Mahkeme, iptalin gerekçeli kararında HES projelerinde işletilen ÇED sürecinin formaliteden öteye gitmediğine ve HES projelerinin doğal yaşam alanlarına geri dönüşümsüz zararlar verdiğine vurgu yaptı.

RİZE - İdare Mahkemesi, İkizdere Vadisi üzerinde BESS Elektrik A.Ş. tarafından yapımı planlanan 110 megavat kurulu gücündeki Dereköy Regülatörü ve Demirkapı HES projesi için Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 15 Mayıs 2008 tarihinde verilen ‘ÇED Olumlu’ kararını geçen 17 Ağustos'ta iptal etti. Mahkeme, bilirkişi raporuna dayanarak açıkladığı 18 sayfalık gerekçeli kararında, bakanlıkça verilen ÇED olumlu raporunda hukuka ve mevzuata uyarlılık görülmediğine vurgu yaptı. Raporda, vadilerin sadece elektrik üretim alanı olarak şekillendirildiği, HES projelerinin yapıldıkları havzalarda geri dönüşümü olmayan zararlar verdiği, bu durumun aynı zamanda yapımı planlanan diğer HES’leri de olumsuz etkilediğine dikkat çekildi. Havza planlaması yapılmadan ÇED raporları düzenlendiği ve bu sürecin formalite olarak işletildiğine işaret edilen raporda, dere yatağındaki suyun sadece hidrolik potansiyel olarak görülemeyeceğine vurgu yapılarak, verilen ÇED olumlu kararının hukuka ve mevzuata uyarlılık görülmediğinden iptal edildiği belirtildi.

KARAR BİLİMSEL RAPOR GİBİ
İkizdere Derneği Başkanı Musa Yılmaz, Rize İdare Mahkemesi’nin verdiği iptal kararı ile bir kez daha HES’lere karşı verilen mücadelenin haklılığını onayladığını belirterek, şunları söyledi:

“Bu karar, İkizdere halkının HES’lere karşı gösterdiği tepkinin ne kadar doğru ve haklı olduğunu bir kez daha kanıtladı. Rize İdare Mahkemesi’in adeta bir bilimsel rapor gibi ortaya koyduğu bu gerekçeli karar, bu ülkede hala bağımsız yargının ve hukukun üstünlüğünün ne kadar güven verici olduğunun bir göstergesidir. Derelerimizi kurutan bu projelerin ne kadar gelişigüzel, yasa ve yönetmelik tanımaz olduğunu gözler önüne seren bu kararın, bölgemiz ve ülkemiz genelindeki bütün projelerin önünü açmasını diliyoruz.”

Mahkemenin, iptal gerekçesinin çok ayrıntılı ve önemli değerlendirmeler içerdiğine dikkat çeken davanın avukatı Yakup Şekip Okumuşoğlu ise, iptal gerekçelerinin çok net ve açık olduğunu belirtti. Okumuşoğlu, “Bundan sonra ilgili kurum ve kuruluşların mahkeme kararlarını dikkate alıp, hukukun üstünlüğü ilkesinden yola çıkarak, köylülerin yaşam alanlarına dair haklı hassasiyetlerini gözeterek, yargı kararlarının gereğini yapmasını bekliyoruz. Yargı kararlarının gereğini yaparken de insan odaklı bir bakış ile değil ama canlı yaşamın sözlere dökülemeyen var oluşsal hakları lehine pozitif bir ayrımcılık anlayışı ile hareket edilmesi gerekir” dedi.

KİMİN HAKLI OLDUĞU ORTAYA ÇIKTI
Rize İdare Mahkemesi’nin gerekçeli iptal kararının bilimsel bir rapor şeklinde HES’lerle ilgili bütün gerçekleri tüm açıklığıyla ortaya koyduğunu belirten Derelerin Kardeşliği Platformu dönem sözcüsü Ömer Şan, “Artık kimin haklı, kimlerin yalan söylediği böylece dört dörtlük ortaya çıkmış oldu” dedi. Yargının, bir kez daha HES projelerinin yasa ve yönetmeliklere, hukuka aykırı olduğunu bir kez daha ortaya koyduğunu belirten Ömer Şan, şunları söyledi:

“Yargı bu kararında aynı zamanda asli görevi çevreyi ve doğal varlıklarımızı koruyup kollamak ve geliştirmek olan Çevre ve Orman Bakanlığı’nın görevlerini yapmadığını ve hatta görevi ihmal ve kötüye kullanma gibi suçlara muhatap olabileceğine de gönderme yapmıştır. Bu karar, HES’lerin doğal yaşam alanlarımıza vermiş olduğu geri dönüşümsüz zararlar karşısında tarihe geçecek önemli bir manifesto gibi arşivlerimizde yerini alacaktır. HES’lere karşı birlik ve bütünlük içerisinde herhangi bir lobicilikle ilgimiz olmadan, sponsorluk, yardım veya fondan yararlanmadan tamamen bağımsız bir yerel halk hareketi olarak mücadele etme kararlılığımızdan hiçbir şekilde ödün vermeyeceğiz.”