Tunus'ta Muhammed Buazizi'nin kendini yakmasıyla başlayan isyan Arap coğrafyasını sararken Suriye'de geçen haftaya kadar başkent Şam ve birkaç şehirdeki küçük çaplı gösteriler dışında fazla hareket yaşanmamıştı.  

Ancak ülkenin Ürdün sınırındaki Dera kentinde geçen cuma başlayan gösteriler bu sessizliği bozdu. Özellikle Batı basını isyanın Suriye'ye yayılabileceğini yazarken, gösteriler henüz Dera dışına taşmadı.

Son gelen bilgilere göre Dera'da dün ölenlerin sayısı 100'ü aştı.

SESSİZLİĞİ DERA BOZDU

Dera'daki olaylar, Beşşar Esad'ın 2000'de iktidara geldiğinden beri karşılaştığı en büyük ayaklanma oldu.

Kentte protestolar, geçen hafta Facebook aracılığıyla örgütlenen bir grubun "Suriye Devlet Başkanı Başşar Esad'a karşı devrim 2011" adı altında yayımladıkları çağrıyla başladı.

Grup, çağrısında "48 yıldır devam eden olağanüstü halin kaldırılması ve yolsuzlukla mücadele" talebinde bulundu.

Bazı yayın organların agöre demokrasi talebiyle gösteri düzenleyenler arasında, Baas Partisi iktidarından gitmesini isteyenlerin oranı da yüksek.

Hükümet ise gösterilerin merkezi olan El Ömari Camisi'nde İsrail'den kaçak olarak getirilen silah ve muhimmatların bulunduğunu açıkladı ve olayların arkasında İsrail'in olduğunu savundu.

El Cezire'de Gregg Carlstrom imzasıyla yayımlanan yorum yazısında Dera'da halkın daha çok yerel sorunlardan şikâyetçi olduğu belirtiliyor. Yazıya göre, hükümet yoğun göç alan kentte halkın sorunlarını çözerek güç kullanmadan gösterileri bastırabilir.

SURİYE NEDEN FARKLI?

Suriye, hem bölgedeki siyasi dengeler, hem de ülkenin etnik yapısı açısından isyanların patlak verdiği ülkelerden farklı bir konumda.

Nüfusun yüzde 70'inin Sünni olduğu ülkede iktidar nüfusun yüzde 10'unu oluşturan Şiilerin elinde.

Türkiye de gerek komşusu olması, gerekse etnik ve dini yapısındaki benzerlik nedeniyle Suriye'yi yakından takip ediyor.

Beşşar Esad'ın babası Hafız Esad'ın kansız bir darbeyle iktidara geldiği 1970'ten beri iktidarda olan Baas Partisi, ülkeyi oluşturan farklı etnik gruplar arasında kendini birleştirici bir unsur olarak gösteriyor.

Bu nedenle Suriye'de etnik gerginlik, Şii isyanlarıyla çalkalanan Bahreyn, Yemen ve hatta Suudi Arabistan'daki gibi isyana dönüşmüyor.

Ancak ülkede hükümet karşıtlığının güçlenmemesinde Esad yönetiminin bölgede ABD ve özellikle İsrail karşıtı politikalarının büyük rolü var.

İsyanlar sonucu istifa etmek zorunda kalan Mısır'ın ve Tunus'un Batı yanlısı eski devlet başkanları Hüsnü Mübarek ve Abdülaziz Buteflika'dan farklı olarak Beşşar Esad yönetimi, Ortadoğu'da ABD politikalarına karşı önemli öznelerden biri.

Beşşar Esad, son dönemde ülkede ABD karşıtı politikalarını yumuşatmış olsa da hala Lübnan'da Hizbullah'a ve Filistin direnişine desteğini sürdürüyor.24 MART 2011/HÜRRİYET

[email protected]