Gülümhan GÜLTEN / VATAN 
- Hükümet, sendikaların “kölelik düzeni” diyerek karşı çıktığı, işçilerin sosyal haklarından mahrum bırakılarak özel istihdam bürolarınca işverenlere kiralanmasına olanak tanıyan düzenlemede ısrar ediyor. Kamuoyunda büyük tepki yaratan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından veto edilen “kiralık işçi” düzenlemesi, dün ilgisiz bir tasarıya eklenerek, yeniden Meclis’e sevkedildi.

Modern amele pazarı

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanarak Meclis’e gönderilen ve bankalara yıllık harç uygulaması getiren tasarının 8. maddesinden çalışanlara da kötü sürpriz çıktı. Çalışma Bakanı Ömer Dinçer, ilk düzenlemenin Köşk’ten veto yemesinin ardından “Bu düzenlemede kararlıyız. Yeniden gündemimize alacağız” demişti.

Hükümetin işsizliğe karşı bir önlem olarak gündeme getirdiği kiralık işçi düzenlemesi tasarıda “geçici iş ilişkisi” başlığıyla yer alıyor. Bu düzenleme, Özel İstihdam Büroları’nın işçilerle geçici iş sözleşmesi yapıp, işçileri rızası olmadan istediği şirkete kiralayabilmesine olanak tanıyor.

İşçi kiralayan işveren, işçiye karşı hiçbir sorumluluk taşımıyor. Kamuoyunda bu düzenleme devlet eliyle “modern amele pazarı” yaratacağı şeklinde eleştiriliyor. Düzenleme işverenin, işçiyi kendi şirketinde istihdam etmek yerine, kiralamasına dönük yeni bir dönemi başlatacak. Güvenlik ve temizlik şirketleri ile başlayan taşeronluk, özel istihdam büroları ile daha geniş kapsamlı bir uygulamaya dönüşecek. Böylece kadrolu istihdam oranı azalacak. Yeni yasa ile özel istihdam büroları, işçi ile ’geçici iş sözleşmesi’ yaparak, onu istediği işverene kiralayacak. Özel istihdam bürosu, işçisini devredeceği işverenle sözleşme imzalayacak. Ancak özel istihdam bürolarından işçi kiralayan işveren, işçiye karşı hiçbir konuda sorumlu olmayacak.

Kıdem tazminatı unutuldu

Yasada, bu işçilerin özel istihdam bürolarından kıdem tazminatları alıp almaması konusunda da yasal güvence getirilmiyor. Düzenleme, kamu kurumları hariç tüm özel sektörde uygulanacak. Bu uygulamada işçilerin sendikalı olması ve toplu sözleşme dahil herhangi bir hakları bulunmaması nedeniyle hem sendikaların hem de muhalefetin büyük tepkisiyle karşılaşmıştı.

Kiralık işçiler muhatap bulamıyor

Mersİn Anamur Devlet Hastanesi’ne hizmet veren taşeron şirkette sözleşmeli olarak çalışan 10 bilgisayar operatörü ile 22 temizlik işçisinin işine 2010’a girildiği gün son verilmiş, iddiaya göre yerlerine AKP İlçe Teşkilatı üyesi gençler yerleştirilmişti. Kiralık işçi modeli özellikle belediyelerde çok yoğun olarak kullanılıyor ve işveren ile işçiler arasında sürekli bir gerginlik yaşanmasına neden oluyor. İşsiz kalan işçiler belediyeyi muhatap almak istediklerinde “Gidin derdinizi taşeron firma ile görüşün. Siz bizim işçimiz değilsiniz” deniyor.

Anamur Devlet Hastanesi’nde 2010’a işsiz giren Fatih Kurt’un 500 TL kazandığı işinden olmasının üzüntüsü ile gözyaşı dökmesi basına böyle yansımış ve herkesin yüreğini burkmuştu.

Yeni kurulan bankadan da her yıl 200 bin lira alınacak

Maliye Bakanlığı’nın hazırlayıp Meclis’e gönderdiği Torba Tasarı’dan banka şubelerinden her yıl için alınacak 24-48 bin liralık harcın dışında, yeni kuralacak bankalardan da her yıl 200 bin lira harç alınacağı ortaya çıktı. Torba Tasarı aynen yasalaşırsa katılım bankaları da dahil Türkiye’de kurulan bankalar ile yabancı bankalarca Türkiye’de açılan Merkez Şubeler için verilen izinlerde her yıl için 200 bin lira ödenmesi gerekecek. Öte yandan Serbest Bölgelerde kurulan bankalar ile açılan yabancı şubelerden de her banka, her şube ve her yıl için 200 bin lira harç alınacak.

4 çalışandan biri kiralık olacaktı yeni yasada oran 5 çalışandan birine çıktı

* Torba yasaya eklenen 8. maddeyle yeniden getirilen düzenlemede, önceki düzenlemede varolan “dörtte bir” kuralı “beşte bir” olarak değiştirildi. Buna göre kiralık işçi olarak çalıştırılan işçi sayısı, işyerinde çalıştırılan işçi sayısının beşte birini geçemeyecek. Aynı işçi için, aynı işverenle yapılacak geçici iş ilişkisi sözleşmelerinin toplam süresi de 18 ayı geçemeyecek. Ayrıca, kiralık işçi, o işyerinde grev ve lokavt olması halinde ve özel istihdam bürosu tarafından da başka bir işyerinde istihdam edilememesi halinde, büro o işçinin asgari ücretten az olmamak üzere sözleşmede belirtilen ücretinin sadece yarısını ödemekle yükümlü olacak. Bu durumda, işçinin aylık ücreti yarıya düşmüş olacak.

49 ilin teşviği 2012 yılına kadar uzuyor

Torba yasada yer alan diğer hükümler ise şunlar:

49 İLE TEŞVİK UZATILIYOR:

Torba tasarıyla, 49 ilde uygulaması yapılan ve 31 Aralık 2004 tarihinden önce tamamlanan yatırımlar açısından 31 Aralık 2009 tarihinde sona eren sigorta primi işveren hissesi teşviğinin uygulama süresi, 2012 yılı sonuna kadar uzatılıyor.

BELEDİYE BORÇLARI:

TasarIya göre, belediyelerin 1 Mart 2010 tarihinden önce doğmuş borçları için genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından bu idarelere ayrılacak paylardan yapılacak kesinti oranı yüzde 40 ile sınırlandırılıyor. Böylece bu tarihten sonra yeni oluşacak borçların zamanında ödenmesi için baskı oluşturuluyor. Çünkü kesintide sınır uygulaması kaldırılmış oluyor.