Avustralya'nın Çanakkale Savaşı sırasında Marmara Denizi'nde batırılan AE2 denizaltısı su üstüne çıkarılarak restore edilecek.
Türkiye Sualtı Teknolojileri Vakfından yapılan açıklamaya göre, AE2 denizaltısının durumunu tespit etmek ve iki ülke için ortak bir geçmişin sembolü olan denizaltıyı su üstüne çıkararak restore etmek amacıyla Avustralya AE2 Anma Vakfı ve Tina Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfınca yürütülen çalışmalar son aşamaya geldi.
Açıklamada, dünyada ilk kez 73 metre derinlikteki bir denizaltının su üstüne çıkarılmasını amaçlayan projeyle ilgili toplantının, Avustralya Savunma Bakanı Joel Fitzgibbon'un da katılımıyla 26-27 Nisan'da, İstanbul Bahçeşehir Üniversitesinde yapılacağı ifade edildi.
AE2'nin, Türk ve Avustralyalı uzmanlarca 10 yıldır su üstü ve su altında süren araştırmaların sonunda gün ışığına çıkacağı dile getirilen açıklamada, ileri teknoloji ve gelişmiş su altı arkeolojisi biliminden faydalanılarak elde edilen verilerin değerlendirilip kamuoyuna duyurulacağı bildirildi.
19 Şubat 1915'de müttefiklerin Gelibolu Yarımadası'ndaki saldırısı beklenmedik bir savunma ile başarısızlıkla sonuçlanmıştı.
Müttefik komutanlar, Türk savunmasını kırmak amacıyla ikmal yollarını kesmeye karar vermişti. Savunmayı ayakta tutan en büyük ikmal yolu Marmara Denizi, bu amaca ulaşmalarını sağlayacak en büyük silah ise su altında gitme olanağı sağlayan denizaltılardı.
Birkaç başarısız denemeden sonra Çanakkale Boğazı'nı 25 Nisan 1915'te Avustralyalıların AE2 denizaltısı geçmeyi başardı. Ancak 30 Nisan günü Ali Rıza Bey komutasındaki Sultanhisar torpidobotu tarafından batırıldı. Denizaltı komutanı Yüzbaşı Henry Stoker dahil 32 mürettebat teslim oldu. Ve 1918 yılında savaş bitene kadar Türklerin elinde savaş esiri olarak tutuldu.
Marmara'nın derinliklerinde kaybolan AE2 denizaltısı, su altı araştırmacısı Selçuk Kolay'ın liderliğinde bir ekip tarafından sürdürülen 3 yıllık çalışmanın sonunda, 1998 yılı Haziran ayında bulundu. 
Avustralya donanmasının ilk denizaltısı olan AE2, 1. Dünya Savaşı'nda kullanılan denizaltıların günümüze ulaşan örneklerinin az olması nedeniyle denizcilik tarihi açısından büyük önem taşıyor.
AE2
Savaş; 25 Nisan’da Gelibolu kıyılarına karşı yapılan çıkarma harekâtıyla amfibi harekâta dönüştü. Dokuz ay süren kanlı siper savaşları süresince Türk direnişi karşısında ilerleyemeyen İngiliz, Fransız ve ANZAC (Australian & New Zealand Army Corps.) birlikleri sonunda Çanakkale’yi tahliye etti.
Rusya ile birleşip Almanya’ya karşı kısa yoldan bir zafer elde etmek isteyen İngiltere’nin sahnelediği bu kanlı trajedide Çanakkale’yi geçme rüyasını bir tek düşman denizaltısı gerçekleştirdi.
25 Nisan 1915 tarihinde Çanakkale Boğazı’nı geçerek Marmara’ya ulaşan ilk Müttefik denizaltısı olan AE2, 30 Nisan günü Ali Rıza Bey komutasındaki Sultanhisar torpidobotu tarafından batırıldı. Denizaltı Komutanı Yüzbaşı Dacre Stoker dahil 32 mürettebat esir alındı. Düşman kuvvetlerinin Çanakkale Savaşı’nda Türk sularında 4 İngiliz ve 3 Fransız denizaltısı kayboldu..
Selçuk Kolay’ın liderliğinde bir ekip, üç yıllık bir araştırmanın sonunda Haziran 1998′de AE2′nin enkazını buldu. Ekim 1998′de, Dr. Mark Spencer’in liderliğinde Avustralyalı bir grup da, geminin kimliğini doğrulamak amacıyla, Kolay’ın ekibine katıldı. Dr. Michael White QC, AE2′nin gösterdiği kahramanlıklarla ilgili tarih kitaplarından birinin yazarıdır. AE2, hem Türkler hem de Avustralyalılar için çok büyük tarihsel ve duygusal öneme sahiptir. Çanakkale Boğazı’nı geçip, Marmara’ya ilk ulaşan düşman denizaltısı AE2′dir ve kimi tarihçilere göre bu başarı neticesinde Müttefikler Gelibolu’dan çekilme yerine, savaşa devam kararı almışlardır.
![Deane, Robert. Lt Commander H H G D Stoker, RN, memorial AE2 breached Dardanelles 25/4/1915. Germanton Park, Albury Street, Holbrook [picture].](http://nla.gov.au/nla.pic-an11953533-15-v)
AE2′nin 25 Nisan 1915′de kullandığı torpidolardan…
Bulunduğu Yer :Germanton Park, Albury Street, Holbrook
Not:1848′de Almanların yerleşmeye başladığı ve
1876 adı resmen ”Germanton” olan yer….

mine : mayın

