Merkez Bankasından edinilen bilgilere göre 2005 yılı başından bu yana piyasada toplam 2 bin 847 değişik seri ve sıra numaralı olarak basılmış sahte banknot türü belirlendi. Kalpazanların en fazla tercih ettiği paranın ise 20 YTL olduğu belirlendi.
Eski Merkez Bankası Başkanı Yaman Törüner'in, üzerindeki yerküre resminde bulunan haritada, "Türkiye'nin Güneydoğu'sunun Atatürk resminin altında kaldığı için gözükmemesi" nedeniyle toplatılması gerektiğini savunmasıyla son günlerde gündeme gelen 20 YTL'lik banknotların toplam 851 değişik seri ve sıra numarayla basılmış sahteleri bulundu. 20 YTL'lik banknot, sahtecilikle, altı sıfırın atılmasıyla yerine çıkarıldığı 20 milyon TL'lik banknotu geçti. 20 milyon TL'lik banknotların toplam 781 türde sahtesi belirlenmişti.
İKİNCİ SIRADA 50 YTL VAR
Sahte para basanların ikinci sırada tercih ettiği banknot ise 50 YTL oldu. 2005 yılı başında ilk kez dolaşıma çıkarılan 50 YTL'nin şimdiye kadar toplam 714 değişik sıra ve seri numarasıyla basılmış sahteleri tespit edildi. 50 YTL'lik banknotun genellikle banknotların tanıtımı için basılan ve üzerine "Örnektir Geçmez" yazılan banknotlardaki "A0 000000" seri ve sıra numarası kullanılarak bile sahte 50 YTL basıldığı belirlendi.
Merkez Bankasının belirlemelerine göre en büyük kupür olan 100 YTL'nin ise şimdiye kadar toplam 667 değişik türde sahtesine rastlandı. 10 YTL'lik banknotun 531, 5 YTL'lik banknotun 70 ve 1 YTL'lik banknotun da toplam 14 değişik türde sahtesi bulundu. Bu arada 10 YTL'de sahtecilikte yerine aldığı 10 milyon TL'yi geçti. Bu yıl başından itibaren dolaşımdan kaldırılan 10 milyon YTL'lik banknotun toplam 218 değişik türde sahtesi bulunmuştu. Ancak 5 YTL, kalpazanlar açısından 5 milyon YTL kadar popüler olamadı. 5 milyon YTL'nin toplam 324 türde sahtesi belirlenmişti. 1 YTL'nin yerini aldığı 1 milyon TL'lik banknotun da 170 sahtesi tespit edilmişti.
TEKNOLOJİYLE BİRLİKTE ARTIYOR
Merkez Bankası yetkilileri, 19'uncu yüzyılın ilk yarısında başlayan banknotlarda sahtecilik girişimlerinin teknolojik yenilikler sonucu gün geçtikçe arttığına dikkat çekiyorlar. Özellikle baskı ve renkli fotokopi makineleriyle tarayıcıların bu amaçla kullanımının, bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de sahtecilik olaylarının yaygınlaşmasında büyük bir etken olduğu ifade ediliyor.
Kalpazanlığın, kolay para kazanmaktan başka, uyuşturucu madde kaçakçılığı ve terör örgütlerinin finans kaynağı olarak da kullanıldığı belirtiliyor.
Yetkililer, ülke ekonomileri için bir tehdit unsuru oluşturan banknot sahteciliğinde, polisiye önlemler kadar toplumun bilinçlendirilmesi de büyük önem taşıdığına dikkat çekiyorlar. Sahtecilik konusunda toplumun gerekli duyarlılığı göstermesinin, kalpazanların kısa sürede yakalanmasını sağlayacağı gibi, sahteciliğin ekonomide yaratacağı kayıpları da önemli ölçüde sınırlayacağı ifade ediliyor.
YTL banknotlarda halka ve profesyonellere yönelik 11 güvenlik özelliği bulunuyor.
"Filigran, emniyet şeridi, optik değişken mürekkep, kabartma baskı, gizli görüntü ve tamamlamalı baskı" halka yönelik güvenlik özellikleri olarak sıralanıyor. "Banknot kağıdı, kılcal lifler, mikro yazı, floresan etkili mürekkep, floresan etkili seri ve sıra numarasının" da profesyonellere yönelik güvenlik özellikleri olduğu belirtiliyor.
YTL banknotlarda bulunan bazı yazı ve rakam gruplarıyla motiflerin parmakla dokunulduğunda kabartma hissi vermektedir. Tüm banknotlarda her iki yüzden de bakıldığında görülebilen Atatürk portresi ve kupürün değerini gösteren rakamdan oluşan filigranla emniyet şeridi ve tamamlamalı baskı bulunuyor. YTL banknotların ön yüzünde yatay konumda göz hizasında ışığa doğru tutulduğunda görülebilen gizli görüntüyle farklı açılardan bakıldığında renk değiştiren optik değişken mürekkep yer alıyor.
Merkez Bankası yetkilileri şüpheli banknotla karşılaşıldığında bu yöntemler kullanılarak, güvenlik özellikleri kontrol edildiğinde gerçek ve sahte banknotların kolaylıkla ayırt edilebildiğini ifade ediyorlar.
Ayrıca şüpheli banknot ele geçirildiğinde bunun Cumhuriyet Başsavcılıklarına yada polis veya jandarmaya iletilmesinin yasal bir zorunluluk olduğuna dikkat çekiliyor.