NEW York milletvekili Gregory Meeks’in ofisi. Saat 18.00’i geçmiş. Herkes çıkmaya hazırlanırken, Meeks içeride odasında oturuyor. Programını hazırlayan sekreteri Kim’e kendimi tanıtıyorum, ilgilendiğim konuyu söylüyorum, birden gözleri açılıyor. “Bu konuda bir yorum yapamayız yoksa telefonlarımız kilitleniyor.”
Daha önce soykırım iddialarıyla ilgili tasarıya hayır oyu vermiş biri Meeks. “Ermenilerin telefonlarından mı çekiniyorsunuz” diyorum. “İki taraf da” diyor. “O zaman en azından Meeks’in verdiği oyda bir değişiklik olup olmayacağını söyleyin” dediğimde, içeri giriyor, Meeks’le bir süre konuşuyor ve döndüğünde, “En fazla şunu söyleyebilirim” deyip açıklıyor: “Şartlarda bir değişiklik olduğunu düşünmüyoruz. Biz sessizce oyumuzu vereceğiz. Bir yorum yapmayacağız.”
Bu olay, Amerikalıların Ermeni meselesinde içine girdikleri durumun bir özeti. Oy vermeleri gerek ama bu iş aslında çoğuna zul geliyor. Peki o zaman neden bu kadar sık, neden her seferinde başarısızlıkla sonuçlansa da Ermeni Soykırımı tasarısı oyluyorlar? Georgia Milletvekili David Scott’ın yardımcısı Michael Andel’a göre politika yüzünden.

California’lıların tasarısı

“California’lılar” diyor Andel. “Bu tasarı California’lıların tasarısı. Yoksa ne Ermenistan ilgileniyor ne de Amerika’da yaşayan Ermeniler dışındaki halklar. Ermenistan Büyükelçiliği’nin hiçbir dahli yok örneğin. Ermeni diasporası ve onların yoğunlaştığı California’nın politikacıları yüzünden bu tasarı oylanıyor.”

Pentagon’u bekleyenler

Görüştüğüm milletvekillerinden Cumhuriyetçi Bob Inglis’e ne yönde oy vereceğini sordum örneğin. “Türkiye ile olan ilişkilerimizin bozulmasını istemiyorum. O yüzden desteklemeyeceğim” dedi. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın önceki gün yaptığı tasarı karşıtı açıklama da hayır oylarını artırabilir.

Kafası karışık bir vekile sorduk

Kongre’nin ilk Müslüman asıllı Temsilciler Meclisi üyesi Keith Ellison kararsızlardan. Ellison, basın danışmanı Rick Jauert aracılığıyla şunları söyledi: “Henüz karar vermedim. Bunun Türkiye ve Ermenistan ilişkilerine nasıl etkisi olacağını bilmek isterim. İlişkilere yardım mı edecek yoksa zarar mı verecek. Ayrıca bu tasarıdan kim yara alacak kim yararlanacak? Bu yasa Ermenistan, Türkiye ya da başka yerlerdeki insanların iyi olmasına yardım edecek mi? Karar vermeden önce bütün bunları bilmek isterim. Bu konu hakkında okumak da isterim. Ancak şu da önemli ki, dünya adaletten yanadır. Eğer bir adaletsizlik ya da bir soykırım varsa, dünya bunu söylemelidir. Ve biliyorsunuz, biz Amerikan yerlilerine karşı uygulanan soykırımı da henüz kabul etmedik.’

RAKAM ANALİZİ

*  Komitede başkan dahil 46 üye oy kullanacak.
*  Üyelerin 27’si Demokrat, 19’u Cumhuriyetçi.
*  40’ı soykırım iddiaları konusunda 2007’de yapılan oylama sırasında da komite üyesiydi. Sadece 6 kişi ilk defa oy kullanacak.
*  40 üyenin 2007 oylamasındaki dağılımı şöyleydi: 23 evet, 15 hayır, 2 cevapsız.
*  California’dan 9 üye var. Bunların 8’i geçen oylamada evet dedi.

DİASPORA CEPHESİ

Mücadelenin Washington
 ayağında Ermeniler, Asamble (AAA) ve ANCA, Türkler ise ATAA ve Turkish Coalition of America tarafından temsil ediliyor. İki tarafa da yürüttükleri mücadeleyi sorduk.
*  Lincoln McCurdy (Turkish Coalition of America)
“Amerikalı Türk kuruluşlar, Amerikalı Ermenilere defalarca dostluk eli
uzattı. Ortak konserler veya kültürel faaliyetler icin planlar yapıldı. Ancak her defasında Ermeniler bu projelerden radikal Ermeni gruplardan aldıkları tepkiler nedeniyle çekildi.”
*  Bryan Ardouny (Amerikan Ermeni Asamblesi)
“Kongre’nin Ermeni Soykırımı’nı tanıması için çalışıyoruz. Ermeni ve Türkler arasında birçok dostluk ve arkadaşlık bağı kuruldu. Ancak Türkiye soykırımı reddettiği müddetçe, iki toplum arasındaki tansiyon derinden de olsa devam edecektir.”

YAHUDİ LOBİSİ

*  AIPAC: ABD’nin en güçlü Yahudi örgütü AIPAC’ten bir yetkili, bu konuyla diğer Yahudi kuruluşu ADL’nin ilgilendiğini söylüyor. İkinci söylediği ise, Yahudi lobisinin Türkiye’ye bakışını özetleyen kısım. “‘Biz artık çok güçlendik, kimseye ihtiyacımız yok’ diye düşünüyor Türkiye, ama burada işler öyle yürümez” diyor.

*  ADL : Musevi Örgütü’nün lideri Abraham Foxman, “Bizde bir değişiklik yok. Prensip olarak Türkiye ve Ermenistan arasında bir yakınlaşma varken böyle bir tasarının doğru olmadığını düşünüyoruz. Kaldı ki Yahudi vekiller Yahudilerle aynı yönde oy vermek zorunda değil.”

Hillary tasarıya karşı tavır koydu

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Cumhuriyetçi milletvekili John Boozman’ın Ermeni soykırımı tasarısının geçmesi halinde Türkiye ile Ermenistan arasındaki protokollerle ilgili süreci nasıl etkileyeceğini sorması üzerine, “Türk ve Ermeni halkları, geçmişleriyle ilgili gerçeklerini, ilermeye dönük çabalarının bir parçası olarak kendileri ele almalı. Bu ruhla Türkiye ve Ermenistan’a çabalarında yardım etmek için çok sıkı çalışıyoruz. Bu çabalara olan desteğimizi sürdürmeyi ve hiçbir şekilde başka yönlere çekilmemesini arzu ediyoruz” dedi. Clinton, Ermenistan ile Türkiye arasındaki protokol sürecinde Yukarı Karabağ meselesinin bir önşart olmadığını da belirtti.