TBMM Başkanı Köksal Toptan'ın çabalarıyla oluşturulan ilk uzlaşma komisyonu, içtüzükte yapılması öngörülen değişikliklerle ilgili çalışmalar taslak metin haline getirildi. Meclis`te grubu bulunan 4 siyasi parti AKP, CHP, MHP ve DTP`den 1`er üyenin katılımıyla oluşturulan komisyon bugüne kadar 7 ülkenin (İspanya, İtalya, Macaristan, Danimarka, İngiltere, Almanya, Belçika ve Fransa’nın) parlamento içtüzüklerinden, Meclis eski Başkanı Bülent Arınç, TBMM Başkanı Köksal Toptan ve TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu’nun 22. Dönem’de hazırladıkları “içtüzük” değişiklik tekliflerinden de büyük ölçüde yararlanıldı.

İçtüzükte en son kapsamlı bir değişikliğin yapıldığı 1973 yılından sonra Meclis`te bulunan eski ve deneyimli siyasetçilerin desteği istendi görüşleri alındı. Teknik anlamda akademisyenlerin görüşlerine de başvuruldu. Komisyon ayrıca TBMM eski başkanlarını, eski genel sekreterlerini, bazı akademisyenleri dinledi.

MACARİSTAN-İTALYA- İSPANYA MODELİ

Komisyon, ülkelerin içtüzükleri ile ilgili incelemelerinin ardından Macaristan, İtalya ve İspanya’ya düzenledikleri gezinin ardından taslak metine son şekli verildi. Uzlaşı Komisyon üyeleri AKP’den Ankara Milletvekili Salih Kapusuz, CHP’den İstanbul Milletvekili Ali Topuz, MHP’den İsparta Milletvekili Nevzat Korkmaz ve DTP’den Grup Başkanvekili Selahattin Demirtaş ile TBMM Kanunlar ve Kararlar Müdürlüğü’nden iki uzmanın son şeklini verdiği taslak metinde pek çok değişikliğe de imza atılıyor.

Taslak metinde ülkelerin özellikle Macaristan İtalya ve İspanya’nın parlamentolarının içtüzüğünün örnek alınması benimsendi.
36 yıl aradan sonra ilk kez köklü bir değişikliğin yapıldığı; TBMM İçtüzüğü düzenlemesinde; parlamentonun hantal çalışma yapısının modern hale getirilerek yasama çalışmalarına hız kazandırılması benimsendi. Yapılan İçtüzük değişikliği ile daha modern, pratik İçtüzüğün anayasayla çelişen maddeleri de ayıklanarak gerekli düzeltmeler yapıldı.

İKTİDARA YASAMA, MUHALEFETE DENETİM YETKİSİ GELİYOR

Yasama faaliyetlerini büyük ölçüde değiştiren içtüzük düzenlemesinde; iktidar partisine yasama faaliyetleri konusunda tam yetki verilirken, muhalefete hükümeti denetleme yetkisi artırılıyor. Bu çerçevede TBMM’deki komisyonlarada her türlü denetim yetkisi getiriliyor. Komisyonlara, hükümet temsilcisi ve uzmanlarının yanı sıra sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri de çağrılacak. Komisyonlar, gündemiyle ilgili sivil toplum kuruluşlarından yazılı veya sözlü görüş isteyebilecekler.
 
Dış denetim raporlarına ilişkin inceleme sonuçları, Başbakanlık tarafından TBMM Genel Kurulunun bilgisine sunulacak.
Bütçe kesin hesap ve faaliyet raporlarının görüşülmesi de yeni esaslara bağlanıyor. Buna göre, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerini, kesin hesaplarını ve faaliyet raporlarını ilgili komisyonlara, mahalli idarelerin genel faaliyet raporunu ise İçişleri Komisyonuna gönderecek. Komisyonlar, bütçeler ve kesin hesaplarla ilgili görüşlerini iki ayrı rapor halinde kendilerine havale tarihinden itibaren 10 gün içinde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonuna iletecek.

Kanunlar TBMM Genel Kurulu gündemine gelmeden önce, komisyonlarda tüm detaylarıyla ele alınacak. Kanunlar komisyonlarda olgunlaştırılacak.

KONUŞMA SÜRESİNİ DANIŞMA KURULU BELİRLEYECEK

Yasama faaliyetlerinin daha verimli ve hızla yasalaşması için; TBMM Genel Kurul çalışmaları da yeniden düzenleniyor. Kanunların Genel Kurul’daki görüşmeleri sırasında tasarı ya da yasa teklifinin geneli üzerinde konuşulacak. Her yasanın Genel Kurul’daki görüşme sürelerini Danışma Kurulu belirleyecek. Danışma Kurulu’nda mutabakat esas alınacak. Bu çerçevede iktidar partisi istediği gibi Genel Kurul gündemini “Grup Önersi” şeklinde değiştiremeyecek. Genel Kurul’da zaman kaybı olmaması için Meclis kararları (genel evrak) okunmayacak.

Genel Kurul’daki oylamalara da çeki düzen getiriliyor. Açık-gizli ve işaret şeklinde yapılan oylamalar da yeniden düzenleniyor.
Milletvekilleri kürsüde sembolik olarak konuşacak, ancak milletvekili Genel Kurul’da oturduğu yerden söz alabilecek. Milletvekillerinin Genel Kurul’da sözlü sorularına, kabine üyeleri aynı süre oranında yanıt verebilecek. Milletvekilleri kürsüden çok oturduğu yerden konuşabilecek.

MECLİS TV’NİN CANLI YAYINLARINA SINIRLAMA GELİYOR
Meclis İçtüzük değişikliğinde yapılan en önemli düzenleme ise Meclis TV yayınlarına getiriliyor. TBMM Genel Kurul çalışmaları, bundan böyle olağanüstü görüşmelerin dışında canlı yayınlanmayacak. Genel Kurul çalışmaları milletvekillerinin gündemle ilgili görüş ve eleştirileri daha sonra gün içinde banttan yayın yapacak. Milletvekillerinin Meclis içindeki tüm faaliyetleri de Meclis TV’den yayınlanabilecek.

İçtüzük ile ilgili taslak metin ilk önce Meclis’te grubu bulunan siyasi parti liderlerine sunulacak. Ardından parti gruplarının görüş ve eleştirileri alınacak. (AKŞAM)