Önder YılmaZ/milliyet

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Zahid Akman, RTÜK Teşkilat Yasası’nda yapacakları yeni düzenlemeyle ekranlarda içkiyi özendirici yayınlara müdahale edeceklerini açıkladı. Yeni taslağa göre içkiye mozaik uygulanmayacak, ancak alkollü sahnelere prodüksiyon aşamasında müdahale edilecek. Özendirmenin boyutuna RTÜK uzmanları karar verecek ve lisans iptaline kadar ceza kesilecek.
TBMM Uyuşturucu Komisyonu’na uyuşturucu ve alkol kullanımının özendirilmemesi için yasal değişiklik yapacaklarını açıklayan Akman, dizilerde içki reklamı yapıldığını savundu. Akman, TBMM tutanaklarına göre şunları dedi:
“Bir dizide, sırf ithal içkiler içilirken, yani her vesileyle bir bara gittiklerinde ithal içki içiyorlar, eve geldiklerinde ithal içki içiyorlar, birbirilerine ziyarete gittiklerinde ithal içki hediye ederlerken, bir diğer dizide de bakıyorsunuz milli içkimiz olan rakı, yemekte hep rakı içiliyor, birbirlerine rakı gidiyor.”
Akman, RTÜK uzmanlarının yayınların yüzde 30’unda gizli reklam niteliği tespit ettiklerini de kaydetti. 

‘2 yıldır takip ediyoruz’
Akman, Milliyet’e de iki yıldır yayınlardaki alkol sahnelerini takip ettiklerini açıklarken “Uzmanlarımız, doğrudan alkol reklamı yapılmasa da hatırlatıcı, bilgilendirici ve özendirici yayınlar olduğunu tespit etti. Rahatsız edici tespitler var” dedi. Akman, bu tespitlerin ardından bu kuruluşların genel yayın müdürleri ile görüştüklerini dile belirterek “Yayın yönetmenleri ‘Biz de farkındayız. Ancak bütün diziler dış yapım, yani prodüksiyon. Senaryonun hangi çerçevede olması gerektiğini anlaştıktan sona onlar getiriyorlar. Yapılanların içeriğinden biz de rahatsızız’ dediler. Biz de uzmanların görüşü doğrultusunda düzenleme yaptık” dedi.
Akman, alkollü sahnelerin, sigarada olduğu gibi mozaiklenmesinin söz konusu olmadığını belirterek, “Markalı içkiler zaten mozaikleniyor. Gizli reklam niteliğinde, özendirici sahnelere müdahale edilecek. Ürünün hatırda kalması, teşvik edilmesi, ürüne ilgiyi artırmak amacıyla bazı prodüksiyonlarda yapılan gizli anlaşmalara karşı tedbir olacak. Nasıl engellenecek? Müeyyide uygulayacağız. Uyarı, yayın durdurma gibi cezalar verilecek” diye konuştu.
Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı’nda alkol yasağına ilişkin düzenleme “yayın ilkeleri” başlıklı 4. maddesinde yapıldı. 4. maddeye, “Alkol, tütün ürünleri ve uyuşturucu madde kullanımını özendirici türde yayın yapılmaması” ifadesi eklendi. RTÜK, alkol ve uyuşturucu konusunda belirlenen ilkelere uymayan yayın kuruluşlarını önce uyaracak. İkinci kez tekrarı halinde 3 ile 9 gün arasında gelir getirici yayın yapmama cezası uygulayacak. 4. kez tekrarında, 15 günden 90 güne kadar yayın durdurma cezası verecek. 5. kez tekrarında ilgili kuruluşun yayın lisansını iptal edecek.

‘İçkinin de ölçüsü var’
Türkiye’de içki tüketmenin bir ölçüsü bulunduğunu savunan Akman, şöyle devam etti: “Türkiye’de akşam yemeğinde, gece bir yerlere giderek içerler. Bazı dizilerde, babaların çocuklarına ‘evladım iç bir kadeh sıkıntını giderir’ tarzında psikologların uygun görmediği bir takım alışkanlık halini alacak davranışlar sık sık gündeme getiriliyor.Yapanları tespit ettik. Şu andaki kanunla bu uygulamalarla mücadele edemiyoruz. Yasa çıkınca çocukların sağlığını olumsuz etkileyecek tarzda tüketime teşvik söz konusu olduğunda müdahale edilecek, olay bu.”