12 Eylül darbesini yapan Kenan Evren yaştan kurtarabilir mi? Dünyadaki örnekler bunun pek öyle olmadığını söylüyor...

Türkiye'de 1980 darbesini yapan Kenan Evren ve diğer askeri yetkililerin yargılaması hakkında suç duyurusu yapılırken, bazı hukukçular bu kişilerin zamanaşımı nedeniyle yargılanamayacağını söylüyor.

Darbe yaşanan diğer ülkeler ise geçmişle hesaplaşmak isteyenlere ilginç örnekler sağlıyor; yargılamanın 89 yaşında da olsa yapılabileceğini, darbecilerin dünyanın öbür ucuna da gitse adaletten kaçamayacağını, yönetime el koyan askerlerin hayatlarını cezaevinde noktalayabileceklerini gösteriyor.

Taraf Gazetesi'nden Işıl Aytemur dünyadaki darbecilerin akıbetlerini derledi:

YUNANİSTAN'DA ÖZÜR DİLEDİLER

Yunanistan'da 1967'de darbe yapan ve yedi yıl iktidarda kalan Albaylar Cuntası üyesi 19 general, demorkrasiye geçişle birlikte yargılandı. 1975'de idam cezasına çarptırıldı. Cezalar daha sonra müebbet hapis cezasına dönüştürüldü. 15 generalin 1990'ların başında sağlık nedenleriyle serbest bırakılması ise ancak Yunan halkından özür dilemeleri sonrasında gerçekleşti. Darbecilerden Yorgos Papadopulos 1999'da hapishanede hayatını kaybederken diğerleri hapishanede cezalarını çekmeye devam ediyor.

ARJANTİN ÖNCE MAHKUM ETTİ

Arjantin 1976-1983 dtöneminde iktidarda kalan askerlerle demokrasiye geçtikten bir süre sonra hesaplaşmaya başladı. Ancak bu, kısmi bir hesaplaşma oldu. 1985'te aralarında darbenin başaktörü General Jorge Vileda'nın da bulunduğu bazı askeri yetkililer mahkum edildi fakat 5 yıl sonra Devlet Başkanı Carlos Menem tarafından affedildiler. Daha sonra çıkarılan iki af yasası da pek çok asker ve polisin yargılanmaktan kurtulmasını sağladı. Ancak darbecilerin yargılanması için sürdürülen hukuki mücadele burada da bitmedi. 2003'te bu yasaların iptali için açılan dava, 2005'te Yüksek Mahkeme tarafından onaylandı.

ŞİLİ 89 YAŞINDA YARGILADI

Şili'de 1973'te General Augusto Pinochet sosyalist başkan Salvador Allende'yi devirdi. Pinochet 1990'da iktidardan uzaklaştırıldı ancak 1998'e kadar Genelkurmay Başkanlığı'na devam etti. Dahası, Şilili yetkililer ömür boyu senatörlük unvanı vererek Pinochet'ye dokunulmazlık zırhı sağladılar. Ancak bu zırh Pinochet İngiltere'ye gittiğinde ünlü İspanyol yargıç Baltasar Garzun tarafından çıkarılan bir kararla delindi. Pinochet tutuklandı, iki yıl ev hapsinde tutulduktan sonra sağlık gerekçesiyle salındı. Ancak 2004'te bu kez Şili'de bir yargıç 89 yaşındaki Pinochet'nin yargılanmasının önünde sağlık engeli bulunmadığını belirterek hakkında dava açtı. Pinochet 2006'da ev hapsindeyken öldüğünde hakkında bekleyen 300'den fazla dava bulunuyordu.

İSPANYA'DA 30 YIL HAPİS YATTI

İspanya'da 1981'de gerçekleşen başarısız darbe girişiminden sonra darbenin baş aktörleri Yarbay Antonio Tejero Molina ve General Jaime Milans del Bosch yargılandı. Tejero ve Bosch 30 yıl hapis cezasına çarptırılırken, onlarla birlikte haraket eden otuz kişi de mahkemenin önüne çıktı. Darbeye teşebbüs etmekten suçlu bulunananlar arasında sendika başkanı Juan Juan Garcia Carres da vardı.15 EYLÜL 2010