Bülent Ecevit, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin yapıldığı dönemde Yalçın Doğan'dan bir ricada bulunur:
"Askeri darbe demokrasiyi askıya aldı, insan hakları ihlalleri birbirini izliyor. Ben bunları eleştiren bir yazı yazdım. Bu yazının Türkiye’de yayınlanması mümkün değil. Bunu yurtdışında bir gazete ya da dergide yayınlatabilir miyiz?"

Yalçın Doğan, Ecevit'in yazısını iç çamaşırında Der Spiegel dergisine ulaştıran Alman gazeticiyi ve o günleri yazdı

Yalçın Doğan/Hürriyet

Ecevit’in yazısı kadın gazetecinin iç çamaşırında Spiegel’e uçmuştu

Sık sık aradığı gibi, telefonda Ecevit:

"Hemen görüşebilir miyiz Sayın Doğan?"

12 Eylül 1980 askeri darbesinin esip savurduğu günler. Meclis feshediliyor, siyasal partiler kapatılıyor. Siyaset tümüyle yasaklanıyor. Ondan da öte, idamlar, işkenceler. O sırada Cumhuriyet Ankara Temsilcisiyim.

Ecevit’in Oran’daki evinde buluşuyoruz. Elinde bir yazı var:

"Askeri darbe demokrasiyi askıya aldı, insan hakları ihlalleri birbirini izliyor. Ben bunları eleştiren bir yazı yazdım. Bu yazının Türkiye’de yayınlanması mümkün değil. Bunu yurtdışında bir gazete ya da dergide yayınlatabilir miyiz?"

Yazıyı okuyorum. Türkiye’deki demokrasiyi tek kanatlı bir kuşa benzetiyor. Askeri yönetimi yerden yere vuruyor. Hepsi doğru.

- Sizin imzanızla mı yayınlanmasını istiyorsunuz? Başınıza iş açabilir.

Hiç duraksamıyor:

"Elbette benim imzamla. Birilerinin bunları söylemesi gerek. Burada olup bitenlerin dünyada bilinmesi gerek. Her türlü cezayı göze aldım."

SPIEGEL’DEN BİR KADIN

Aradan bir hafta geçiyor. Alman Der Spiegel dergisinden bir kadın gazeteci Ankara’ya geliyor. Ecevit’le görüşüyor.

Kadın gazeteci, çok heyecanlı ve kaygılı. Yazıyı alıp yanında götürmeye kararlı. Ama, yazı yurtdışına nasıl çıkacak? Korku dolu günler. Askeri darbeye yönelik eleştiri dolu bir yazıyı yurtdışına çıkarmak açıkça suç. Sıkıyönetim var. Dibine kadar askeri yönetim var.

Alman kadın gazeteci, Türkiye’deki o ağır havayı çok iyi teneffüs ediyor. Her şeyin farkında. Yazı yurtdışına nasıl çıkacak, o sırada soru bu.

80’li yılların başında faks yok. İnternet zaten hayal. Teleks var, o da sakıncalı.

FORMÜLÜ BULUYOR

Sıkıntılı saatler sonrasında, Almanya’ya dönmek üzere, kadın gazeteci havaalanına gidiyor. Ondan önce önlemini alıyor. Ecevit’in yazısını üzerindeki iç çamaşırlarının içine saklıyor.

Yine de tedirgin. İlk heyecan polis kontrolünden geçerken. Sonra, uçağa bininceye kadar. Lufthansa’ya bindiğinde derin bir nefes alıyor.

Ertesi gün Ecevit yine telefonda ve görüşmek istediği söylüyor. Evine gittiğimde, "yazı gitmiş, gelecek hafta yayınlanacak" derken, gözleri parlıyor.

YAYIN VE HAPİS

Yazı ertesi hafta Spiegel’de yayınlanıyor.

Çok sürmüyor, üç-beş gün sonra bir askeri savcı arkadaşım arıyor. "Emir geldi, Ecevit hakkında o yazı nedeniyle, soruşturma başladı."

Bülent Bey hapse mahkûm oluyor. Üç ay hapis yatıyor. Onu hapishaneye uğurlarken, "Birileri demokrasi için hep fatura ödüyor, ben üç ay hapis cezası almışım, ne ki" diyerek çevresini teselli ediyor.

Ecevit’le yaşadığım yüzlerce anı var. Zaman zaman farklı görüşlere rağmen, bende kalan temel duygu ve düşünce, onun demokrasiye olan bağlılığı.

Bir efsanenin anısı önünde saygıyla eğiliyorum.

Yasaklanan dizi

1984, Kıbrıs Barış Harekatı’nın onuncu yıldönümü. Perde arkasında kalmış, bu tarihin öyküsünü yazmak için Ecevit’le iki hafta masaya oturuyoruz.

Aradan on yıl geçmesine rağmen, o zamana kadar hiç bir yerde yazılmayan ayrıntılar var. En önemlisi de, ABD Başkanı Nikson’un mektubu. Tehdit dolu bir mektup. "Kıbrıs’a çıkarsanız, gerisini artık siz düşünün" cümleleriyle dolu, ambargodan, ABD’nin çıkaracağı her türlü güçlüğe uzanan tehditler.

1974’te Ecevit buna rağmen, Kıbrıs’a çıkıyor. Ardından ambargo geliyor. Türk ekonomisinin büyük sıkıntıya düştüğü yıllara hızla giriliyor.

1984’te 12 Eylül siyaseten sona eriyor, iktidara Özal geliyor. Buna rağmen, sıkıyönetim hálá sürüyor. Hálá gazeteler kapatılıyor.

Cumhuriyet’te yazı dizisi anons edildiği gün, sıkıyönetim yasaklıyor. Çünkü, dizi siyasi yasaklı Ecevit’in damgasını taşıyor.

Ecevit telefonda: "Üzülmeyin, bekleriz."

Ben hálá üzülüyorum, çünkü o diziyi bir daha yayın fırsatı olmuyor.