Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik değişikliğiyle akraba dışı canlıdan organ nakli ile ilgili düzenlemeler yapıldı.

Buna göre, canlıdan organ nakli, alıcının en az iki yıldan beri fiilen birlikte yaşadığı eşi, dördüncü dereceye kadar (dördüncü derece dahil) kan ve kayın hısımlarından yapılabilecek.

Söz konusu canlı verici olabileceklerin haricinde canlıdan nakil yapılabilmesi için; naklin yapılacağı ilde oluşturulacak etik komisyonunun verici ile alıcı arasında, bu yönetmeliğe ve diğer ilgili mevzuata aykırı herhangi bir hususun bulunmadığını ve etik açıdan organ bağışının uygunluğunu onaylaması gerekecek.

Nakil için alıcı ve verici, il sağlık müdürlüğü aracılığıyla şu belgelerle birlikte öncelikle komisyona başvuracak: -Alıcı ve vericinin T.C. kimlik numarası, -Vericinin mümeyyiz olduğuna dair rapor, -Veriden alınmış, en az iki tanıklı hekim onaylı, muvafakat belgesi, -Verici ve alıcının hekim onaylı bilgilendirme formu, -Verici ve alıcının nakile uygunluğunu bildiren sağlık raporu, -Alıcı ile vericinin yakınlığının nereden kaynaklandığını gösteren dilekçe ve mevcut ise belgelendirmesi, -Alıcının ve vericinin gelir düzeyini gösteren beyan, -Vericinin borcunun olup olmadığına dair beyan, -Alıcının ve vericinin ikametgah beyanı, -Komisyon gerekli görmesi halinde bu belgeler dışında bilgi ve belgeler de talep edebilecek.

Etik komisyon il sağlık müdür yardımcısı başkanlığında şu üyelerden oluşacak: -Valilikçe görevlendirilecek il emniyet müdür yardımcısı ya da kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele şube müdürü, -Naklin yapılacağı hastane haricindeki kamu hastanesinden bir tabip, -Naklin yapılacağı hastane personelinden olmayan bir psikiyatri uzmanı, -Baro tarafından görevlendirilecek bir avukat, -Valilikçe görevlendirilecek bir sosyal hizmet uzmanı.

Komisyonun sekretaryası il sağlık müdürlüğünce yürütülecek. Başvurular, naklin gerçekleştirileceği hastane başhekimliğince il sağlık müdürlüğüne yapılacak. Komisyon, 15 günde bir tüm üyelerin en az üçte iki çoğunluğuyla toplanacak, gerekli gördüğü takdirde verici ve/veya alıcıyı ve akrabalarını dinleyecek. Komisyona sunulan bilgi ve belgelerin doğruluğunu araştıracak, alıcı ve verici arasında etik ve yasal olmayan bir durumun bulunmadığı kanaati hasıl olduğunda naklin etik açıdan uygunluğuna karar verecek. Kararlar tam üye sayısının üçte iki oy çoğunluğu ile alınacak. Acil nakil gereken hasta için başvuru olması halinde komisyon ivedilikle toplanıp karar alacak.

Kararı kesin olan komisyonca uygun görülmeyen nakiller yapılamayacak. Bir komisyonun uygun görmediği başvuru için başka bir komisyon karar alamayacak.

Komisyon, müracaat eden hasta ve vericinin T.C. kimlik numaraları ile birlikte kararın bir örneğini nakli yapacak merkeze, bir örneğini de Bakanlığa gönderecek.

-ÇAPRAZ NAKİLLER-

Yönetmelik değişikliğinde çapraz nakillerle ilgili de düzenlemeler yer aldı.

Buna göre, "Organ nakli olmayı bekleyen iki hastanın bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen niteliklere haiz kişilerin birbirlerinin alıcılarına karşılıklı organ verdikleri nakil türü" olarak tanımlanan çapraz nakiller, herhangi bir organ nakli merkezine kayıtlı hastalar arasında karşılıklı rıza ile komisyona başvurmaksızın yapılabilecek.

Nakil merkezi yaptığı çapraz nakillerle ilgili şu belgeleri nakilden itibaren en geç bir hafta içinde Bakanlığa gönderecek: -Alıcı ve vericilere ait il sağlık müdürlüğünce onaylı nüfus cüzdanı fotokopisi ve akrabalık derecelerini gösteren belge ve bilgiler, -Çapraz olarak eşleşen alıcı ve vericiye ait izleme formu, -Alıcı ve vericinin nakil merkezi sorumlusu tarafından onaylanmış olurluk raporu, -Alıcının, yapılacak organ nakliyle ilgili olarak bilgilendirildiğini; eşleşmeyle belirlenen vericisinin karşı tarafa organ verecek olan akrabasıyla aynı sağlık koşullarına sahip olduğunu ve bu durumu kabul ettiğini gösteren kendisi tarafından imzalanmış belge, -Nakil merkezi sorumlusunun yapacağı çapraz nakille ilgili her iki tarafın alıcı ve vericisine ayrıntılı bilgi verdiğini gösteren imzalı belge ile çapraz olarak eşleşen alıcı ve vericiler arasında oluşan yaş, tıbbi koşul eşitsizliği gibi farklılıklar ile bu farklılıkların neden olabileceği tıbbi sonuçlar hakkında alıcı ve vericilerine ayrıntılı bilgi verdiğini gösteren imzalı belge.

-ORGAN TİCARETİNİN ÖNLENMESİ İÇİN ÖNLEM ALINMIŞTI-

Sağlık Bakanlığı, geçen yılın sonlarında organ ticareti ile ilgili iddialar üzerine akraba dışı organ nakilleri konusunda bazı tedbirler almıştı.

Bu tedbirler kapsamında organ nakli merkezlerinin bünyelerindeki yerel etik kurulların onay verdiği akraba dışı nakiller durdurulmuş, akraba dışı organ nakilleri için bölgesel etik kurulları oluşturulmuştu.

Bu düzenlemeden sonra yerel etik kurul kararları bölgesel etik kurullara, bunlar da uygun bulunursa Ulusal Koordinasyon Kuruluna gönderilmeye başlanmıştı.