Türkiye'ye kurulması planlanan füze kalkanı sistemi tartışılmaya devam ediyor. Konu NATO'nun bugün yaptığı toplantının birinci gündem maddesi. Yeditepe Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mesut Caşın ve 21. Yüzyıl Enstitüsü İran uzmanı Arif Keskin, konuyu NTV canlı yayınında değerlendirdi.

Uluslararası hukuk profesörü Mesut Caşın, şunları söyledi:

"Füze kalkanından kastedilen nedir, önce buna bakmalıyız. Kalkan projesi, Bush döneminde Polonya ve Çek Cumhuriyeti'ne yerleştirilen füzelerle gerçekleştirilmişti. Obama, Putin ve Medvedev 'reset' butonuna bastı ve proje yön değiştirdi. Mesele NATO, ABD ve İran'ı ilgilendiriyor. Türkiye de bir NATO müttefiki olduğuna göre bizi de ilgilendiriyor.

Soğuk Savaş döneminde böyle bir üs Türkiye topraklarında vardı, Diyarbakır'daki Pirinçlik Üssü'nden Rusya'nın içerisini görebiliyorduk. Fakat şu an füze İran'dan mı atılacak, Rusya'dan mı? Putin'in füze sisteminin Türkiye'ye yerleştirilmesi ve Azerbaycan'daki Kördemir'de bulunan radardan yararlanılması teklifini NATO kabul etmişti.

Son gelinen noktada NATO, Türkiye'ye füze kalkanının yerleştirilmesi için baskı yapıyor. NATO'nun 28 tane üyesi var, Türkiye 'hayır' oyu verse dahi proje kabul edilecektir.

Peki Türkiye'de konuşlanmazsa ne olur? Romanya, Yunanistan ve Bulgaristan projeye ev sahipliği yapmak için hazır bekliyorlar. ABD'nin NATO Müsteşarı "Bu bir siyasal denklemdir, Türkiye meselenin öneminin farkında, isteksiz de değil" diyor.

Türkiye demek ki şunu istiyor: İran'dan atılacak bir füze önce Türk hava sahasından geçecektir. Türkiye projeyi kabul ederse milli güvenliğini ve NATO'yu ne kadar etkiler? İran'ın elindeki füzeler kimyasal başlıklı ve menzili 3 bin 800 metreye ulaşıyor. Bu durumda radar ve füze bataryalarının ikisi de Türkiye'de mi olacak? Yoksa sadece radar Türkiye'de, füze bataryası Bulgaristan veya Romanya'da mı olacak? Bu çok önemli, çünkü bu durumda bizim elimizde kalkan olacak ancak kılıç olmayacak. Bir de, vur emrini kim verecek? Genelkurmay Başkanlığı mı, NATO mu, tetik kimin elinde olacak? Türkiye'nin itiraz ettiği nokta burasıdır.

Türkiye projeyi reddederse ABD ile kriz yaşayacaktır, eksen kayması tartışmaları yeniden başlayacaktır. Türkiye İran ve Rusya'ya mı yöneliyor sorusu yöneltilecektir ancak gerçekte böyle bir şey yok. Rusya füze projesine karşı diyor ki, Moldova'ya füze yerleştiririm. Türkiye'yi vurması 6 dakikadır.

Netice itibariyle Türkiye'nin biraz daha zamana ihtiyacı var gibi görünüyor, çok hassas bir konu. Türkiye Lizbon'da nihai kararını açıklayacak. Bize karşı NATO ve ABD gerekli garantiyi verirse Türkiye projeyi neden kabul etmeyelim."

KESKİN: İRAN'DA TÜRKİYE'YE GÜVENMEYENLER HAKLI ÇIKACAK

Araştırmacı Arif Keskin ise şu değerlendirmeyi yaptı:

"Türkiye'de bir füze savunma kalkanı ortaya çıkarsa iç politika, küresel pozisyon, dış politika ve Türkiye'den bağımsız bölge politikalarını etkileyebilecek potansiyele sahip. Türkiye füze kalkanını kabul ederse Batı ile ittifakı olumlu gelişecek, Batı içerisindeki duruşu daha da perçinlenmiş olacak. Bu çerçevede böyle bir anlaşma yapılması eksen kayması dahil birçok tartışmayı da sonlandıracaktır.

Bir diğer açıdan bakıldığında ise AK Parti kendi dış politika konseptiyle çelişecek ve ters düşecektir. Bu nedenle AK Parti farklı bir konsept geliştirmeye çalışıyor, çünkü İran'ın nükleer gücünü bir tehdit olarak görmüyor. Türkiye hem Rusya hem de İran'la iyi ilişkiler kurma peşinde ve İran'dan daha fazla Rusya füze kalkanına karşı çıkıyor. Rusya'ya göre İran bir bahane ve süreç kendisine karşı. Bu nedenle sistemin Türkiye'ye kurulması özellikle Rusya ile ilişkileri olumsuz etkileme potansiyeline sahiptir.

Bu noktada NATO devreye girmelidir. Obama iktidara geldiğinde füze kalkanı projesine sıcak bakmıyordu, projeyi rafa kaldırdığı için Rusya-ABD ilişkilerinde olumlu bir dönem yaşanmıştı. Projenin yeniden gündeme gelmesi Rusya-ABD ilişkilerini de olumsuz etkileyecektir. Avrupalılar bu noktada devreye girecektir.

İran açısından bakıldığında ise ülkede ciddi bir tartışma yürütülüyordu, Türkiye hakkında. Tartışmada sorulan soru şuydu: Türkiye İran'ı nereye kadar destekleyebilir? İran'daki birçok grup şunu seslendiriyordu: 'Türkiye Batı ittifakının içerisindedir, eninde sonunda Batı'nın yanında yer alacaktır. Bu yüzden Türkiye'ye güvenmemeliyiz' Eğer füze kalkanına Türkiye onay verirse bu tez doğru çıkacaktır ve bakış açısı değişecektir.

Bu şunu ifade edecek: İran-Rusya ilişkileri son dönemde olumsuz yönde seyrediyordu, füze kalkanı Türkiye'ye kurulursa İran ve Rusya yeniden yakınlaşacaktır. Rusya, İran'ın nükleer adımlarına daha da fazla destek olacaktır."14 EKİM 2010/AKŞAM