darbe mağdurlarına hak arama imkanı sağlayıp- sağlamadığı sorulurken yüzde 36'ısının ‘evet’, 47'sinin ‘kısmen’, 17'sinin ‘hayır’ yanıtı verdiği vurgulandı.

Deneklerin yüzde 42'si Anayasa değişiklik paketini, ‘demokratik açılım'ın ‘kısmen' parçası gördüğünü söyledi. Anayasa paketini demokratik açılımın parçası görenlerin oranı yüzde 41, parçası olarak görmeyenlerin ise yüzde 16 oranında olduğu, yüzde 1'inin fikri olmadığını söylediği belirtildi. Anayasa değişikliğinin Kürt sorunun çözümüne katkı sağlayıp sağlamayacağı yönündeki soruyu da cevaplayanların yüzde 35'i ‘evet’, yüzde 28'i ‘kısmen’, yüzde 29’u ‘hayır’ ve yüzde 8’i ‘fikrim yok’ şıklarını söyledi.

MUHALEFET PARTİLERİNİN TUTUMUNU YANLIŞ BULDULAR

Ankette “Muhalefet partilerinin paket karşıtı tutumlarını nasıl buluyorsunuz?” sorusuna yanıt verenlerden yüzde 58'i muhalefet partilerinin tutumunu yanlış bulduğunu belirtirken, yüzde 22'si ‘doğru' bulduğunu, yüzde 20'si fikri olmadığını söyledi. ‘Hayır’ diyen partiler ile tabanları arasında görüş ayrılığı var mı?’ sorusuna ise, ‘Evet’ diyenlerin oranının yüzde 53 olarak yansıdığı ankette, yüzde 24'ü ‘hayır', yüzde 23'ü ‘Fikrim yok’ yanıtını vermesini tercih etti.

Ankette katılanların yüzde 49'u BDP'nin boykot kararını doğru, 38'i buna katılmadığını bildirirken, yüzde 13'ü ‘fikrim yok' dedi. Deneklerin yüzde 50'si değişiklik paketinin ülkeyi tek parti egemenliğine götürmeyeceğine inandığını, yüzde 25'i ise Türkiye'nin tek parti egemenliğine doğru gittiğini, yüzde 12'si bu görüşe ‘kısmen' katıldığını söyledi. ‘Fikri olmayanların' oranı ise yüzde 13'te kaldı.

Diyarbakır'daki deneklerin yüzde 33'ü ordunun tutumunun yeni bir anayasa hazırlanamaması önündeki engel olduğunu düşünürken, yüzde 25'i hükümeti, yüzde 22'si muhalefet partilerini, yüzde 8'i yargıyı, yüzde 12'si ise diğer nedenlerle bunun yapılamadığını söyledi. Bu soruya AK Parti'ye oy verdiklerini söyleyen deneklerin yüzde 34'ü orduyu, 31'i muhalefet partilerini, 12'si hükümetin tutumunu, 11'i yargıyı, 12'si ise diğer nedenleri gerekçe gösterdi. Geçen dönemde kapatılan DTP'ye oy veren BDP'li deneklerin 36'sı orduyu, 31'i hükümetin tutumunu, 17'si muhalefeti, 6'sı yargıyı, 10'nu ise diğer nedenleri engel olarak gördüklerini söyledi.

Anayasa değişikliğini referandumda oylarken, partilerinin aldığı kararı dikkate alıp- almayacakları sorusunu yanıtlayan seçmelerin yüzde 57'si parti kararını dikkate alacağını, yüzde 33'ü dikkate almayacağını, yüzde 10’u ise kararsız olduğunu söyledi.

Ankette yöneltilen “Referandumda kararınız ne olacak?” sorusuna deneklerin yüzde 48'i ‘evet’, yüzde 16'sı ‘hayır’ oyu vereceğini, yüzde 36'sı ise referandumu boykot edeceğini söyledi.

BDP seçmenlerinin yüzde 68'i boykot kararını ‘doğru', 23'ü ‘yanlış' bulduklarını söylerken yüzde 9'u ise ‘fikrim yok’ dedi.

AK Parti'li olduğunu söyleyen deneklerin yüzde 90'ı referandumda ‘evet’, yüzde 5'i ‘hayır’, yüzde 5'i ise ‘boykot’ şıklarını işaretledi. Geçen seçimde DTP'ye oy verdiklerini söyleyen deneklerin yüzdre 53'ü referandumu boykot edeceğini, 30'u ‘evet’, 17'si ise ‘hayır’ oyu vereceğini belirtti.

Okuma yazma oranlarına göre sorularında hazırlandığı ankette, okuma yazma bilmeyenlerin, ’Referandumdaki karanınız ne olacak?’ sorusuna yüzde 47'si ’boykot’ edeceğini, yüzde 42'si referandumda ’evet’, yüzde 11'i ise ‘hayır’ oyu vereceğini belirtti