GÖKÇER TAHİNCİOĞLU/MİLLİYET

Anayasa Mahkemesi raportörlüğü gö-revinden Denizcilik Müsteşarlığı'na bir ay önce Müsteşar Yardımcısı olarak atanan Dr. Alpaslan Altan'ın önceki gün Anayasa Mahkemesi yedek üyeliğine seçilmesi tartışma yarattı. 42 yaşındaki Altan, raportör olarak ayrıldığı Anayasa Mahkemesi'ne 31 gün sonra bu kez yedek üye olarak dönerken, bu koltukta 23 yıl oturacak ve 65 yaşında emekliye ayrılacak.
Ak Parti'nin anayasa değişikliği paketi kamuoyunda tartışma yaratırken, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün yaptığı atama bu tartışmaları alevlendirdi. Anayasa Mahkemesi raportörü Altan, denizcilikle ilgisi bulunmamasına rağmen 26 Şubat'ta üçlü kararnameyle Denizcilik Müsteşarlığı'na Müsteşar Yardımcısı olarak atandı. Aradan 31 gün geçti, Altan bu kez Gül tarafından, emekliye ayrılan Mustafa Yıldırım'dan boşalan yedek üyeliğe "üst düzey yöneticiler" kontenjanından seçildi.
Ancak yapılan bu atama, Denizcilik Müsteşarlığı'nda geçirilen 31 gün ve Anayasa Mahkemesi'nin yapısının değiştirilmesini öngören değişiklik paketinin hemen öncesine rastladığı için "hülle" iddialarını gündeme getirdi. Mevcut durumda 23 yıl daha Anayasa Mahkemesi yedek üyeliği yapacak olan Altan, değişiklik paketinin geçmesi halinde bu sürede asıl üye olarak görevini sürdürecek. Mevcut düzenlemeye göre, Yüksek Mahkeme'nin asıl ve yedek üyeleri en az 40 yaşında seçiliyor ve 65 yaşına kadar görev yapıyor. Değişiklik paketinde ise üyelerin seçimi için en az 45 yaşını doldurmuş olmaları ve görev süresinin 12 yılla sınırlandırılması öngörülüyor. Paketteki bu değişikliklerin geçmesi ise mevcut üyeleri etkilemeyecek. Mahkemenin yedek üyeleri asıl üye sıfatı kazanacak, asıl üyelerin tamamı da 65 yaşına kadar bu görevde kalacak. Yine bu değişikliklerin hayata geçmesi durumunda, seçilecek en genç üye 45 yaşını doldurmuş ve 42 yaşındaki Altan'dan daha büyük olacak.
Arslan, atamasına yönelik tartışmalar için "Bu konularla ilgili açıklama yapmayı düşünmüyorum. Her üye atanmasında benzer spekülasyonlar oluyor. Yorum yok" dedi.  1968 Kars doğumlu olan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra Alaplı, Hilvan ve Zara cumhuriyet savcılığı yapan Altan, 2001'de, mevzuatta belirtilen 5 yıl kürsüde başarıyla görev yapmak, disiplin suçu işlememek gibi kriterleri karşıladığı gerekçesiyle, dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı Mustafa Bumin tarafından raportörlüğe getirilmişti. Altan, DTP'nin kapatılması istemiyle açılan davada da "partinin kapatılması" yönünde rapor hazırlamıştı.

En genç üye olanlar
Haşim Kılıç - Başkan: 1990'da 40 yaşındayken, Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından üyeliğe seçildi. 20 yıl görev yaptı, 5 yıl daha görev yapacak.
Fulya Kantarcıoğlu - Üye: 1979'dan 1992'ye kadar Anayasa Mahkemesi raportörlüğü yapan Kantarcıoğlu, daha sonra Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı yaptı. 1995'te 47 yaşındayken Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından üyeliğe seçildi. 15 yıl görev yaptı, 3 yıl daha görev yapacak.
Serdar Özgüldür - Üye: 2004'te 49 yaşındayken, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından üyeliğe seçildi. 6 yıl görev yaptı, 10 yıl daha görev yapacak.
Recep Kömürcü - Üye: 2008'de 53 yaşındayken Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından üyeliğe seçildi. 2 yıl görev yaptı, 10 yıl daha görev yapacak.

Bir atama daha
Gül, Yüksek Mahkeme'nin boş ikinci yedek üyeliği için de tercihini, Köşk'e 3 kişilik liste sunan Yargıtay'ın belirlediği son isimden yana kullandı. Emekliye ayrılan Anayasa Mahkemesi yedek üyesi Cafer Şat'ın yerine Yargıtay'dan Burhan Üstün atandı. Mevzuat gereği Yargıtay üyelerinin katıldığı 3 ayrı oylama sonucu ilk oylamada sandıktan Ramazan Özkepir, ikinci oylamada Kemalettin Yüksel, son olarak da Üstün aday olarak belirlendi. Gül, bu isimlerden Üstün'ü yedek üyeliğe getirdi. Üstün de anayasa değişikliği gerçekleşirse, asıl üye olarak görev yapacak. 54 yaşındaki Üstün, 65 yaşını dolduracağı 2021 yılına kadar bu görevde kalacak.

Raportör kalsaydı üye seçilemeyecekti
Alpaslan Altan Anayasa Mahkemesi'nde raportör olarak görevine devam etseydi, Anayasa ile Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkındaki Kanun uyarınca asıl veya yedek üyeliğe seçilemeyecekti. Anayasa Mahkemesi'yle ilgili kanunun 3. maddesinde, seçilecek üyelerle ilgili şu düzenleme yer alıyor:
"Anayasa Mahkemesi asıl ve yedek üyeliğine seçilebilmek için aşağıdaki şartları haiz bulunmak gerekir;
Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay'da başkan ve üye olmak; veya
40 yaşını bitirmiş, 65 yaşını doldurmamış, yükseköğrenim görmüş ve kamu hizmetlerinde en az 15 yıl fiilen çalışmış veya yükseköğretim kurumlarında en az 15 yıl öğretim üyeliği yapmış olmak şartıyla:
a) Yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında öğretim üyesi; veya
b) Yükseköğretim Kurulu başkan veya üyesi veya Yükseköğretim Kurumu rektör veya dekanı veya müsteşar, müsteşar yardımcısı, general, amiral, büyükelçi, bölge valisi veya vali olarak görev  yapmak; veya
c) Mesleğinde avukat olarak fiilen on beş yıl çalışmış olmak; ve,
Hâkimlik mesleğine alınmamayı gerektiren bir suçtan hüküm giymemek veya bu gibi suçlardan dolayı ceza kovuşturması altında bulunmamak ve hâkimlik mesleğine alınmasına engel bir hali olmamak."
Anayasa'nın 146. maddesinde de, cumhurbaşkanının üç asıl ve bir yedek üyeyi üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından seçmesi öngörülüyor. Maddede "Yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri ile üst kademe yöneticileri ve avukatların Anayasa Mahkemesi'ne asıl ve yedek üye seçilebilmeleri için, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim görmüş veya öğrenim kurumlarında en az on beş yıl öğretim üyeliği veya kamu hizmetinde en az on beş yıl fiilen çalışmış veya en az on beş yıl avukatlık yapmış olmak şarttır" deniliyor. Ancak Altan bu şartlardan herhangi birine de uymuyor