Kurban Bayramı yaklaşırken kurbanlık fiyatları hem tüketicinin hem de üreticinin gündeminde ilk sıraya yerleşti. Doğu Anadolu’dan sevkiyatlar başlarken besiciler yüksek maliyetler ve düşen talepten şikâyetçi. Önceki yıllarda bayramdan bir ay önce satışlarını tamamladıklarını aktaran besiciler, alım gücünün düştüğünü ve satışların yavaşladığını belirtiyor. İstanbul Anadolu ve Avrupa yakasında kurbanlık satışı yapan işletmeciler girdi maliyetlerinin aşırı arttığını ve karşılamakta zorlandıklarını söylüyor. “Satabilirsem kendimi kâr etmiş sayacağım, çünkü zarar etmiyorsam bu artık başarıdır” diyen besiciler, geçen yıla göre yüzde 100’ün üzerinde artan yem, saman, nakliye, yer kirası ve çoban ücretini aynı oranda satış fiyatlarına yansıtamadıklarını ifade ediyor.

Bu yıl büyükbaş ve küçükbaş kurbanlık fiyatlarında geçen yıla kıyasla yüzde 30 ila 35 arasında artış yaşandığını belirten besicilerin verdiği bilgilere göre, geçen yıl canlı kilogramı 280-320 lira arasında olan fiyat bu yıl 350-430 TL arasında seyrediyor. Geçen yıl 25- 30 bin lira arasında olan kurbanlık büyükbaş hayvanın bir hissesi ise bu yıl 30-40 bin TL arasında değişiyor.

Kurbanlık alıcısı enflasyonu baz alıyor
İstanbul’a genellikle Kars, Ardahan ve Ağrı illerinden kurbanlık hayvan geldiğini belirten besiciler Kars’tan 20-25 hayvanlık bir TIR’ın nakliye ücretinin 100 bin liraya kadar çıktığını söylediler. Kurbanlık pazarlarında yer kiralarının geçen yıla göre yüzde 100 arttığına dikkat çekerek, “Bölgelere göre değişiklik gösterse de geçen sene 40-60 bin lira arasında değişen 10-15 adetlik yer kiraları, bu yıl 100-150 bin liraya kadar çıktı. Bunu fiyata yansıtamıyoruz. Çünkü alıcı enflasyona göre hesap yapıyor” diye konuştular.

“Kâr marjımız düştü maliyetler ikiye katlandı”
Efe Besi Çiftliği’nin işletmecisi Recep Alan, bu yıl canlı kilogram fiyatlarının 380 ila 400 TL arasında değiştiğini belirterek, “Geçen yıl devlet canlı kilogram fiyatını 285 TL olarak açıklamıştı. Bu yıl henüz resmi bir açıklama yapılmadı ama piyasada kilogram fiyatı 400 TL’ye dayanmış durumda” dedi. Fiyat artışının beklendiği kadar yüksek olmadığını savunan Alan şunları söyledi: “Geçen yıl 120-125 bin TL’ye sattığım 300 kiloluk danayı bu yıl 140-150 bin TL’ye satabiliyorum. Bu da yüzde 20-25 gibi bir artış demek. Ancak giderler yüzde 100’e yakın arttı. Bu yüzden kâr marjımız ciddi şekilde düştü.”

Tedarikte de sıkıntı yaşandığına dikkat çeken Mercan Besi Çiftliği sahibi Mustafa Odabaşı da, “Doğu Anadolu’da hayvan sayısı azaldı. Bu durum, Batı’daki arzı da etkiliyor. Geçen yıl 270-330 TL aralığında olan canlı kilo fiyatları şu an 400-430 TL’ye çıktı” diye konuştu. Her yıl yaklaşık 120-150 civarında büyükbaş, 50’ye yakın küçükbaş kurbanlık sattığını vurgulayan Odabaşı, büyükbaşta 7 hisseli bir hayvanın tek hissesinin 25 bin ila 35 bin TL arasında değiştiğini belirtti. Canlı ağırlığı 500, karkas ağırlığı ise yaklaşık 250 kilogram gelen bir kurbanlıkta 1 hissenin 30-35 kilogram kemikli ete karşılık geldiğini söyleyen Odabaşı, küçükbaş kurbanlık fiyatının ise 20- 35 bin TL arasında olduğunu kaydetti.

Kârdan feragat ettik
İstanbul Anadolu yakasında Sancaktepe bölgesinde kurbanlık ve adaklık satışı yapan İhsan Karahan’a göre özellikle büyükbaş hayvanlarda geçen seneye kıyasla fiyat artışı sınırlı kaldı. Büyük baş kurbanlıkları Kars ve Ağrı’dan, küçükbaş hayvanları ise Balıkesir ve Trakya bölgesinden temin ettiklerini kaydeden Karahan, geçen yıl yaklaşık 300 küçükbaş sattığını söyledi. Büyükbaş kurbanlık hayvanlarda bu yıl canlı kilo fiyatlarının 350 ile 400 lira arasında değiştiğini belirten Karahan, küçükbaş hayvan fiyatlarının da kiloya göre değiştiğini, koyun fiyatlarının 15 bin ile 25 bin lira, erkek küçükbaşların ise 18 bin ile 35 bin lira arasında olduğunu söyledi. Karahan geçen yıla göre maliyetlerinin yüzde 100 arttığını ancak vatandaşın alım gücünün düşük olması nedeniyle fiyatlara yansıtamadıklarını söyledi.

“Diyanet’in bedeli maliyetin çok altında”
Diyanet İşleri Başkanlığı, 2025 yılı için yurt içi kurban kesim bedelini 13.500 TL, yurt dışı bedelini ise 5.450 TL olarak açıkladı. Ancak üreticiler bu rakamların piyasa gerçeklerini yansıtmadığını ve alıcılar için yanıltıcı olabileceğini dile getiriyor.

 kaynak:Veyesel Ağdar/ekonomim