Aynı hükümet döneminde atanan valilerin, yine aynı hükümet döneminde görevlerinden alınmasının yaygınlaşmasının altında, yetki uyuşmazlığının öne çıkmaya başlaması etkili oldu. İllerde, valilerin yerini il özel idaresi Genel Sekreterleri almaya başladı. Siyasetçilerle daha sıkı işbirliği içinde olan genel sekreterler de ödül olarak vali yapılıyor.

Hükümetin sık sık valiler arasında değişiklik öngören kararname çıkartmasının altında, yetki uyuşmazlığı ön plana çıkmaya başladı. AKP hükümeti döneminde valilerin yetkililerinin İl Genel Meclisi’ne verilmesi, ilin tüm yatırımlarının planlanması, denetimi ve yapılmasında İl Özel İdaresi Genel Sekreterlerinin ön plana çıkması  siyasetçi-vali ilişkilerini zorlaştırırken, özel idare genel sekreterleri de bu ilişkilerini kullanıp vali olmaya başladı.

İçişleri Bakanlığı’nın kaymakam, mülkiye müfettişi eksiğine rağmen, 80 civarında kaymakam, vali yardımcısı ve mülkiye müfettişinin önce değişik bakanlıklarda müsteşar yardımcısı, genel müdür olarak atandıkları belirlendi. Böylece ilk planda vali yapılamayan kişiler, bu yolla ödüllendirilmiş oldu.

Son valiler kararnamesinde de, değişik bakanlıklarda görev yapan mülki idare amirlerinin vali olarak atanmaları da dikkat çekti. Başbakanlık’ta, Sağlık Bakanlığı’nda, İl Özel İdare Genel Sekreterlikleri’nde görev yapan mülki idare amiri sınıfına mensup kişiler sık sık çıkarılan kararnamelerle vali olarak atanmaya başladı.

VALİLER GÖZDEN DÜŞÜRÜLDÜ

Bazı valilerin görevden alınmasında, iktidar partisinin il ve ilçe yönetimiyle ters düşmeleri, İl Genel Meclisi’nin yatırımları konusunda görüş ayrılıkları yaşaması da etkili oldu.  Valilerin elindeki bir çok yetkinin, İl Genel Meclisi’ne verilmesi, ilde yapılacak yatırımların planlanması, denetimi ve yerine getirilmesinde İl Genel Meclisi’ne bağlı olarak çalışan Özel İdare Genel Sekreterliği güçlendirildi.

Siyasetçilerin geçmişte vali ile yürüttüğü birçok iş, valilerin önemli ölçüde devre dışı bırakılmasıyla il özel idaresi genel sekreterliğine geçti. Siyasetçilerin, işlerini genel sekreterle yürütmeleri sonucu, valiler de il düzeyinde gözden düşürülmeye başlandı. Yapılan bu düzenlemelere ilk tepkiyi Konya Valisi Atilla Osman Çelebioğlu göstermiş ve merkeze alınması için dilekçe vermişti.

Genel sekreterlerin geniş yetkili olmasını bazı valiler “Bir ilde adeta iki vali var” diye yorumladılar. Siyasilerin desteğini daha çok alan genel sekreterlerin, valilerin isteklerini yerine getirmedikleri ve bunun da ilde sorunları artırdığı bildirildi.

Son kararnamede vali olarak atananlardan ikisinin 28 Şubat döneminde soruşturma geçirenler arasında bulunduğu da öğrenildi.

Saygı ÖZTÜRK /Hürriyet