Zeitgeist filmi, bugüne kadar 100 milyon kişi tarafından izlendi. İkinci film de çıkalı birkaç ay olmasına rağmen diğer filmin izlenme rakamlarına kısa bir sürede ulaşacakmış gibi görünüyor. İşin ilginci bu süreçte Zeitgeist hayranlarının, filmin yaratıcılarının da desteğiyle bir hareket başlatmış olması. Bu hareket o kadar geniş bir kitleden destek buluyor ki  15 Mart, pek çok ülkede 'Zeitgeist Günü' olarak kutlanacak. Zeitgeist fırtınasının estiği ülkeler arasında Türkiye de var. Film ülkemizde bir hayli ilgi görüyor. Hatta bir süre önce Türkiye'de yaşayan Zeitgeist'çıları birleştiren özel bir internet sitesi bile açılmış.  ww.zeitgeistturkiye.com adlı bu sitenin koordinatörü Seyit Çankaya, amaçlarının öncelikle filmlerin altyazılı izlenebilmesi ve indirilebilmesi olduğunu söylüyor: 'Bize sürekli dayatılan bir elde etme çabası var. Çoğumuz bir yıl boyunca çalışıp 2-3 hafta tatil yapıyoruz. Kazandığımız parayla televizyonda ne satın almamızı söylerlerse onu alıyoruz. Çocuklarımızı nasıl istiyorlarsa öyle yetiştiriyoruz. Zeitgeist bu durumu ve bunun yarattığı sorunları nasıl aşacağımızı anlatan bir film. Bizi yaşadığımız gerçeklerle yüzleştiriyor.'

Zeitgeist'ın bu kadar ilgi görmesinin ana nedeni de Çankaya'nın gerçeklerle yüzleştirme olarak adlandırdığı durumu yaratan iddialar. Film bu iddiaları din, terör, uluslararası ilişkiler ve ekonomi ekseninde irdeliyor ve özetle 'Hepimiz kontrol edemediğimiz ve neye hizmet ettiğini bilmediğimiz bir sistemin özgür olduğunu sanan köleleriyiz' diyor. Peki, yönetmeni hakkında çok fazla bilgiye ulaşılamayan ve sadece internet üzerinden yayınlanan bu iki film, iddialarıyla milyonlarca insanı nasıl bir araya getiriyor? İnsanlar neden Zeitgeist seyrediyor ve seyredenler ne düşünüyor? Her şeyin ötesinde konunun uzmanları bu iddiaları nasıl değerlendiriyor? Zeitgeist fırtınasını sizin için araştırdık.

Dünyayı kim 'düdüklüyor'?

Yiğit Bulut / Ekonomist
Kriz var, Amerika batıyor! Bu açıklamalara sadece gülüyorum! Kriz var, birileri batıyor, devletlerin paraları birilerine transfer ediliyor ama inanın söyledikleri gibi net ve saf bir kriz yok! Beni takip edenler bilir çok uzun zamandır; 1997 yılında Clinton yönetimi tarafından kaleme alınan 'Yeni Bir Yüzyıl İçin Strateji' belgesinden bahsediyorum. Belge çok açık ve net; Türkiye'nin hakim olacağı bölgeye yerleşeceğiz! Kim yerleşecek? Yeni yüzyılda, yeni strateji gereği ABD! Peki, içinde ABD'nin 'ana unsur' olduğu denklemimiz nasıl gelişti? Potansiyel bir Rus/komünizm tehlikesine karşı dine dayalı sivil unsurlar ABD ve Almanya tarafından harekete geçirildi. Bu süreç, Almanya'nın 'Ortadoğu petrollerine dokunmadan Orta Asya petrol bölgelerine ulaşması' şartıyla İngiltere ve Fransa tarafından da desteklendi. Türkiye'de komünizm tehlikesine karşı dini unsurların devlet çarklarına enjekte edildiği süreç hızlandı. 1980 sonrası da, 1999 ekonomik krizinde ve özellikle 2003 döneminden hemen sonra da aynı mantığın yeniden ortama hakim olduğunu gördük. Daha fazla uzatmayacağım; Amerikalı stratejist George Friedman üstü kapalı söylüyor ben daha açık söyleyeyim: ABD diyor ki; yeni yüzyılda Türkiye'nin içinde bulunduğu 'bölge' yeni dünya düzeninde ana unsur olacak. Eğer size biçtiğimiz yeni rolü kabullenmezseniz; gerekirse sizlerle savaşarak istediklerimizi yapacağız! Friedman uçmuyor! Devletin resmi ağızdan söylemediğini, gayri resmi yollarsa söylüyor!
Peki, neden bunu bu kadar açık söylüyorum? Zeitgeist filmi, dünyanın nasıl bir 'manipülasyon' ile karşı karşıya olduğunu net ve temiz olarak gösteriyor. 1945'ten itibaren birileri dünya üzerinde sistemi istediği gibi 'kurmayı-manipüle' etmeyi deniyor ve ortaya çıkan diyalektik içinde kalanlar harcanıyor. Sonuç: Dünya düzeni birileri tarafından etki altında kalan bir yapıda devindiği sürece ne kadar gelişirse gelişsin diğerlerine 'özledikleri' demokrasiyi asla ama asla getirmeyecektir!

Filmin iddiaları güvenilir değil

Profesör Hüseyin Bağcı / ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü
Zeitgeist filmi akademik bir çalışma değil. Bir iddia, bir tez... Belki de Amerika Birleşik Devletleri'nin kendi içinde dünyaya karşı 'bak bizde bile böyle konular tartışılıyor' türünde verdiği bir mesaj. Bu, imparatorlukların tipik davranış biçimidir. Bir yandan yaparlar diğer taraftan da kendilerini eleştirirler. İddiaların kafa karıştırma amaçlı olarak ortaya atıldığını düşünüyorum ve açıkçası güvenli de bulmuyorum. Dünyanın genel gidişatı içinde söyledikleri isimler, olgular doğru olabilir; destek aldıkları bazı tarihsel olgular tartışma götürmeyebilir ama bence bu kafa karıştırıcı propaganda materyaline dönüştürülmüş.
Bütün bu olay ve isimlerin sadece bir noktaya yönlendirilmesini de biraz Necmettin Erbakan'ın Siyonizm takıntısına benzetiyorum. Her şeyi Siyonizm'e endekslerseniz bütün dünyayı böyle görürsünüz. Oysa dünyada Siyonistlerden başka insanlar da yaşar. Bu anlamda filmin iddialarına bir değer vermem mümkün değil. Filmi 100 milyon kişinin izlediğini söylüyorlar. Ne olacak; Recep İvedik'i de 4 milyon kişi izlemiş! Böyle konularla ilgilenen insanların başvuracakları daha güvenilir yüzlerce kaynak bulunuyor. Mesela George W. Bush ile ilgili Washington Post'un yazarı Bob Woodward tarafından yazılan ve Bush'un nasıl seçildiğini anlatan  'State of Denial' bunlardan biri.

Bu film iyi bir gelecek için önemli bir adım

Ufuk Tarhan/ Fütüristler Derneği Başkanı
Türkiye Fütüristler Derneği, geçtiğimiz aylarda Türkiye'nin ilk fütüristler zirvesini düzenledi. Ufuk Tarhan'la ekibinin organize ettiği ve medyadan hayli ilgi gören bu zirvede, 'Zeitgeist Addendum' filminde görüşleriyle yer alan çok önemli bir isim vardı: Gelecek Tasarımcısı Jacque Fresco. İkinci Zeitgeist filminin önemli bir bölüm ayırdığı Fresco'yu bu zirvede ağırlayan Ufuk Tarhan'a göre filmde anlatılanlar kesinlikle 'ütopik' değil. 'Bugüne kadar yarattığımız yaşamsal sistemlerle insan ve doğa için 'iyiyi' yaratma kapasitemizi değerlendiremediğimizi hatta aksine kötü ve verimsiz tükettiğimizi fark etmeye başladık. Yaşamak için para, para için iş gerekir döngüsünü gerçek sanarak, 'yaşamak eşittir iş' formülüne tutunduk. Sonunda bu formül yanlış çıktı ve biz de çareler aramaya başladık. Artık bize dayatılanlara katlanmak zorunda olmadığımızı fark etmeye başlıyoruz. Güç odağı, otorite diye bildiğimiz mecralar bizi sömürmektedir. Zeitgest'ta tüm söylenen ve Jacque Fresco'nun yıllardır anlatmaya çalıştığı şey de budur. Geleceği tasarlayıp kurgulayabiliriz ve aralarından en iyiyi seçebiliriz. Daha iyi bir gelecek istiyorsak bu doğrultuda çaba sarf etmemiz en önemli insanlık sorumluluğumuzdur. Film bu anlamda çok önemli bir adım.'

ÖZLEM KÖYOĞLU