Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, bedelli askerlikle ilgili çalışmanın Kurban Bayramından sonra başlatılacağını açıkladı. Yılmaz uygulanacak yaş sınırlaması gibi konuların henüz belirlenmediğini vurgulayarak, 35 yaş üstü 200 bin kişinin bedelli askerlik konusunda hak sahibi olduğunu belirtti. Milli Savunma Bakanlığı’nın 18 milyar 229 milyon liralık 2012 yılı bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Bakan Yılmaz, bütçe görüşmelerinden önce basın mensuplarının bedelli askerlik ile ilgili sorularını yanıtladı. “Çalışma bittiğinde Sayın Başbakanımıza arz edeceğiz ve açıklamayı yapacak” diyen Yılmaz, bu konuda zaman veremeyeceğini belirtti.

Yılmaz, yaş sınırının 35 olacağı yönündeki haberlerin hatırlatılması üzerine de “Bununla ilgili kimin açıklaması lazım? Benim değil mi? Benden duyarsanız inanın, benden duymazsanız inanmayın. Çalışma önce benim elime gelecek benden sonra da Başbakanımıza gidecek. Özü bu” dedi. Yılmaz, “2,5 ay önce bedelli askerlik ile ilgili çalışmamız yok demiştiniz. Bu yeni başlayan bir çalışma mı?” sorusu üzerine ise “Bayramdan sonra başlayacağız” dedi.

Elitaş: Eylül 2010’da başladı

Bedelliyle ilgili bir açıklama da iktidar partisi adına yapıldı. AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş ise Meclis’te gazetecilere yaptığı açıklamada, bedelli askerlik çalışmasının 2010 yılının Eylül ayında yapılan bir çalışma olduğunu söyledi. Elitaş, Milli Savunma Bakanlığı’nın bu konuda 3 alternatif üzerinde durduğunu söylerken,“O konuyla ilgili şu anda Milli Savunma Bakanlığı çalışmasını yapıyor. Siyasi irade en son şeklini verecek, kanaatini oluşturacak ve milletimizi rahatsız etmeyen, bedelli askerlik, kısa dönem askerlik bekleyen veya askerlikte bakaya kalmış kişilerin problemlerini çözecek bir değerlendirmeyi yapacaktır diye tahmin ediyorum” dedi.

‘Mesele zamanla ilgili değil’

Elitaş, “Bu konuyu sadece bedelli askerlik kapsamında değerlendirmemek lazım. Askerlik süreleri ile ilgili değerlendirmek herhalde daha uygun olur. 2010’da tek tip askerlik ile ilgili tartışma gündeme gelmişti ama o tek tip tartışması içerisinde bedelli askerlik de gündeme gelmişti. Eğer dönemin hassasiyetini dikkate alıp bedelli askerliği çıkarmak gibi bir durum düşünüyorsanız, bu zamanla ilgili mesele değil. Burada önemli olan mesele, bunun toplum menfaatlerinde nasıl karşılık bulacağını belirtmek gerekir. Yoksa askere gidip gitmemekle vatan sevgisinin ölçülmesini o şekilde ifade etmek, ‘parayla askerlik yapmanın vatan sevgisi az’ diye düşünmek yanlış olur kanaatindeyim” diye konuştu.

İhtiyaçtan fazla yükümlü gerekiyor

Bedelli Askerlik 1111 sayılı Askerlik Kanunu’nun 10. maddesiyle düzenleniyor. Buna göre, bedelli askerlik “yükümlü kaynağının TSK ihtiyaçlarından fazla olması, ihtiyaç fazlası yükümlülerin temel eğitimlerini yapması ve ardından bedel ödeyerek askerliklerinin kalan kısımlarını yapmış sayılmaları” gerekiyor. Bu güne kadar 1987, 1992 ve 1999’da üç kez kanuna geçici maddeler eklenerek bedelli uygulandı. Toplam 125 bin 844 vatandaş faydalandı. Genelkurmay eski Başkanı İlker Başbuğ, 2009‘da bu kanuna dikkat çekerek TSK’nın 2008 yılında ancak ihtiyaçlarının yüzda 65.49’unu karşıladığını, 2011’de da oranın yüzde 60’a düşeceğini vurgulamış ve bedelli askerlik tartışmalarına nokta koymuştu.

‘35 yaş üstü 200 bin kişi hak sahibi’

Savunma Bakanı Yılmaz, komisyondaki milletvekillerinin bedelli askerlik konusunda yönelttiği sorular üzerine ise çalışmaların devam ettiğini ancak kapsamın henüz belli olmadığını vurguladı. Önceki bedelli uygulamalarında yararlanma oranının yüzde 9 düzeyinde kaldığını hatırlatan Yılmaz, 35 yaş üstü 200 bin kişinin bedelli askerlik konusunda hak sahibi olduğunu ancak bunların bunların ne kadarının başvurabileceğinin bilinemeyeceğini ifade etti.

SEÇENEKLİ BEDELLİ

Bakan Yılmaz’ın detay vermemesine rağmen, kulislere yayılan bilgilere göre bedelli askerlik konusunda geçmişteki uygulamalardan farklı ve seçenekli bir model üzerinde çalışılıyor:

- Bedelli askerlik, yaş gruplarına göre iki ana kategoride uygulanacak. Kategoriler 35-40 yaş grubu ile 40’ın üstündeki yaş gruplarından oluşacak.

- 35-40 yaş arasındakiler bedel ödemeye ek olarak 21 günlük temel askerlik eğitimi alacak.

- 40 yaş üstündekiler daha yüksek bedel ödeyecek ancak temel askerlik eğitiminden muaf tutulacak.

- Maddi durumu bedel ödemeye müsait olmayanlar için farklı ödeme seçenekleri uygulanacak.

- İsteyenler banka kredisi ile defaten ödeme yapabilecek, isteyenlere taksitli ödeme imkanı sağlanacak.

- Bankaya borçlanmak istemeyenler veya kredi kullanma hakkı olmayanlar, kamuya borçlanabilecek. Bunun için devlet kurumlarında çalışacaklar ve askerlik bedelini bu çalışma karşılığında taksitle ödeyecekler. Bu şekilde çalışacak olanlar, bedel ödemelerini tamamladıklarında kamudaki görevleri de sona erecek.

- Taksitle ödeme imkanının, kamuda çalışmak istemeyenlere de tanınması, ancak bu durumda taksitlere vade farkı uygulanması formülü üzerinde de duruluyor.

- Bedel tutarları konusunda nihai kararı Başbakan verecek. Ancak teknik düzeydeki çalışmalarda 35-40 yaş grubu için 7.500 veya 10 bin Euro, 40 yaş üstü için de 10 bin veya 12 bin 500 Euro ihtimalleri değerlendiriliyor.

- Uygulamanın başlangıç tarihi henüz netleşmedi, ancak yılbaşından veya 2012 Mart’ından itibaren başlaması görüşünün ağırlık kazandığı belirtiliyor. Bu konuda zamanlamanın terör örgötüne yönelik operasyon planına göre şekilleneceği de vurgulanıyor.