'Paket esastan değil şeklen incelenebilir'
Anayasa Mahkemesi (AYM), 111 milletvekilinin 12 Eylül’de referanduma sunulacak Anayasa değşiikliğinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun ilk incelemesini 3 Haziran Perşembe günü yapacak. AYM Raportörü Ali Rıza Çoban’ın hazırladığı ilk inceleme raporunda, AYM’nin Anayasa değişikliklerini sadece Anayasa’da yazılı şekil şartları açısından inceleyebileceği hükmüne dayanılarak, başvurunun esas incelemeye geçilmeden reddedilmesi görüşünün de olduğu belirtildi. AYM, referandumu sunulacak Anayasa değişiklikleriyle ilgili ilk incelemesinde CHP, DSP, DP ve bağımsız milletvekillerinin yaptığı başvuruda bir eksiklik olup olmadığını inceleyecek. Yüksek Mahkeme, dosyada eksiklik bulunmadığına karar verirse, davayı daha sonra belirlenecek bir günde esastan karara bağlayacak. Başvuruda Anayasa değişikliklerinin şekil yönünden iptali istendiği için Anayasa’nın 149. maddesine göre esastan inceleme diğer davalara göre öncelikli olarak yapılacak. Yüksek Mahkeme’nin davayı esastan incelemeye karar vermesi halinde, yürürlüğün durdurulması istemi hakkında öncelikli olarak karar vermesi bekleniyor.

Dr. Çoban 367’ye karşı

Edinilen bilgiye göre, raporu Dr. Ali Rıza Çoban hazırladı. Çoban, Anayasa Mahkemesi’nin Cumhurbaşkanlığı seçiminde en az 367 milletvekilinin toplantıya katılması gerektiği gerekçesiyle verdiği iptal kararını sert şekilde eleştiren makalesiyle biliniyor. Çoban, Terazi Hukuk Dergisi’nde yayınlanan makalesinde, 367 kararının Anayasa’ya aykırı olduğunu savunmuş ve kararı “Yargıçlar oligarşisi yolunda adım” olarak nitelemişti. Çoban, AYM’nin bu kararla “parlamentonun yetkilerini gasp ederek, demokratik rejimi tehlikeye attığını” da öne sürmüştü. Bu makaleden 7 ay sonra AYM’ye raportör olarak atanan Çoban, “Akademisyen olarak bilimsel eleştiri hakkını kullandım. Bir kararını eleştirmem, o mahkemede raportör olmama engel değil” demişti. Çoban’ın ilk inceleme ile ilgili raporu AYM üyelerine dağıtıldı. Edinilen bilgiye göre Çoban, Anayasa’nın 148. maddesinde yer alan “Anayasa değişikliklerinin şekil bakımından denetlenmesi, teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır” hükmünü tartıştı. Çoban, 111 milletvekilinin iptal başvurusunda Anayasa paketindeki hükümlerin Anayasa’nın değiştirilmesi teklif dahi edilemeyecek maddelerine aykırı olduğu, bunun “teklif edilme” şartlarına aykırı olduğu için iptal edilmesi gerektiği yönündeki görüşlerini de değerlendirdi. Çoban’ın raporunda, başvurunun Anayasa’nın 148. maddesindeki şartlara uymadığı için esastan incelemeye geçilmeden reddedilmesi gerektiği görüşünün de yer aldığı öğrenildi.

Çoban kimdir?

Çoban 39 yaşında. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Doktorasını İngiltere’de, University of Leeds, Department of Law’da tamamladı. Kırıkkale Üniversitesi’nde Anayasa Hukuku dersleri verirken Nisan 2008’de AYM’ye atandı. İnsan hakları, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa Teorisi konularında çalışmalarını yürüten Çoban’ın biri İngilizce, iki kitabı bulunuyor.

KILIÇ: İPTAL SÖZ KONUSU DEĞİL

Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Tamamını iptal etmek gibi bir durum söz konusu değil” dedi.

CHP neye itiraz etmişti?

Anayasa Mahkemesi’ne iptal ve yürürlüğün durdurulması başvurusunu, 97 CHP’linin yanı sıra 7 bağımsız, 6 DSP’li ve 1 DP’linin imzası yer alıyor. Başvuruda, şu şekli itirazlar sıralanmıştı:

- Anayasa değişikliği, Anayasa’ya aykırı olarak milletvekillerinin teklifi değil, Başbakan’ın başkanlığında bir “tasarı” gibi hazırlandı.

- Değişikliğin Genel Kurul’daki oylamaları sırasında oy gizliliğine uyulmadı.