Anayasa değişiklik teklifinin parti hakkında kapatma davası açılmasını TBMM'de kurulacak komisyonun iznine bağlayan hükmü de içeren 8. maddesi, TBMM Anayasa Komisyonunda değiştirilerek kabul edildi. Ak Parti milletvekillerince verilen önergenin kabul edilmesiyle Anayasanın 68. maddesinde değişiklik öngören 8. maddede değişiklik yapıldı.

Buna göre, siyasi partilerin mali denetimi Sayıştay tarafından yapılacak.

Siyasi partiler hakkında kapatma davası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın talebi üzerine, TBMM'de grubu bulunan her siyasi partinin 5'er üye ile temsil edildiği komisyonun üye tam sayısının üçte 2 çoğunluğu ve gizli oyla vereceği izin üzerine açılacak dava sonucunda Anayasa Mahkemesince kesin olarak karara bağlanacak. Komisyona TBMM Başkanı Başkanlık edecek ancak, oy kullanamayacak. Komisyonun kararları, yargı denetimi dışında olacak. İzin talebinin Meclis'e ulaşmasından itibaren 30 gün içinde komisyon oluşturulacak ve komisyon kararını izin talebinin Meclise ulaşmasından itibaren en geç 60 gün içinde verecek. Meclisteki siyasi parti gruplarınca izin talebiyle ilgili görüşme yapılamayacak, karar alınamayacak.

Anayasa Mahkemesi, bu kapsamda, kapatma yerine dava konusu fiillerin ağırlığına göre ilgili partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebilecek. Devlet yardımından yoksun bırakılma, bağlı olduğu kapatma davasının ve kararının usulüne tabi olacak ve tek başına dava konusu yapılamayacak.

Anayasa Mahkemesinde görülen parti kapatma davasında TBMM çalışmalarındaki oy ve sözler, ileri sürülen düşünceler ile idarenin eylem ve işlemleri partinin odak olup olmadığının tespitinde gözetilemeyecek.

Partinin kapatılması durumunda kapatmaya beyan ve faaliyetleriyle neden olan üyeler için daha önce 5 yıl olan siyasi yasak süresi 3 yıla indirilecek.

Siyasi partiler ile ilgili “temelli kapatma” değil, “kapatma” kararı verilecek. Kapatmanın önündeki “temelli” sözcükleri kaldırılacak.

Temelli kapatılan bir partinin başka adla kurulamayacağına dair hüküm de Anayasa'dan çıkarılacak.

Teklifle Anayasadan çıkarılması öngörülen 68. maddenin 4. fıkrası, verilen önergenin kabul edilmesiyle korundu. Buna göre, bir siyasi partinin tüzüğü ve programının “devletin bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine, millet egemenliğine, demokratik ve laik Cumhuriyet ilkelerine aykırı olması, sınıf veya zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir tür diktatörlüğü savunması ve yerleştirmeyi amaçlaması ile suç işlenmesini teşvik etmesi durumunda” hakkında kapatma kararı verilebilecek.

ISPATLA İSTİFA EDEYİM

Komisyon görüşmelerine katılan Tunceli Bağımsız Milletvekili Kamer Genç, 1982 Anayasasının hazırlığında tüm kesimlerin temsilcilerinin görev aldığını belirterek, “Askeri rejim bile Anayasa yaparken toplumun her kesiminin görüşünü aldı” dedi.    

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Anayasa Mahkemesine yaptığı atamaya işaret eden Genç'in, “Çankaya, Anayasa Mahkemesine hülleli atama yaptı. Bana göre, oraya Cübbeli Ahmet Hoca'yı atasaydı daha iyi olurdu” demesine Komisyon Başkanı Burhan Kuzu, “Oraya atanan kişi 9 yıl hakimlik, 7-8 yıl da raportörlük yapmış. O nedenle bu ifaden hoş olmadı” diyerek itiraz etti.

Kuzu'ya, “Çankaya'daki arkadaşın görmek istediği kadro böyle...” karşılığını veren Genç, nasıl bir yönetimin istendiği konusunda herkesin dürüst olmasını istedi.

Bu sırada Ak Parti Konya Milletvekili Hüsnü Tuna'nın, “Varsa, Anayasa konusundaki görüşlerinizi söyleyin” demesine ise Genç, “Bunlar önemli değil mi?” diye sordu.

Kuzu, tartışma sürerken Genç'e bir soru sormak istediğini belirterek, “82 Anayasasının hazırlanışında bulundunuz. Bir şeyi merak ediyorum, sizin birinci oylamada ret, ikinci oylamada ise 'askerden korktuğu' için çekimser oy kullandığınız söyleniyor” dedi. Genç'in “Bunu çıkar istifa edeyim” demesine Kuzu, “Askerden korktuğunu çıkaramam ama kullandığınız oyu çıkarabilirim”  karşılığını verdi. Genç ise Kuzu'ya, “ben askerden korkmam” dedi.

CHP Konya Milletvekili Atilla Kart ise Genç'in Anayasanın birinci oylamasında ret oyu verdiğini hatırlatarak, “Bu çok önemli bir tavır, sizi kutluyorum” diye konuştu.

CHP Manisa Milletvekili Şahin Mengü de tartışmaya katılarak Genç'e, “Dilekçe verip bu görevi kabul etmenizi bir türlü anlayamıyorum” derken, Kuzu'ya ise “Bu profesörlerin bir özelliği var; 12 Eylül oldu hepsi Fransa'ya gitti” dedi. Kuzu'nun, “Benim yaşım tutmuyordu. Ben o sırada Fransa'da Sorbonne Üniversitesinde doktora yapıyordum” demesi, Komisyonda gülüşmelere yol açtı.

Daha sonra yeniden söz alan Genç, Danıştay'da görev yaptığını ve belli bir deneyime sahip olduğunu, Danışma Meclisi kurulurken katkıda bulunmayı amaçladığını belirterek, “Eğer ben orada görev yaptığım için suçlanıyorsam o zaman o yönetim altında görev yapan tüm kamu görevlileri de suçludur. Ben başvurum kabul edilinceye kadar sakladım. Ne zaman ismim açıklandı, 'Bu Maocu, Kürt, Komünist nereden çıktı?' dediler” diye konuştu.

“BU ANAYASANIN DİLİ DÜNYADA BİR NUMARA...”

MHP Giresun Milletvekili Murat özkan da teklifle ilgili görüşlerini ifade ederken, “12 Eylül Anayasasının zararlarını artıran bir hap olacak. Yürütme, yargının üzerinde bir güç olacak ve bu durum tehlikeli sonuç doğuracak” görüşünü savundu.

CHP İstanbul Milletvekili Mustafa Özyürek ise Ak Parti'yi düzenlemeyi kendi acil ihtiyaçlarını karşılamak için çıkardığını belirterek, teklifin yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığını ortadan kaldıracağını ifade etti. Özyürek, “(Nasıl olsa yargıyı kontrol ediyoruz) diyebilirsiniz ama yarın yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığına ihtiyaç duyabilirsiniz” dedi.

Komisyon görüşmeleri sırasında “Anayasanın dili” de tartışma konusu oldu. CHP'li milletvekilleri “seyahat özgürlüğü” başlıklı maddede yapılacak değişikliğin özgürlüğü genişletmeyeceğini, aksine daha da daraltacağını savundu. CHP'li Mengü'nün “Komisyona dil uzmanı çağıralım” demesine Kuzu, “Bu Anayasanın dili dünyada bir numara...Düzeldiği kadar artık” karşılığını verdi.